Lấy văn hóa truyền thống làm nền tảng trong xây dựng nông thôn mới

Những năm qua, xã Phương Độ (thành phố Hà Giang) đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, vừa đưa NTM phát triển theo hướng hiện đại, đồng thời cũng giữ vững những giá trị cốt lõi, mang bản sắc riêng của mỗi vùng nông thôn.

Cách biệt với sự ồn ào, náo nhiệt, lối vào Làng Văn hóa du lịch (LVHDL) cộng đồng Thôn Tha là con đường bê tông nằm giữa những thửa ruộng bậc thang đang vào thời kỳ chín rộ. Thôn có địa hình tương đối bằng phẳng, có dòng suối xinh đẹp chảy qua trung tâm, xung quanh là đồi cọ xanh biếc, xen giữa là những thửa ruộng được tô điểm bởi các tảng đá cuội nguyên thủy.

Làng VHDL cộng đồng thôn Tha cách trung tâm thành phố Hà Giang không xa, có điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch cộng đồng (DLCĐ); với 135 hộ dân, 100% là dân tộc Tày, các hộ đều giữ được nét văn hóa đặc sắc của dân tộc mình. Thôn Tha, với bề dày truyền thống văn hóa đậm đà bản sắc vẫn còn được lưu giữ khá nguyên vẹn và được trao truyền, bảo tồn qua các lễ hội cho đến nay, như: Lễ hội Lồng Tồng được tổ chức vào tháng Giêng hàng năm; Lễ hội Lẩu Then Biéc Mạ vào tháng Ba âm lịch; Lễ hội Lẩu Then Cốm vào tháng Chín âm lịch.

Ông Bùi Đức Định, Chủ tịch UBND xã Phương Độ, cho rằng, để bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc gắn với phát triển DLCĐ, xã đã xây dựng NTM nâng cao chú trọng đầu tư cơ sở hạ tầng; tuyên truyền, vận động trồng cây cảnh quan; mở mang, nâng cấp khuôn viên nhà ở của các gia đình; phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Phòng Văn hóa thành phố tổ chức các lớp tập huấn cho những người kinh doanh homestay về công tác quản lý, nâng cao chất lượng dịch vụ (đặc biệt học tiếng nước ngoài và nấu ăn); thành lập hợp tác xã phụ nữ, tổ chức câu lạc bộ đan lát, thêu thùa tạo ra các sản phẩm lưu niệm (túi, sọt, dây bao dao…). Chính vì vậy, đời sống của người dân được nâng lên, đặc biệt những hộ trực tiếp tham gia làm dịch vụ homestay thu nhập ổn định 20 – 30 triệu/tháng.

Gia đình ông Nguyễn Văn Cậy, thôn Tha, xã Phương Độ cho biết, gia đình tôi đã 8 năm làm homestay, thu nhập của gia đình tôi khoảng 15 – 20 triệu/tháng; du khách quốc tế đến đây họ rất thích những ngôi nhà lợp bằng mái lá cọ. Trước khi chính quyền xã, thành phố chọn làm điểm du lịch văn hóa cộng đồng đã có hàng chục hộ trong thôn Tha đứng ra tổ chức hoạt động du lịch văn hóa - sinh thái, thu hút nhiều du khách, nhất là khách quốc tế.

Trong quá trình đô thị hoá nông thôn, bản sắc văn hoá dân tộc Tày ở thôn Tha vẫn luôn giữ được hồn Việt mộc mạc, thuần nhất. Bản sắc văn hóa này hiện đang được cấp uỷ, chính quyền và nhân dân địa phương cùng giữ gìn, bảo tồn và phát huy, tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, ý thức bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa trong nhân dân.

Hàng quý sinh hoạt văn hóa cộng đồng với các xã lân cận (Phương Thiện, Phương Tiến), 10/10 thôn, tổ có đội văn nghệ dân gian hát Then, đàn Tính phục vụ nhu cầu của khách du lịch. Bên cạnh đó, xã còn xây dựng các sản phẩm nông sản tiêu biểu của địa phương gắn với phát triển du lịch, tạo thu nhập cho người dân. Trong các bữa ăn, thường xuyên xuất hiện món ẩm thực đặc trưng như: Thịt vịt bầu, cá Bỗng, ếch, dúi… góp phần quan trọng trong việc khai thác phát triển du lịch.

Trưởng thôn Tha, ông Nguyễn Văn Long, chia sẻ: Thôn được thiên nhiên ban tặng nhiều danh lam thắng cảnh cùng với kho tàng văn hóa phong phú, 100% nhà trong thôn đều là nhà sàn truyền thống, rất phù hợp cho du khách tham quan, ngắm cảnh. Không chỉ có vậy, Thôn còn giữ được các nét văn hóa, phong tục tập quán, bản sắc dân tộc Tày với trang phục đặc trưng cùng với các lễ hội độc đáo, vì vậy đã tạo điều kiện phát triển loại hình DLCĐ. Đặc biệt, thôn Tha đã được công nhận "Làng văn hóa du lịch tiêu biểu" năm 2023.

Theo ông Đặng Thế Phong, Bí thư Đảng ủy xã Phương Độ thì không chỉ tại thôn Tha, phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư được người dân toàn xã tích cực đồng tình hưởng ứng. Nhờ đó, nhiều hủ tục lạc hậu trong việc tang, việc cưới, lễ tết… đã được xóa bỏ. Thay vào đó là hình ảnh vùng nông thôn văn minh, giàu bản sắc.

"Trong xây dựng NTM, chúng tôi cũng chú trọng việc phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, khai thác tiềm năng, thế mạnh sẵn là hướng đi bền vững và hiệu quả trước xu thế phát triển du lịch hiện nay. Chính vì vậy, công tác đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, bảo tồn nhà truyền thống, khôi phục làng nghề, lễ hội truyền thống gắn với việc hình thành các tour du lịch văn hóa – sinh thái là vấn đề mấu chốt để xã Phương Độ trở thành trung tâm kết nối các "vệ tinh" du lịch của thành phố Hà Giang cũng như các vùng du lịch trọng điểm trong tỉnh", ông Phong cho hay.