Dẫn chúng tôi đi thăm các bản có nhiều rừng trong xã Mường Toong, ông Lù Văn Dũng, Chủ tịch UBND xã Mường Toong chia sẻ: Sau khi những vụ phá rừng và lấn chiếm đất rừng được chính quyền các cấp nghiêm khắc xử lý, thì chính quyền xã chúng tôi cũng tổ chức nhiều buổi họp xã, họp bản để tìm các biện pháp bảo vệ, khôi phục lại những cánh rừng. Với sự đồng lòng, quyết tâm của người dân các bản, trong thời gian gần đây, nhiều cánh rừng trong xã đã dần được khôi phục và phủ xanh trở lại.
Xã Mường Toong, thuộc huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu (cũ) vốn là thủ phủ của những loại động vật rừng và lâm sản rừng quý hiếm, với nhiều cánh rừng già, rừng nguyên sinh nằm xen kẽ với các bản dân tộc Thái, Mông... Bà con trong các bản từ lâu đã có truyền thống giữ rừng và dựa vào lợi tức rừng để sinh sống.
Thế nhưng, thời gian sau khi chia tách tỉnh, huyện, xã và xuất hiện dân di cư tự do vào địa bàn, đã gây ra tình trạng lấn chiếm, phá hoại rừng và khai thác lâm sản trái phép, khiến nhiều cánh rừng bị chặt phá, hủy hoại nghiêm trọng.
Bên cạnh đó, một số bà con bản địa chưa có ý thức nên đã tận dụng, lấn chiếm đất rừng làm của riêng. "Chính vì thế, giờ đây để khôi phục lại những cánh rừng bị phá, chính quyền xã Mường Toong chúng tôi và các bản đã thực hiện vận động, tuyên truyền cho chính người dân trong xã làm sao để bà con nâng cao ý thức, tinh thần, trách nhiệm trong công tác bảo vệ rừng. Từ đó mới phòng, chống những đối tượng bên ngoài tới phá hoại rừng." ông Lù Văn Dũng thông tin thêm.
Chúng tôi đến thăm cánh rừng sản xuất của bà con bản Mường Toong 3 (xã Mường Toong), nằm dọc trên con đường bê tông, gần trung tâm xã. Được biết, cách đây hơn 1 năm, những cánh rừng sản xuất của bản Mường Toong 3 đã bị một số đối tượng lấn chiếm, chặt phá đi nhiều cây gỗ trên 10 năm tuổi. Song giờ đây, sau một năm nỗ lực khôi phục, bảo vệ, khoảnh rừng bị phá ngày nào đã bắt đầu phủ xanh trở lại bằng thảm thực vật xanh tốt và cây thân gỗ tầm thấp, cành lá xum xuê, che kín đi những gốc cây trơ trọi, bị chặt phá ngày nào.
Anh Mào Văn Lập, Trưởng bản Mường Toong 3 chia sẻ: Để khôi phục lại các khoảnh rừng bị phá, bà con bản tôi đã tổ chức trồng cây keo tai tượng quanh bìa rừng. Đồng thời Ban bảo vệ rừng cộng đồng bản chúng tôi đã nhiều lần họp, tổ chức tuần tra rừng. Thậm trí lập lán trông coi bảo vệ ngày đêm tại bìa rừng để ngăn chặn các đối tượng tiếp tục vào phá rừng.
Không ít lần, Ban bảo vệ rừng cộng đồng bản tôi đã phải đấu tranh, ngăn chặn các đối tượng liều lĩnh vào phá hoại rừng. Rất may, chúng tôi được sự hỗ trợ của lực lượng kiểm lâm xã và Ban bảo vệ rừng các bản lân cận, vì thế, vài tháng này, trên địa bàn bản Mường Toong 3 chúng tôi không phát sinh vụ phá rừng nào. Bà con yên tâm sinh sống và tiếp tục trông coi, bảo vệ rừng để được hưởng lợi ích từ chi trả dịch vụ môi trường rừng.
Ngoài các diện tích rừng bị phá và đất lâm nghiệp bị lấn chiếm, trong năm 2019, một số khoảnh rừng tại bản Mường Toong 3 cũng bị một số người dân bản địa chiếm làm của riêng, tự ý chặt cây thân gỗ để trồng cây mắc ca.
"Với những diện tích này, chính quyền cơ sở đã lập biên bản xử lý theo quy định. Còn về phía bản chúng tôi đã đến tuyên truyền, vận động họ hiểu, từ đó không phá thêm rừng nữa mà tiếp tục trông coi, bảo vệ để những cây mắc ca đã trông sinh trưởng, phát triển cùng với cánh rừng sản xuất của bản" Trưởng bản Mào Văn Lập cho biết thêm.
Còn đối với người dân bản Ngã Ba (xã Mường Toong, huyện Mường Nhé), việc chung tay, nỗ lực giữ rừng cũng là nhiệm vụ chính của bà con và trở thành nghị quyết của bản vào thời điểm này.
Tại cánh rừng bản Ngã Ba, chúng tôi vẫn nhìn rõ vết tích của những vụ phá rừng xảy ra vài năm nay.
Nói chuyện với chúng tôi, Trưởng bản Ngã Ba Thào A Dề xót xa kể: Chỉ trong một thời gian ngắn, vài ha rừng phòng hộ, rừng sản xuất do bà con bản tôi chung tay bảo vệ nhiều năm, đã bị đối tượng xấu tự ý vào bản chặt phá, khai thác lâm sản rồi đốt làm nương. Bà con bức xúc lắm, ai cũng đồng lòng, nêu cao tinh thần đấu tranh, bảo vệ để khôi phục lại cánh rừng.
Trước mắt, chúng tôi đang tiến hành đi trồng rừng trở lại. Làm các hàng rào ngăn cách lấn chiếm cạnh bìa rừng. Tổ chức tuyên truyền, vận động mỗi bà con trong bản trở thành người bảo vệ rừng tự nguyện và nhanh chóng thông báo cho chính quyền, cũng như lực lượng kiểm lâm địa bàn khi phát hiện ra người lạ tự ý kéo nhau rừng.
Trưởng bản Thào A Dề đưa cho chúng tôi xem Nghị quyết của bản năm 2020. Trong đó, tinh thần cảnh giác trong bảo vệ rừng của bà con người Thái và người Mông ở bản Ngã Ba giờ đây đã được thống nhất bằng các nội dung: Chỉ cần có nhóm đối tượng lạ vào địa bàn là đã thông báo cho chính quyền sở tại. Nếu ai cầm cưa máy vào rừng hay vác gỗ đi ra thì sẽ bị bà con giữ lại. Còn nếu nghe thấy tiếng máy cưa phát ra từ rừng, bà con sẽ hô hoán nhau để cả bản chung tay ngăn chặn...
Gặp gỡ bà con bản Ngã Ba, chúng tôi cũng thấy được tinh thần bảo vệ rừng theo Nghị quyết đã được bà con thấu hiểu và đồng lòng nhất trí. Ông Thào A Sểnh, người dân bản Ngã Ba chia sẻ: "Tôi thấy rằng khi rừng bị phá thì mỗi mùa mưa rất dễ xảy ra lũ ống, lũ quét gây hủy hoại nhà cửa, mùa màng. Chính vì thế, giờ đây bà con chúng tôi phải cùng nhau bảo vệ rừng và ngăn chặn người khác phá rừng, quyết tâm không để tình trạng rừng chảy máu như thời gian trước nữa".
Được biết, toàn xã Mường Toong hiện có 2.799ha đất có rừng, chủ yếu là rừng phòng hộ và rừng sản xuất. Trong đó 2.368ha đất rừng đã được giao khoán cho cộng đồng trông coi, bảo vệ. Với những nỗ lực, quyết tâm của bà con từng bản nói riêng, trong toàn xã Mường Toong nói chung, tin tưởng rằng rừng Mường Toong sẽ nhanh chóng được hồi phục, phủ xanh trở lại, để bà con trong xã yên tâm sinh sống, phát triển đời sống và được hưởng lợi ích từ việc bảo vệ rừng.