Nông nghiệp giữ vai trò dẫn dắt quá trình giảm nghèo

Trao đổi với phóng viên, ông Lê Thành Đô, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Điện Biên cho biết, quá trình cơ cấu lại ngành nông – lâm nghiệp những năm gần đây đã đạt nhiều kết quả rõ rệt. Tỉnh đã hình thành các vùng sản xuất tập trung theo nhóm sản phẩm chủ lực như lúa gạo, chè, cà phê, mắc ca và cao su. Hiện diện tích lúa chất lượng cao chiếm gần 60% tổng diện tích gieo trồng; diện tích cao su đạt hơn 5.000 ha, cà phê hơn 8.000 ha và mắc ca hơn 12.600 ha.

Nhiều đặc sản địa phương đã xây dựng được thương hiệu và chỉ dẫn địa lý, tiêu biểu như chè Tủa Chùa, cà phê Mường Ảng, gạo Điện Biên. Việc hình thành các chuỗi liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ, gắn với doanh nghiệp và hợp tác xã, đã giúp tăng giá trị gia tăng và thu nhập cho nông dân. Theo ông Lê Thành Đô, đây là nền tảng quan trọng để Điện Biên tiếp tục phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững đi đôi với giảm nghèo lâu dài.

Nhờ định hướng phát triển phù hợp, tỷ lệ hộ nghèo nông thôn của Điện Biên giảm bình quân khoảng 3,2% mỗi năm; hết năm 2024 còn khoảng 21%. Người dân vùng khó khăn từng bước tiếp cận tốt hơn các dịch vụ xã hội cơ bản và có nhiều cơ hội nâng cao thu nhập thông qua các mô hình sinh kế phù hợp.

Ông Lê Xuân Cảnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Điện Biên cho biết, ngành đã cụ thể hóa từng chỉ tiêu phát triển theo bốn nhóm lĩnh vực. Đến năm 2030, tỉnh đặt mục tiêu tổng giá trị sản phẩm ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản đạt 3.057 tỷ đồng, tăng 16,6% so với năm 2025. Tỉnh cũng định hướng mở rộng diện tích mắc ca lên khoảng 40.000 ha, cà phê lên 20.000 ha; nâng tỷ lệ che phủ rừng đạt 47% và có 60% số xã đạt chuẩn nông thôn mới. Mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân trên 3% mỗi năm và không để xảy ra tình trạng tái nghèo.

Theo ông Lê Xuân Cảnh, yêu cầu quan trọng là xác định rõ lợi thế từng vùng để tập trung nguồn lực đầu tư. Mặc dù hằng năm tỉnh sử dụng khoảng 500 tỷ đồng từ các Chương trình mục tiêu quốc gia để hỗ trợ sản xuất nông nghiệp, nhưng việc phân bổ còn dàn trải, chưa tạo được bước đột phá.

Trong giai đoạn tới, Điện Biên sẽ xây dựng định hướng phát triển thống nhất, gắn với đặc thù nông nghiệp từng khu vực: vùng lúa chất lượng cao ở Mường Thanh; vùng mắc ca tại Tuần Giáo, Tủa Chùa; cà phê và chè ở Mường Ảng, Tuần Giáo; vùng dứa tại Na Sang, Mường Nhà; các vùng phục hồi sinh thái và phát triển lâm nghiệp ở Mường Nhé, Mường Phăng.

Định hướng này sẽ là cơ sở để thu hút doanh nghiệp đầu tư chế biến, hình thành thương hiệu tập thể và chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm chủ lực. Các nội dung này sẽ được cụ thể hóa trong Đề án cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026 – 2030, định hướng đến năm 2035.

Phát triển khu vực nông thôn gắn với nâng cao thu nhập

Tỉnh Điện Biên xác định nông nghiệp là sinh kế chính của phần lớn dân cư nông thôn. Vì vậy, nguồn lực hỗ trợ sẽ ưu tiên cho các xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới, đặc biệt là các vùng còn nhiều khó khăn.

Ở khu vực thuận lợi, Điện Biên sẽ tập trung phát triển nông nghiệp hàng hóa, từng bước ứng dụng công nghệ cao để cung ứng cho thị trường đô thị. Ở các vùng dân tộc thiểu số, tỉnh hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi phù hợp, phát triển mô hình sản xuất vừa và nhỏ gắn với hợp tác xã, đồng thời thúc đẩy các mô hình nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp hữu cơ và du lịch cộng đồng.

Cùng với đó, ngành nông nghiệp tăng cường đào tạo nghề cho lao động nông thôn, mở rộng tập huấn kỹ thuật, chuyển giao mô hình sản xuất hiệu quả để người dân có thể mở rộng sinh kế và nâng cao thu nhập. Việc kết hợp giữa phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo đa chiều được xem là hướng đi quan trọng để cải thiện đời sống người dân một cách bền vững.

Theo ông Lê Xuân Cảnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Điện Biên thì trong định hướng phát triển chung của tỉnh, khoa học – công nghệ là yếu tố then chốt. Điện Biên sẽ phối hợp với các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp để chọn tạo giống cây trồng, vật nuôi phù hợp điều kiện miền núi, ưu tiên các giống có khả năng kháng sâu bệnh và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Đối với các nông sản đặc sản, tỉnh đẩy mạnh nghiên cứu công nghệ nhân giống, bảo tồn nguồn gene và nâng cao chất lượng sản phẩm; đồng thời áp dụng công nghệ đóng gói và tem QR truy xuất nguồn gốc để tăng độ tin cậy đối với thị trường.

Các mô hình nhà màng, nhà lưới, thủy canh, canh tác hữu cơ, tưới nhỏ giọt và mô hình lúa thông minh sẽ được nhân rộng theo hình thức “cầm tay chỉ việc”, có sự tham gia của các đơn vị chuyên môn và doanh nghiệp. Ngành nông nghiệp cũng đặt mục tiêu từng bước đưa chuyển đổi số vào quản lý vùng trồng, cấp mã số vùng sản xuất và xây dựng sàn thương mại điện tử cho sản phẩm chủ lực của tỉnh.

Để sản xuất nông nghiệp phát triển theo hướng hiện đại, tỉnh cần củng cố vai trò của hợp tác xã và doanh nghiệp. Điện Biên dự kiến bố trí một phần nguồn vốn từ các chương trình hỗ trợ sản xuất để giúp nông dân và hợp tác xã chuyển đổi từ canh tác truyền thống sang quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn.

Đồng thời, tỉnh hỗ trợ hoàn thiện hồ sơ chứng nhận hữu cơ, chứng nhận cây đầu dòng và mã số cơ sở chăn nuôi; chủ động kết nối với các doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ lớn như Doveco, TH hay Nafoods để hình thành chuỗi giá trị bền vững. Mô hình liên kết “bốn nhà” sẽ tiếp tục được mở rộng nhằm đảm bảo đầu ra ổn định cho nông sản địa phương.

Tỉnh tập trung nâng cấp hệ thống thủy lợi đa mục tiêu, phục vụ sản xuất và sinh hoạt, đồng thời nâng cao năng lực phòng chống thiên tai. Công tác đo đạc bản đồ địa chính, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai, phân loại rừng và đất lâm nghiệp sẽ được đẩy nhanh để tạo điều kiện cho nông dân và doanh nghiệp đầu tư dài hạn.

Ngoài nhiệm vụ nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn, ngành nông nghiệp phối hợp với các ngành liên quan để đảm bảo tiếp cận đầy đủ dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục và nước sạch. Việc hỗ trợ đất ở, đất sản xuất và cải thiện điều kiện sinh hoạt được xem là yếu tố thiết yếu để người dân có nền tảng thoát nghèo lâu dài.

Theo lãnh đạo tỉnh, mục tiêu giảm nghèo bền vững chỉ có thể đạt được khi các giải pháp kinh tế được triển khai song song với nâng cao chất lượng dịch vụ xã hội và mở rộng cơ hội phát triển cho người dân. Với cách tiếp cận đó, Điện Biên đang tạo dựng nền tảng quan trọng để phát triển nông nghiệp hiện đại, cải thiện thu nhập và nâng cao đời sống khu vực nông thôn trong giai đoạn tới.