Xum vầy Tết nơi bản Mường

Đàm Duy

09/02/2017 15:38 GMT +7

Cũng như người Kinh, người Mường ở tỉnh Hòa Bình đón tết Nguyên đán bắt đầu từ khoảng 27 – 28 tháng Chạp của năm cũ đến đầu tháng Giêng của năm mới. Đây cũng là cái Tết quan trọng nhất, to nhất trong năm của đồng bào Mường.

Không khí rộn ràng trong ngày chuẩn bị gói bánh cho ngày Tết.

Cùng với cách tính lịch chung, người Mường còn tính ngày theo Lịch Mường xưa - lịch tuần trăng, nhưng là “ngày lui, tháng tới” (Ngày âm lịch là ngày 15 trăng tròn, lịch Mường tính lui lại một ngày đó là ngày 14).
Hằng năm, ngày 30 Tết, người Mường gọi là ngày chín lụn, cũng là ngày đón giao thừa vào lúc giữa đêm. Phong tục đón giao thừa của người Mường rất giản đơn: nhiều nhà đánh chiêng, đánh trống, con cháu ra vó nước lấy nước về rồi đặt trên bàn thờ tổ tiên với ngụ ý nghinh tiễn, cảm tạ năm cũ, nghênh đón và cầu mong một năm mới mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu.
Người già đứng lên nói lời chúc cho con cháu sang năm mới mạnh khoẻ, làm ăn giàu có. Sau khi đã ổn định chỗ ngồi các mâm (tiếng Mường gọi là “buông cỗ”) là thủ tục chào chúc điều tốt lành; mọi người mời nhau uống rượu, mời ăn các món lần lượt từ món rau đắng đồ đến món thịt luộc. Sự mời mọc chân tình trong không khí đón năm mới ấm áp diễn ra liên tục suốt cả bữa cỗ, gần như là mỗi lần gắp mời là một câu hát ví, mo, kể chuyện tình... làm bữa ăn thêm hoan hỷ.
Trong mâm lễ bày trên ban thờ ngày Tết của các gia đình người Mường không thể thiếu bánh chưng, bánh dày với quan niệm đó là biểu tượng của trời đất (trời tròn, đất vuông), cũng là để tưởng nhớ đến công ơn khai khẩn của tổ tiên xưa.
Vào ngày mùng 1, mùng 2, thanh niên trong làng bản và trẻ nhỏ cùng nhau vui chơi, đánh cồng rộn ràng, hát sắc bùa chúc tụng cho năm mới.
Vui Tết Nguyên đán, trên khắp bản Mường ở Hòa Bình rộn ràng không khí vui xuân. Những phong tục đẹp, truyền thống văn hóa bản sắc của dân tộc vẫn luôn được đồng bào Mường ở Hòa Bình gìn giữ, lưu truyền lại cho mai sau.

Chuẩn bị đón Tết
Những ngày giữa hay nửa cuối tháng Chạp, nhiều gia đình đã bắt đầu chặt nứa, chặt giang để chẻ lạt chuẩn bị cho việc gói bánh Tết.
Ngày 28 tháng Chạp, nhiều gia đình trong bản Mường đã bắt đầu gói bánh chưng và nhiều loại bánh khác.
Tiếng Mường gọi “buông cỗ” là thủ tục chào chúc tốt lành. Mọi người quây quần bên mâm cỗ, mời nhau uống rượu, mời ăn các món lần lượt từ món rau đắng đồ đến món thịt luộc.
Người đàn ông lớn tuổi trong gia đình làm nhiệm vụ bày biện mâm cỗ cúng dâng tổ tiên để bày tỏ lòng biết ơn và tưởng nhớ những người đã khuất.
Đón giao thừa của người Mường rất giản đơn: nhiều nhà đánh chiêng, đánh trống, con cháu ra vó nước lấy nước về đặt trên bàn thờ tổ tiên để cầu mong vạn sự tốt lành, năm mới mùa màng bội thu.
 
Trong ngày xuân, hội cồng Mường, hát sắc bùa… thể hiện nét văn hóa bản sắc được lưu truyền, là hội không thể thiếu của đồng bào Mường.
Khách và chủ nhà cùng nhau vui bên những điệu múa truyền thống xung quanh cây nêu đặt ở sân nhà.
Trang phục truyền thống của phụ nữ Mường trong ngày Tết.