Bước chuyển mình nông thôn mới với cây trồng mới

Trong nhiều năm, cây ngô là cây trồng chủ lực trên những triền đồi của xã Lũng Cú. Tuy nhiên, giá trị kinh tế thấp, sản lượng không cao đã không đủ sức giúp người dân thoát nghèo. Nhận thấy tiềm năng từ cây gừng, một loại cây trồng bản địa có chất lượng đặc trưng, cấp ủy và chính quyền xã Lũng Cú đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động và hỗ trợ người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng.

Trao đổi với phóng viên, ông Giàng Mí Mua, Phó Chủ tịch UBND xã Lũng Cú cho biết: “Hiện nay trên địa bàn xã Lũng Cú, diện tích gừng đã đạt trên 150 ha. Cấp ủy chính quyền đã tích cực tuyên truyền vận động bà con nhân dân, đồng thời hỗ trợ vay vốn từ nguồn Ngân hàng Chính sách Xã hội để bà con có điều kiện mua giống, phân bón, nhằm nâng cao diện tích trồng gừng”.

Hiệu quả kinh tế của việc chuyển đổi là vô cùng rõ rệt. Theo đánh giá của chính quyền xã Lũng Cú, năng suất trồng gừng cao gấp 10 đến 15 lần so với trồng ngô trước đây.

Sự tăng trưởng về diện tích kéo theo sự gia tăng vượt bậc về sản lượng và thu nhập. Từ năm 2023-2024, sản lượng gừng trên địa bàn xã Lũng Cú đã tăng lên đáng kể, và quan trọng hơn là đã có các đơn vị tiêu thụ về thu mua ổn định.

Với mức giá trung bình năm 2024 đạt 8.000 – 12.000 đồng/kg nhiều hộ dân đã đạt được mức thu nhập ấn tượng. “So với diện tích của năm 2024, có hộ gia đình thu nhập cao nhất là từ 80 – 100 triệu đồng. Còn những gia đình có thu nhập thấp hơn cũng đạt từ 20 – 25 triệu đồng” Phó Chủ tịch UBND xã Lũng Cú chia sẻ.

Thực tế từ các hộ dân cũng khẳng định điều này. Chị Lầu Thị Máy, thôn Má Xí A, cho biết: “Năm ngoái gia đình trồng diện tích ít nên chỉ bán được 25 triệu đồng. Nhưng năm nay gia đình đã tăng diện tích trồng lên, trồng 1,2 tấn giống. Dự kiến nếu giá như năm ngoái thì thu nhập sẽ tăng gấp đôi, khoảng 50 triệu đồng”.

Những ngày này, bà con nhân dân xã Lũng Cú, đang bước vào cao điểm thu hoạch gừng mang lại nguồn thu hàng trục triệu đồng mỗi ngày cho nhiều hộ dân. Tập trung tại các xóm: Ma Xí A, Ma Xí B, Khai Hoang, Ngài Tròi, Mai Lé, Tả Gia Khâu, Cẳng Tằng... Nhờ thời tiết thuận lợi, kỹ thuật canh tác được cải thiện và đất đai phù hợp, năng suất gừng đạt cao, bình quân 35–40 tấn/ha.

Đặc biệt, ông Ly Mí Pó, Trưởng thôn Má Xí B, tự hào kể: “Cây gừng giá trị kinh tế rất cao. Một số hộ gia đình bán một vụ được 100 triệu đồng. Gia đình nào trồng ít nhất cũng có 10 triệu đồng trở lên. Một số hộ trồng nhiều cũng đã xây được nhà cửa”.

Thu nhập hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng từ cây gừng đã giúp bà con xã Lũng Cú thoát khỏi cảnh khó khăn, có điều kiện mua sắm, nâng cao chất lượng cuộc sống, nông thôn mới phát triển.

Đưa gừng thành sản phẩm thương hiệu

Để đạt được năng suất cao, bình quân 35–40 tấn/ha, bên cạnh điều kiện thời tiết thuận lợi và đất đai phù hợp, sự cải thiện về kỹ thuật canh tác cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đưa cây gừng bén rễ, dần thay thế cây ngô truyền thống.

Ông Ly Mí Pó, Trưởng thôn Má Xí B đã đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn bà con: “Trong thời gian vừa qua, chúng tôi đã vận động bà con nhân dân tại thôn Má Xí B trồng cây gừng vào lúc tháng 2. Một vụ gừng chỉ cần chăm sóc 3 lần: lần một và lần hai là đi nhổ cỏ, lần ba là đi bón phân. Bà con lúc đầu chưa có kỹ thuật thì hỏi trưởng thôn”.

“Mình làm trưởng thôn hướng dẫn cho họ là cách phải trồng, cách chăm sóc, cách bón phân và cách phòng trừ sâu bệnh, và cách đi nhổ cỏ theo mùa vụ phải đúng cách” – ông Pó nói.

Một sự thay đổi quan trọng nữa về kỹ thuật là việc chuyển từ trồng thưa sang trồng dày và ủ đất. Chị Lầu Thị Máy chia sẻ: “2-3 năm nay bà con chuyển đổi là mình trồng dày, khoảng cách chỉ khoảng 20 – 25 cm thôi.

Sau đó khi trồng xong thì bà con sẽ đi lấy lá cây, cỏ gianh các thứ về ủ đất để tạo độ ẩm và hạn chế cỏ dại phát triển, dễ chăm sóc hơn. Với kỹ thuật này, sản lượng gừng sẽ phát triển và nhiều hơn so với mình trồng thưa với lại phải vun đất”.

Công việc chăm sóc gừng cũng được đánh giá là nhẹ nhàng hơn so với làm ruộng và trồng ngô, giúp bà con có thêm thời gian cho các công việc khác. Bà con đổi công, giúp đỡ nhau, hàng chục người xúm lại mảnh nương trồng gừng, dàn hàng ngang nhổ cỏ ào ào là xong.

Tuy nhiên, người dân vẫn còn một số lo lắng. ông Ly Mí Pó, Trưởng thôn Má Xí B cho biết: “Lo nhất là cây gừng bị bệnh. Phải tìm cách, sẽ đề nghị lên cấp trên để giúp xem có thuốc để phòng bệnh cho cây gừng. Cây gừng không mắc bệnh thì năng suất mới cao”.

Thành công bước đầu là động lực để người dân Lũng Cú tiếp tục nhân rộng mô hình. So với năm 2024, dự kiến năm 2025, khi được mùa, bà con nhân dân sẽ tăng sản lượng và tăng số lượng diện tích lên gấp 3 lần.

Tuy nhiên, khi diện tích và sản lượng tăng lên, vấn đề đầu ra và giá cả ổn định trở thành mối quan tâm hàng đầu của người dân. Chị Ly Thị Lía, thôn Má Xí B, bày tỏ: “Đối với gia đình thì cũng rất mong muốn với sự việc trồng số lượng giống lớn như thế này, thì cũng mong cấp ủy và chính quyền địa phương cũng giúp liên hệ để tiêu thụ sản phẩm, để tránh mất giá”.

Về phía chính quyền, định hướng phát triển bền vững đã được đặt ra. Giàng Mí Mua, Phó Chủ tịch UBND xã Lũng Cú khẳng định: “Đối với chính sách trong thời gian tới, cấp ủy chính quyền cũng đã có chủ trương là sẽ đưa gừng này thành sản phẩm thương hiệu của xã và sẽ tạo ra một số sản phẩm từ gừng để tạo điều kiện thuận lợi cho bà con tăng gia sản xuất và tăng thu nhập, để bà con tiếp tục chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ cây có giá trị thấp như cây ngô sang trồng gừng”.

Việc có công ty, thương lái thu mua ổn định là yếu tố then chốt, giúp bà con yên tâm mở rộng sản xuất. Thương lái cũng đánh giá cao gừng Lũng Cú bởi có màu vàng đẹp, mùi thơm đặc trưng, chất lượng cao, khẳng định đây là sản phẩm riêng có của vùng cực Bắc.

Cây gừng Lũng Cú đang chứng minh là hướng đi đúng đắn, không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt mà còn góp phần quan trọng vào việc phát triển sản xuất nông nghiệp bền vững gắn với thị trường tiêu thụ ổn định.

Từ những củ gừng nhỏ bé, người dân Lũng Cú đang từng bước xây dựng một diện mạo nông thôn mới ấm no, giàu đẹp trên mảnh đất biên cương nơi địa đầu tổ quốc.