Thị trường tiềm năng

Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, kim ngạch XK sang khối thị trường Trung Đông năm 2024 đạt gần 113 triệu USD, đứng thứ 4 sau Mỹ, EU và CPTPP. Các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam đã tiếp cận được hầu hết các quốc gia tại khối thị trường này, trong đó dẫn đầu là Israel, Libăng và Ai Cập. Năm qua, XK cá ngừ sang các thị trường NK lớn trong khối đều tăng so với cùng kỳ.

Israel hiện dẫn đầu khu vực về nhập khẩu cá ngừ từ Việt Nam trong khối thị trường này và cũng là thị trường NK đơn lẻ lớn thứ 2 sau Mỹ, chiếm gần 7% tổng giá trị xuất khẩu cá ngừ trong năm 2024 và tăng 30% so với năm 2023. Các quốc gia khác như Libăng, Ai Cập, Ảrập Xêut hay UAE cũng đang ghi nhận mức tăng trưởng tốt ở mức 2 con số.

Việc Việt Nam ký Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện với UAE, một trong những trung tâm kinh tế lớn nhất khu vực, là điểm đến của nhiều sản phẩm thủy sản Việt Nam, trong đó có cá ngừ, (gọi tắt CEPA), đang giúp các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam thêm cơ hội tăng cường XK sang thị trường này. Hiện tại, cả Việt Nam và UAE nỗ lực hoàn tất phê duyệt Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện (CEPA) ngay trong quý I/2025. Ngay khi hiệp định này có hiệu lực, các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam XK sang UAE được được giảm thuế ngay về 0%.

Thách thức không nhỏ

Mặc dù có nhiều tiềm năng, xuất khẩu thủy sản sang Trung Đông cũng đối mặt với không ít thách thức. Một trong những rào cản lớn nhất là tiêu chuẩn Halal, yêu cầu sản phẩm phải được chế biến và chứng nhận phù hợp với luật Hồi giáo. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam phải đầu tư thêm vào quy trình sản xuất, kiểm định, và quản lý chất lượng.

Theo dự báo của nhiều tổ chức, chuyên gia, số lượng người Hồi giáo trên toàn thế giới sẽ tăng khoảng 50% vào năm 2050 lên 2,76 tỷ người. Hoạt động kinh doanh Halal toàn cầu dự kiến sẽ phát triển mạnh do các khoản đầu tư và tiến bộ công nghệ. Ví dụ, công nghệ xét nghiệm thịt lợn, công nghệ nhận diện Halal,...

Nếu hàng hóa Việt Nam vượt qua bài kiểm tra Halal tại UAE, sẽ mở ra “cánh cửa” lớn tiến vào thị trường thị trường rộng lớn, đặc biệt là các tiêu chuẩn Halal tương đồng với xu hướng tiêu dùng hiện đại, đó là chất lượng cao, nhân văn, bảo vệ môi trường, nguồn gốc rõ ràng.

Tuy nhiên, một trở ngại đáng kể đối với ngành công nghiệp thực phẩm Halal trên toàn thế giới là vấn đề thống nhất trong quy trình chứng nhận. Các quy trình chứng nhận Halal khác nhau của các quốc gia khác nhau có thể gây nhầm lẫn và cản trở nỗ lực của các doanh nghiệp Việt Nam khi thâm nhập vào thị trường mới. Hơn nữa, các doanh nghiệp cần phải làm rõ hơn về các thành phần tạo nên thực phẩm Halal.