Mô hình có quy mô thực hiện 16ha, với 7 hộ tham gia, được triển khai từ nguồn kinh phí dự án khuyến nông Trung ương.
Tăng sản lượng và giá bán
Là một trong những huyện có diện tích xoài lớn của Sơn La, năm 2021, huyện Mai Sơn có trên 3.680ha trồng xoài, trong đó 2.100ha đã cho sản phẩm. Sản lượng ước đạt trên 19.000 tấn; sản lượng đủ điều kiện xuất khẩu là 9.200 tấn, tuy nhiên sản lượng được xuất khẩu sang thị trường các nước khó tính chỉ đạt 1.000 tấn.
Một trong những nguyên nhân là điều kiện môi trường sản xuất thường xuyên nóng, ẩm, mưa nhiều vào giai đoạn phát triển quả nên các loại sâu bệnh dễ phát sinh, phát triển. Bên cạnh đó, nhiều hộ sản xuất còn lạm dụng việc sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật không đúng quy định, dẫn đến nhiều diện tích chưa đạt tiêu chuẩn về chất lượng, mẫu mã để xuất khẩu.
Tham gia mô hình VietGAP, xoài của HTX nông nghiệp Quý Huy (xã Chiềng Mung, huyện Mai Sơn) có giá bán tăng từ 20-30% so với vườn ngoài. Ảnh: Hà Hoàng
Trung tâm Khuyến nông tỉnh Sơn La tiếp tục phối hợp với các cơ quan chức năng triển khai chương trình quảng bá, giới thiệu sản phẩm xoài, như: Tổ chức hội nghị, hội thảo tham quan nhằm tuyên truyền, tiêu thụ sản phẩm xoài; liên kết giới thiệu với các tổ chức cá nhân, đầu mối tiêu thụ các sản phẩm xoài đạt tiêu chuẩn chất lượng VietGAP...
Tham gia mô hình, các hộ được chuyển giao kỹ thuật thâm canh xoài theo quy trình VietGAP như: Kỹ thuật tỉa cành tạo tán; quản lý dinh dưỡng và cải thiện chất lượng quả thông qua kỹ thuật bao quả. Ngoài hỗ trợ, tư vấn kỹ thuật, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã phối hợp Phòng NNPTNT, Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện Yên Châu và Mai Sơn cấp phát gần 16 tấn phân bón, 245.000 túi bao quả và 140 gói thuốc bảo vệ thực vật cho các hộ tham gia mô hình. Trung tâm cũng đã tổ chức các buổi tập huấn quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP) cho quả tươi an toàn, hoàn thiện quy trình và hỗ trợ giấy chứng nhận VietGAP.
Anh Nguyễn Thành Đô (bản Phát, xã Chiềng Mung, huyện Mai Sơn) là 1 trong 4 hộ tham gia mô hình, với quy mô 0,5ha, chia sẻ: Trước đây, anh chưa biết và chưa sử dụng bao quả nên quả bị bệnh thán thư, ghẻ xẹo, ruồi vàng tấn công và hỏng nhiều. Sau khi tham gia mô hình, bắt đầu áp dụng kỹ thuật bao quả, anh thấy chất lượng và mẫu mã quả xoài tốt hơn, sản lượng tăng từ 10 - 20% so với năm trước.
Với quy mô sản xuất xoài 1ha, gia đình anh Hà Văn Khánh (bản Nà Hạ 2, xã Chiềng Mung, huyện Mai Sơn) cho biết: Trước kia, trồng xoài theo phương pháp thông thường, sản lượng trung bình chỉ đạt từ 5-7 tấn quả/vụ. Sau 2 năm tham gia mô hình, vườn xoài Đài Loan của gia đình anh phát triển tốt, quả nhiều và đều quả. Vụ xoài năm 2021, năng suất đạt trên 20 tấn/ha.
Tuân thủ nguyên tắc "4 đúng"
Là 1 trong 2 HTX tham gia mô hình, HTX Nông nghiệp Quý Huy (xã Chiềng Mung, huyện Mai Sơn) hiện có quy mô sản xuất 20ha xoài với 15 thành viên tham gia trồng và chăm sóc, trong đó có 3ha thực hiện mô hình "Thâm canh xoài theo tiêu chuẩn VietGAP" của Trung tâm Khuyến nông tỉnh. Hàng năm, HTX tiêu thụ ra thị trường từ 200 - 250 tấn quả.
Ông Nguyễn Văn Huy - Giám đốc HTX Nông nghiệp Quý Huy cho biết: Các thành viên trong HTX đều phải tuân thủ đúng các quy trình kỹ thuật, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, có sổ ghi chép thời gian bón phân, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Với cách làm bài bản, khoa học, tuân thủ quy trình kỹ thuật theo tiêu chuẩn VietGAP, áp dụng kỹ thuật xử lý ra hoa muộn nên quả xoài đạt khối lượng yêu cầu, bán được giá cao hơn. Giá bán xoài tại vườn từ 12.000 - 14.000 đồng/kg, cao hơn từ 4.000 - 5.000 đồng/kg so với các vườn bán trước.
Tại huyện Yên Châu, mô hình "Thâm canh xoài theo tiêu chuẩn VietGAP" có 3 hộ tham gia, quy mô 5ha. Các mô hình triển khai bước đầu đã định hình được quy trình sản xuất và được cấp giấy chứng nhận sản xuất xoài an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP. Ông Nguyễn Đình Hẹn - thành viên HTX hoa quả Quyết Tâm ở bản Pha Cúng, xã Lóng Phiêng, chia sẻ: Áp dụng kỹ thuật trồng và chăm sóc theo tiêu chuẩn VietGAP, tôi thực hiện ghi chép sổ sách đầy đủ, bao trái, chủ động trong việc chăm sóc, phòng ngừa sâu bệnh hại, năng suất và chất lượng xoài cao hơn, quả to, mẫu mã đẹp. Năm nay năng suất đạt khoảng 30 tấn, tăng 30% so với năm trước.
Bà Cầm Thị Thắm - Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh, chủ nhiệm dự án đánh giá: Sau 2 năm thực hiện mô hình, các hộ đã chuyển đổi phương thức chăm sóc truyền thống sang áp dụng quy trình chăm sóc có ghi chép nhật ký sản xuất, tăng cường sử dụng phân hữu cơ, phân vi sinh, bao quả, sử dụng các thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc "4 đúng" (đúng thuốc, đúng lúc, đúng nồng độ liều lượng và đúng cách) nên sản phẩm đảm bảo chất lượng tốt. 100% diện tích mô hình được cấp chứng nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP, năng suất xoài mô hình tăng trên 15% so với ngoài mô hình. Ngoài ra, hộ tham gia mô hình còn hướng dẫn, truyền đạt các kỹ thuật chăm sóc an toàn cho các hộ lân cận trong khu vực, góp phần nhân rộng mô hình trồng xoài trong cộng đồng.
