“Phố về làng” và miền quê đáng sống Bắc Giang

"Vẻ đẹp phải đến từ nhiều thứ"

Thưa ông, trong bối cảnh nền kinh tế cả nước gặp khó khăn, Bắc Giang vẫn vươn mình mạnh mẽ. Mấu chốt nào để Bắc Giang đạt con số tăng trưởng ấn tượng 13,45%, đứng đầu cả nước năm 2023?

- Nhìn lại năm 2023, có thể thấy suy giảm kinh tế toàn cầu đã tác động rất lớn đến phát triển kinh tế, xã hội của các địa phương và cả nước; khó khăn nhiều hơn thuận lợi, nhiều vấn đề mới phát sinh vượt ngoài dự báo. Tuy nhiên, đến thời điểm này, có thể nói tỉnh Bắc Giang đã có một năm 2023 rất thành công, đạt nhiều kết quả tích cực, toàn diện trên các lĩnh vực.

Bắc Giang đã phát triển rất đồng bộ, cả kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc phòng, an ninh, công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị. Trong phát triển kinh tế, công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ đều tăng trưởng; trong đó công nghiệp ngày càng khẳng định rõ vai trò là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu, cơ cấu lao động. Để được như vậy phải có nền tảng từ nhiều năm trước. 

Bắc Giang phát triển công nghiệp đi sau nên đã đúc rút được kinh nghiệm từ các địa phương đi trước, nhất là trong định hướng thu hút đầu tư, lựa chọn các nhà đầu tư, dự án đầu tư thân thiện với môi trường, công nghệ cao, đầu tư theo cụm liên kết nên tính ổn định cao hơn. 

Vì vậy, trong bối cảnh nhiều đơn hàng cắt giảm nhưng ở Bắc Giang các doanh nghiệp vẫn duy trì phát triển sản xuất, công nhân không phải nghỉ việc, không có đình công. Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp tiếp tục đầu tư, mở rộng quy mô sản xuất.

Năm nay Bắc Giang thu hút vốn đầu tư nước ngoài đạt gần 3 tỷ đô la, cao nhất từ trước đến nay, trong đó trên 50% số vốn là từ các dự án hiện có mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh. Điều đó cho thấy, Bắc Giang có môi trường tốt, là địa bàn làm ăn tốt nên doanh nghiệp mới mở rộng đầu tư. Tôi cho đây chính là động lực để có được con số tăng trưởng kinh tế 13,45%.

Lĩnh vực nông nghiệp rất khó đạt được mức tăng trưởng cao vì diện tích ngày càng bị thu hẹp để phát triển công nghiệp, đô thị; muốn tăng trưởng chỉ có thể tăng năng suất. Mặc dù vậy năm 2023, lĩnh vực nông nghiệp của tỉnh vẫn đạt mức tăng trưởng khá tốt 2,6%.

Ngoài tăng trưởng kinh tế, điểm sáng trong thu hút đầu tư nước ngoài của tỉnh cũng rất đáng ngưỡng mộ - xếp thứ 4/63 tỉnh, thành. Bắc Giang đã có cách làm khác biệt thế nào để giữ chân lâu dài các nhà đầu tư lớn và tiếp tục thu hút các nhà đầu tư khác?

- Bắc Giang luôn xác định muốn giữ chân lâu dài các nhà đầu tư hiện có và tiếp tục thu hút các nhà đầu tư mới, tiền đề đầu tiên và quan trọng nhất là phải tạo được môi trường đầu tư thực sự hấp dẫn, phải có sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị và tỉnh đã làm khá tốt điều này. 

Các nhà đầu tư đến Bắc Giang được chăm sóc, được quan tâm từ cấp tỉnh đến cấp cơ sở. Nhiều nhà đầu tư tại Bắc Giang ghi nhận, đánh giá rất cao các cơ quan chức năng của tỉnh luôn đồng hành, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để doanh nghiệp yên tâm đầu tư, phát triển sản xuất.

Với các dự án lớn, chúng tôi đều thành lập tổ công tác do đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm tổ trưởng, giám đốc các sở, ngành tham gia và khi có khó khăn vướng mắc gì thì hỗ trợ xử lý ngay.

Tỉnh cũng đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, nhà đầu tư, nhất là những khó khăn, vướng mắc về thủ tục hành chính, lao động, lưu thông hàng hóa, vấn đề tiếp cận vốn, thị trường… Môi trường pháp lý ngày càng được cải thiện, chính sách đầu tư ngày càng thông thoáng, thuận lợi hơn.

Cũng giống như vẻ đẹp của người phụ nữ phải đến từ nhiều yếu tố. Để thu hút được các nhà đầu tư, chúng tôi vừa tập trung đầu tư phát triển hạ tầng, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đảm bảo tốt các vấn đề xã hội, cùng với đó là sự đồng hành, hỗ trợ của chính quyền các cấp, tạo cho doanh nghiệp có niềm tin sẽ luôn nhận được sự hỗ trợ tốt nhất khi đầu tư tại tỉnh. 

Có thể nói, các doanh nghiệp, nhà đầu tư đánh giá rất cao môi trường đầu tư kinh doanh tại Bắc Giang. Điều này đã được phản ánh rất rõ thông qua chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), khi năm vừa qua tỉnh Bắc Giang vươn lên vị trí thứ 02/63 tỉnh, thành phố.

Không thể sao nhãng nông nghiệp!

Có nhiều ý kiến cho rằng sở dĩ phát triển nông nghiệp chưa tăng cao được là do Bắc Giang đang tập trung cho công nghiệp, dịch vụ mà sao nhãng nông nghiệp? Theo ông thì có câu chuyện như vậy không?

- Tỉnh Bắc Giang luôn định hướng phát triển theo thế "kiềng 3 chân", phát triển đồng bộ cả công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ để tạo ra sự phát triển ổn định, cân bằng, vững chắc. Nông nghiệp được xác định là trụ đỡ của nền kinh tế, có vai trò rất quan trọng. Tuy nhiên, đây cũng là lĩnh vực khó để tạo được mức tăng trưởng cao do lợi nhuận từ nông nghiệp thấp hơn so với các ngành, lĩnh vực khác. 

Vừa rồi chúng tôi đánh giá việc thu hút đầu tư vào nông nghiệp còn nhiều khó khăn, chưa đa dạng. Tuy nhiên, có lẽ ít địa phương nào mà lĩnh vực nông nghiệp có sự quan tâm như ở Bắc Giang. Chúng tôi đã ban hành rất nhiều nghị quyết về cơ chế chính sách hỗ trợ thúc đẩy nông nghiệp.

Tới đây chúng tôi sẽ chỉ đạo tập trung hơn nữa vào nông nghiệp, đặc biệt là tập trung phát triển dịch vụ trong nông nghiệp, kể cả nông nghiệp chế biến, du lịch miệt vườn...

Nhắc đến nông nghiệp Bắc Giang, không thể không nhắc đến cây vải thiều. Đến nay, vải thiều đã được xuất khẩu sang hơn 30 nước và có mặt ở các thị trường khó tính như châu Âu, Mỹ. Bắc Giang còn tham vọng nào lớn hơn nữa cho quả vải thiều không?

- Vải thiều là một trong các sản phẩm nông nghiệp chủ lực, đặc trưng của Bắc Giang, đã khẳng định được chất lượng, thương hiệu. Tuy nhiên quả vải thiều vẫn còn nhiều dư địa để phát triển. Tôi mong muốn vải thiều Bắc Giang sẽ còn bay cao, bay xa hơn nữa và đặc biệt là giá trị của quả vải thiều sẽ còn lớn hơn nữa.

Tôi nhớ lúc còn làm Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách lĩnh vực nông nghiệp năm 2016, vải chỉ khoảng 10.000-12.000 đồng/kg, lên hỏi bà con là các bác có nghĩ đến vải của mình bán được 40.000 - 50.000 đồng/kg không, thì họ bảo chỉ cần bán 10.000 đồng là có lãi rồi. Nhưng vừa qua giá bán vải bình quân tại vườn đã đạt khoảng 25.000 – 40.000 đồng/kg, giá bán đến tay người tiêu dùng tại Nhật Bản lên đến 400.000 – 500.000 đồng/kg.

Chúng tôi đã và đang tập trung chỉ đạo mở rộng những vùng trồng vải an toàn, sản xuất theo quy trình hữu cơ để nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm. Hiện nay, tổng diện tích trồng vải của tỉnh Bắc Giang gần 30.000ha, trong đó đã có trên 17.000ha được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP.

Quan trọng nữa để nâng giá trị quả vài là phải tìm được công nghệ để bảo quản. Hiện tại xuất khẩu vải thiều sang Mỹ, sang Nhật phải đi đường hàng không, chất lượng rất tốt nhưng giá thành hơi cao. Nếu có công nghệ bảo quản tốt, vải thiều có thể xuất khẩu với số lượng lớn đi theo đường biển, sẽ giảm đáng kể được chi phí và giá thành. Tôi đã biết công nghệ sấy lạnh của Nhật Bản có thể làm khô quả vải nhưng vẫn giữ nguyên hương vị. Nếu làm được như thế thì để bán quả vài hàng trăm nghìn/kg là hết sức bình thường. Về lâu dài, tôi nghĩ vẫn phải tập trung đẩy mạnh chế biến vải thiều để nâng cao giá trị và đặc biệt là giảm thiểu rủi ro từ các yếu tố thị trường.

Hình thành những vùng quê đáng sống

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng mới đây cũng định hướng rõ về việc phát triển kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới, hướng tới mô hình nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh. Bắc Giang sẽ xây dựng người nông dân văn minh như thế nào và trong hình dung của Bí thư Tỉnh uỷ thì người nông dân Bắc Giang sẽ thế nào trong 5-10 năm tới?

- Hiện nay khu vực nông thôn và giai cấp nông dân của Bắc Giang đã rất khác. Ở Bắc Giang, nguồn lao động trẻ dồi dào, có rất nhiều cặp vợ chồng trẻ đều đi làm công nghiệp nhưng vẫn tăng gia sản xuất, thu nhập rất tốt. Đồng ruộng ở Bắc Giang được đầu tư ứng dụng khoa học công nghệ, cơ giới hoá, nông dân sản xuất ứng dụng công nghệ 4.0.

Mô hình ở Bắc Giang là "ly nông không ly hương", người dân ở đây sáng có xe đưa đến nhà máy tại các khu công nghiệp làm, chiều có xe đón về, vẫn có thời gian chăm sóc gia đình, Vì thế, đời sống ở khu vực nông thôn thay đổi rất nhanh. 

Trong tương lai, Bắc Giang phát triển đô thị không chỉ tập trung ở các trung tâm mà đưa đô thị về nông thôn, đưa "phố về làng", hình thành những vùng quê đáng sống. Nông dân bây giờ đi làm công nghiệp không cần phải dồn xuống thành phố mà ở các vùng nông thôn chất lượng cuộc sống vẫn đầy đủ, không khí trong lành. 

Hiện nay các vùng nông thôn của Bắc Giang có rất nhiều biệt thự, các dịch vụ khác cũng phát triển. Đến vùng nông thôn bắt gặp rất nhiều câu lạc bộ bóng chuyền hơi, nhảy dân vũ, các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao rất sôi động.

Tôi cho rằng 5 năm nữa, nông thôn của Bắc Giang sẽ còn khác rất nhiều. Để làm được điều đó, trước hết phải quy hoạch cho tốt. Quy hoạch ở đô thị khác, nông thôn khác, những vùng nào là đất lúa thì phải giữ, chỗ nào làm công nghiệp, chỗ nào làm đô thị. "Đô thị trong nông thôn" cũng phải khác so với ở thành phố.

Thứ hai nữa là phải có hệ thống hạ tầng giao thông tốt. Giao thông nông thôn trước đây xây dựng mặt đường 3 đến 5m, giờ phải tăng lên 7,5m, vì hiện nay rất nhiều người dân đã có ô tô.

Với vai trò của người đứng đầu một tỉnh, cá nhân ông muốn người dân cả nước biết đến Bắc Giang qua những hình ảnh như thế nào trong 10-20 năm tới. Người ta sẽ biết tới Bắc Giang là thủ phủ golf, hay là khu công nghiệp, hay là cây vải?

- Tôi tin rằng, duy trì được nhịp độ phát triển như hiện nay thì đến 2030 hình ảnh của tỉnh Bắc Giang sẽ rất khác. Trước hết về quy mô nền kinh tế sẽ tăng gấp đôi hiện nay. Hiện nay quy mô kinh tế của tỉnh khoảng 7,6 tỷ đô la, chúng tôi đặt mục tiêu duy trì tốc độ tăng trưởng này và đến năm 2028 quy mô kinh tế sẽ là 15 tỷ đô la. 

Trước đây, Bắc Giang là tỉnh không được nhiều người biết đến, nhưng trong 5-7 năm qua đã có bước phát triển đột phá, nhiều chỉ tiêu đã vươn lên top 10 của cả nước.

Chúng tôi cũng mong muốn xây dựng, phát triển tỉnh Bắc Giang theo tinh thần Nghị quyết 11 của Bộ Chính trị, trở thành cực tăng trưởng của vùng trung du và miền núi Bắc Bộ, là khu vực kinh tế trọng điểm. Bắc Giang sẽ phát triển hài hoà không chỉ có công nghiệp, mà còn phát triển cả nông nghiệp và dịch vụ, đặc biệt là phát triển dịch vụ. Bắc Giang không chỉ là nơi kiếm tiền mà còn là nơi tiêu tiền, là nơi đáng sống.

Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này!