Giữ vững nhịp tăng trưởng từ đồng đất

Những năm gần đây, khi nhiều ngành kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề bởi biến động thị trường, thiên tai và dịch bệnh, nông nghiệp Điện Biên vẫn đứng vững, tiếp tục khẳng định vai trò chủ lực trong cơ cấu kinh tế địa phương. Theo ông Lê Thành Đô, Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên, giai đoạn 2021–2025, kinh tế của tỉnh đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 8,76%/năm, GRDP bình quân đầu người 54 triệu đồng/năm. Trong đó, khu vực nông – lâm nghiệp và thủy sản tăng trưởng 4,1%, chiếm 13,65% tổng GRDP.

Sự tăng trưởng này đến từ quá trình cơ cấu lại sản xuất theo hướng tập trung vào các cây trồng chủ lực, hình thành những vùng sản xuất hàng hóa quy mô lớn như vùng lúa chất lượng cao Mường Thanh, cà phê Mường Ảng, chè Tủa Chùa, mắc ca Tuần Giáo, cao su Mường Chà. Hiện nay, diện tích lúa chất lượng cao chiếm gần 60% tổng diện tích gieo trồng, mắc ca hơn 12.600 ha, cà phê hơn 8.000 ha, cao su hơn 5.000 ha. Nhiều sản phẩm đặc sản đã được xây dựng thương hiệu, chỉ dẫn địa lý, góp phần nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của nông sản địa phương.

Trên những con đường bê tông mới mở, nhà cửa khang trang, hệ thống điện, nước, trường học được đầu tư đồng bộ, diện mạo nông thôn Điện Biên đang thay đổi từng ngày. Nông dân Sùng A Dế ở xã Tuần Giáo chia sẻ: “Ngày trước chỉ biết trồng ngô, lúa nương, đủ ăn đã mừng. Giờ có cây mắc ca, được tập huấn kỹ thuật và doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm, gia đình tôi có thu nhập ổn định, đời sống tốt hơn nhiều”.

Bức tranh nông nghiệp Điện Biên tuy nhiều gam sáng, song vẫn còn những khoảng tối cần khắc phục. Quy mô sản xuất ở nhiều nơi vẫn nhỏ lẻ, manh mún, giá trị gia tăng của nông sản chưa cao do khâu chế biến, bảo quản còn yếu. Không ít sản phẩm vẫn phải bán thô, dẫn đến tình trạng “được mùa mất giá”. Các sản phẩm OCOP dù phát triển về số lượng nhưng chưa có thương hiệu mạnh vươn ra thị trường quốc gia; đến nay tỉnh vẫn chưa có sản phẩm đạt hạng 5 sao.

Ông Lê Xuân Cảnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Điện Biên, nhìn nhận: “Điện Biên muốn phát triển nông nghiệp bền vững thì phải thay đổi tư duy từ sản lượng sang giá trị. Sản xuất phải gắn với chế biến, tiêu thụ, phải có chuỗi liên kết chặt chẽ giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp”.

Hướng đi mới cho “trụ đỡ xanh”

Nhận thức được vai trò chiến lược của nông nghiệp, tại Đại hội Đảng bộ tỉnh Điện Biên lần thứ XV, nhiệm kỳ 2025–2030, tỉnh đặt mục tiêu phát triển nông nghiệp ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại, kết hợp với công nghiệp chế biến và dịch vụ, du lịch nông nghiệp. Mục tiêu đến năm 2030, tổng giá trị sản xuất nông, lâm, thủy sản đạt 3.057 tỷ đồng, diện tích mắc ca 40.000 ha, cà phê 20.000 ha, tỷ lệ che phủ rừng 47%, 60% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, và không còn hộ tái nghèo.

Để đạt được điều đó, Điện Biên đang triển khai hàng loạt giải pháp đồng bộ. Trước hết, tỉnh tập trung hoàn thiện định hướng phát triển ngành nông nghiệp theo hướng chọn đúng sản phẩm chủ lực, khai thác tối đa lợi thế từng vùng. Các vùng chuyên canh được quy hoạch rõ ràng: lúa chất lượng cao ở cánh đồng Mường Thanh, mắc ca tại Tuần Giáo, cà phê và chè ở Mường Ảng, Tuần Giáo dứa ở Na Sang và Mường Nhà, kết hợp vùng phục hồi sinh thái và du lịch nông nghiệp tại Mường Nhé và Mường Phăng. Trên nền tảng đó, tỉnh thu hút doanh nghiệp đầu tư chế biến sâu, xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu tập thể và chỉ dẫn địa lý, giúp nông sản Điện Biên bước ra thị trường lớn.

Cùng với đó, tỉnh chú trọng phát triển nông thôn gắn với nâng cao thu nhập người dân. Các chương trình giảm nghèo được lồng ghép với phát triển sinh kế. Ở vùng thuận lợi, Điện Biên khuyến khích hình thành vùng sản xuất hàng hóa, nông nghiệp công nghệ cao; còn ở vùng khó khăn, tập trung hỗ trợ cây, con giống phù hợp, khuyến khích mô hình nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, du lịch cộng đồng. Tỉnh cũng đẩy mạnh đào tạo nghề, tập huấn kỹ thuật, giúp nông dân tiếp cận tiến bộ khoa học, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Điện Biên xác định ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số là khâu đột phá. Ngành nông nghiệp đang hợp tác với các viện, trường để chọn tạo giống cây trồng, vật nuôi kháng sâu bệnh, ứng dụng tưới nhỏ giọt, canh tác hữu cơ, nhà màng, thủy canh, phát triển mô hình lúa thông minh thích ứng biến đổi khí hậu. Mỗi sản phẩm chủ lực đều được gắn mã số vùng trồng, tem truy xuất QR, từng bước số hóa chuỗi giá trị nông sản, xây dựng sàn thương mại điện tử giới thiệu đặc sản địa phương.

Một hướng đi quan trọng khác là đổi mới tổ chức sản xuất, phát huy vai trò của hợp tác xã và doanh nghiệp. Điện Biên khuyến khích các HTX chuyển sang mô hình sản xuất hữu cơ, đạt chứng nhận tiêu chuẩn quốc tế. Các doanh nghiệp lớn như TH, Doveco, Nafoods được mời gọi đầu tư, bao tiêu sản phẩm, hình thành chuỗi liên kết bền vững “bốn nhà”: Nhà nước, nhà nông, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp.

Không chỉ tập trung phát triển sản xuất, tỉnh còn coi giảm nghèo bền vững là mục tiêu tổng hợp, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa các ngành. Ngành Nông nghiệp cùng các sở, ngành liên quan đảm bảo người dân được tiếp cận y tế, giáo dục, văn hóa, đồng thời hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nước sạch, vệ sinh môi trường, giúp người dân có điều kiện thoát nghèo một cách căn cơ, ổn định cuộc sống.

Giữa vùng Tây Bắc hùng vĩ, nông nghiệp Điện Biên đang chuyển mình theo hướng hiện đại và bền vững hơn bao giờ hết. Những cánh đồng lúa trải dài, những đồi mắc ca, cà phê, chè xanh ngút mắt không chỉ là hình ảnh của một nền sản xuất nông nghiệp đang khởi sắc, mà còn là biểu tượng cho ý chí vươn lên của con người Điện Biên.