Từ đầu năm học đến nay, khi ánh chiều buông xuống nhường chỗ cho bóng đêm cũng là lúc các thầy cô giáo Trường THPT Tông Lệnh (xã Tông Lạnh, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La) lại thực hiện công việc của mình "dạy và ôn thi tốt nghiệp miễn phí cho các em học sinh người dân tộc thiểu số có hoàn cảnh khó khăn và học lực yếu". Và theo như cách gọi của các thầy cô giáo cũng như người dân nơi đây thì đó là "những cách phượng rực cháy trong đêm".
Nằm sâu trong con hẻm nhỏ trước cổng Trường THPT Tông Lạnh là phòng trọ của em Lò Thị Phương, học sinh lớp 12A6 và đám bạn. Lúc này khoảng 19h50, sau bữa cơm vội vàng ăn với mì tôm, ớt cùng mấy quả mận hậu tráng miệng, Phương cùng các bạn nhanh tay sửa soạn sách vở môn toán cho vào cặp để kịp giờ lên lớp ôn thi.
Em Phương chia sẻ: Những bạn học sinh ở dãy trọ này đa số nhà ở các xã, bản vùng cao cách trường khoảng 20 km – 30 km, gia đình khó khăn, bố mẹ không có điều kiện cho các em đi học thêm nên nhiều bạn có học lực yếu, nhất là môn tự nhiên. Hiện, chúng em đang tham gia lớp học miễn phí ôn thi tốt nghiệp về đêm do các thầy cô trong trường mở.
Trao đổi với chúng tôi, thầy Nguyễn Quang Hoà, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Tông Lệnh, cho biết: Hiện, Trường THPT Tông Lệnh có 9 lớp 12, với tổng số học sinh là 373 em. Trong đó có 186 em học sinh ở xa nên phải thuê trọ gần trường; 27 em thuộc diện đặc biệt khó khăn. Qua quá trình đánh giá và kiểm tra, nhà trường nhận thấy có trên 20 em học sinh có nguy cơ trượt tốt nghiệp. Vì vậy, nhà trường đã chia nhóm và mở lớp học miễn phí ôn thi tốt nghiệp cho các em học sinh ở xa có điều kiện khó khăn và học lực yếu có nguy cơ trượt tốt nghiệp. Nội dung ôn thi tập trung vào 3 môn Toán, Văn, Tiếng Anh.
Theo thầy Hoà, việc mở lớp học miễn phí ôn thi tốt nghiệp cho các em học sinh đã được nhà trường triển khai thực hiện từ năm 2020. Thông qua lớp học này, trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2020, tỷ lệ đỗ tốt nghiệp của Trường THPT Tông Lệnh là 100% học sinh.
Trò chuyện xong với lãnh đạo Trường THPT Tông Lệnh, chúng tôi tìm đến phòng học của lớp 12A5 – nơi ánh đèn điện sáng trưng. Người đứng lớp là thầy giáo Đào Quang Anh, Tổ trưởng tổ Toán, Trường THPT Tông Lệnh. Thầy là người gắn bó với nhà trường ngay từ những ngày đầu thành lập nên thầy thấu hiểu được những khó khăn, vất vả của phụ huynh, học sinh nơi đây.
Thầy Anh tâm sự: Các em học sinh học tập tại đây trên 95% là đồng bào người dân tộc thiểu số, nhà ở cách trường hàng chục cây số. Bởi vậy, các em có sức học yếu, chịu nhiều thua thiệt hơn so với những học sinh ở thành phố, thị trấn. Mặt khác, gia cảnh khó khăn khiến các em không có điều kiện đi học thêm được. Xuất phát từ lý do này, ngay từ năm học 2020, nhà trường đã mở lớp học miễn phí ôn thi tốt nghiệp cho các em.
Thầy Anh cho biết thêm: Buổi tối hôm nay, tôi đang cho các em ôn môn Toán. Một tuần, tôi dạy 3 lớp, mỗi lớp học 2 buổi. Một buổi học kéo dài 2 tiếng đồng hồ, bắt đầu từ lúc 20h và kết thúc lúc 22h. Lớp này chủ yếu là học sinh khó khăn có học lực yếu. Bên cạnh đó có thêm vài em học sinh học lực khá giỏi cùng thầy kèm cặp những em có học lực yếu. Nhiều bài tập khó hiểu sẽ được những bạn học khá, giỏi truyền đạt lại cho những bạn học yếu bằng tiếng dân tộc. Nhờ vậy, các bạn học lực yếu sẽ tiếp thu tốt hơn.
"Đến nay, tôi đã có gần 20 năm gắn bó với ngôi trường này nên hiểu được những cái thiệt thòi, khổ cực của học trò. Hơn nữa, vợ tôi là giáo viên tại trường nên luôn đồng cảm, động viên tôi tham gia lớp ôn thi miễn phí cho các em học sinh. Đó chính là động lực giúp thầy cô chúng tôi quyết tâm hơn trong việc duy trì lớp học miễn phí từ năm 2020 đến nay", thầy Anh chia sẻ.
Trong số hàng chục em học sinh tham gia lớp ôn thi tốt nghiệp miễn phí này có em Tòng Văn Duy, học sinh lớp 12A5, ở bản Sáo Và, xã Mường Khiêng. Hoàn cảnh gia đình Duy rất khó khăn, nhà cách trường học trên 20 km nên phải thuê trọ ở gần trường.
"Nhà em nghèo lắm. Bố em mất cách đây hơn 1 năm rồi. Mẹ và em trai em đang ở với ông bà. Bản thân em học yếu môn Toán, muốn đi học thêm để thi đỗ tốt nghiệp, nhưng điều kiện gia đình không cho phép em làm điều đó. Tham gia lớp ôn thi tốt nghiệp miễn phí này, em đã được bổ sung thêm nhiều kiến thức về môn Toán, giúp em tự tin hơn trong kỳ thi sắp tới", Văn Duy tâm sự.
Em Lò Thị Phương, học sinh lớp 12A6, Trường THPT Tông Lệnh tự tin nói: Thầy cô Trường THPT Tông Lệnh không chỉ tâm huyết với nghề mà còn rất thương chúng em. Mặc dù, thầy cô còn con cái, gia đình nhưng đều đặn vào các buổi tối trong tuần vẫn lên lớp dạy và ôn thi miễn phí cho chúng em. Nhờ các buổi dạy thêm miễn phí của thầy cô từ đầu năm đến nay đã trang bị thêm cho chúng em nhiều phương pháp giải bài tập môn Toán. Bên cạnh đó, nhiều vấn đề chưa rõ cũng đã được các thầy cô giải đáp kịp thời. Chính những buổi ôn thi như thế này đã giúp em và nhiều bạn khác giải toả áp lực và tự tin trong kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia năm 2021 sắp tới.
Các đối tượng tham gia lớp ôn thi tốt nghiệp miễn phí ban đêm chủ yếu là học sinh có điều kiện khó khăn, học lực yếu. Vì vậy, để giúp học trò tiếp thu kiến thức một cách tốt nhất, thầy cô Trường THPT Tông Lệnh áp dụng phương pháp cầm tay chỉ việc là chính, truyền đạt những kiến thức phù hợp chứ không mở rộng và dạy những bài tập khó. Mục đích cuối cùng là giúp các em nắm vững được những kiến thức cơ bản để trong quá trình thi đạt được tối thiểu từ 4 điểm – 5 điểm trở lên và đỗ tốt nghiệp.
Chúng tôi chia tay thầy trò Trường THPT Tông Lệnh-"những cánh phượng rực cháy trong đêm" khi kim đồng hồ chỉ 22h đêm. Với cái bắt tay chắc nịch của thầy Nguyễn Quang Hoà, chúng tôi tin rằng lớp học ôn thi tốt nghiệp miễn phí sẽ giúp tỷ lệ đỗ tốt nghiệp của Trường THPT Tông Lệnh đạt 100% như năm 2020. Qua đó, góp phần chắp cánh cho những ước mơ cao đẹp của các em học sinh khó khăn nơi đây ngày càng bay xa.