Hành trình "ăn rừng, ngủ núi" của người tiên phong trồng sâm Ngọc Linh trên đất Sơn La

Sơn La, vùng đất vốn được biết đến với những vườn cây ăn quả, nương ngô, đồi chè xanh mướt, nay lại viết thêm một trang sử mới đầy bất ngờ với cây sâm Ngọc Linh. Loại cây dược liệu quý hiếm được mệnh danh là "Quốc bảo" của Việt Nam này vốn tưởng chừng chỉ "an cư lạc nghiệp" ở vùng đất Quảng Nam và Kon Tum, nay đã "bén rễ" thành công trên những triền núi cao của Sơn La.

Điều kỳ diệu hơn cả, thành công này không chỉ đến từ việc di thực cây giống mà còn từ những mầm xanh khỏe khoắn được nảy mầm, ươm lên từ hạt giống - điều mà không ít người đã từng cho là "nhiệm vụ bất khả thi".

Để có được những vườn sâm Ngọc Linh xanh tốt trải dài dưới tán rừng già tại bản Sam Ta, xã Chiềng Chung, huyện Mai Sơn (Sơn La) như ngày hôm nay, ông Nguyễn Chí Long - Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Đầu tư xây dựng Thành Long (thị trấn Hát Lót, Mai Sơn, Sơn La) đã phải trải qua hơn 10 năm trời "lăn lộn".

Hành trình của ông Long là những tháng ngày "ăn rừng, ngủ núi" tại các cánh rừng sâu thẳm ở Ngọc Linh (Quảng Nam), nơi ông miệt mài học hỏi kỹ thuật trồng và chăm sóc loài cây quý này.

Nhớ lại những ngày gian khó, ông Long chia sẻ: "Cách đây 15 năm, trong một lần trò chuyện với đồng đội, tôi đã bị cuốn hút bởi những câu chuyện về sâm Ngọc Linh. Sau khi mua về sử dụng và thấy rõ những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe, tôi càng quyết tâm hơn. Lúc đó, tôi tự hỏi, tại sao Sơn La có đầy đủ điều kiện về khí hậu, độ cao mà lại bỏ phí tiềm năng này?".

Quyết tâm biến "điều không thể" thành "có thể", ông Long đã không quản ngại khó khăn, nhiều năm liền lặn lội khắp các cánh rừng trồng sâm ở Quảng Nam. Sau đó, ông lại tiếp tục hành trình "ăn ngủ" tại các vùng núi cao của Sơn La, âm thầm thử nghiệm từ những cây giống đầu tiên đến việc gieo trồng từ hạt.

Kỳ tích nảy mầm của hạt sâm Ngọc Linh trên đất Sơn La

Những ai biết đến kế hoạch táo bạo của ông Long đều không khỏi lắc đầu, thậm chí có người còn "cười trừ" trước ý tưởng trồng sâm Ngọc Linh, đặc biệt là việc gieo hạt trên đất Sơn La. Bởi lẽ, để loài cây "Quốc bảo" này sinh trưởng và phát triển tốt, không chỉ đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc đặc biệt mà còn cần nguồn vốn đầu tư lớn và thời gian chờ đợi rất dài.

Ông Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La, nhớ lại: "Thời điểm tôi còn là Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, khi nghe doanh nghiệp trình bày về kế hoạch trồng sâm Ngọc Linh, tôi cũng rất bất ngờ. Đây là một sự đầu tư mạo hiểm, bởi trồng sâm Ngọc Linh từ hạt phải mất ít nhất 8-10 năm mới có thể thu hoạch củ và chất lượng khi đó vẫn là một ẩn số".

Bỏ ngoài tai những lời khuyên can, từ năm 2009, ông Nguyễn Chí Long âm thầm mang hàng nghìn cây giống từ 1 đến 3 năm tuổi lên các cánh rừng già Sơn La để trồng thử nghiệm. Sau nhiều lần thất bại ở các vùng đất khác nhau, cuối cùng, bản vùng cao Sam Ta của huyện Mai Sơn (Sơn La) đã trở thành "thánh địa" cho cây sâm Ngọc Linh khi ông thành công với việc gieo trồng từ hạt giống, đạt tỷ lệ nảy mầm và phát triển trên 90%.

Bản Sam Ta với những đỉnh núi cao trên 1.600m, quanh năm mây mù bao phủ, đã chứng kiến sự kiên cường của những mầm sâm vươn lên từ đất. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, hàng nghìn cây giống mà ông Long dày công mang từ Quảng Nam về trước đó đã gần như "tan biến" do bị nhổ trộm vì không có người trông coi. Đến thời điểm này, có thể khẳng định cây sâm Ngọc Linh trồng được ở Sơn La phát triển rất tốt.

Câu chuyện về sự "hồi sinh" của sâm Ngọc Linh trên đất Sơn La, đặc biệt là việc gieo trồng thành công từ hạt, đang trở thành tâm điểm chú ý của giới chuyên gia và người dân.

Bởi lẽ, nhắc đến sâm Ngọc Linh là nhắc đến một loại dược liệu có giá trị kinh tế cao ngất ngưởng mà không phải ai cũng dám nghĩ đến việc đầu tư, đặc biệt là ở những vùng đất chưa từng có tiền lệ.