Clip: Huyện vùng biên Sốp Cộp, tỉnh Sơn La hôm nay.
Cán đích nông thôn mới từ năm 2019, song vì nhiều lý do khác nhau, đến nay, xã Dồm Cang (huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La) đã bị tụt 6 tiêu chí gồm: Giao thông; cơ sở vật chất văn hóa; thông tin và truyền thông; y tế; thu nhập; môi trường và an toàn thực phẩm.
Ông Tòng Văn Nghịch, Chủ tịch UBND xã Dồm Cang, huyện Sốp Cộp chia sẻ: Năm 2019, xã Dồm Cang đón bằng công nhận nông thôn mới trong niềm vui hân hoan, phấn khởi của cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương. Tuy nhiên, từ năm 2022 đến nay, sau khi UBND tỉnh Sơn La ban hành Quyết định số 1002 về việc ban hành bộ tiêu chí xã nông thôn mới thì nhiều tiêu chí, chỉ tiêu được nâng lên cao hơn giai đoạn trước rất nhiều; cộng với nhiều lý do khác nên hiện xã Dồm Cang chỉ còn đạt 13/19 tiêu chí nông thôn mới.
Mặt khác, theo Chủ tịch UBND xã Dồm Cang, sau khi đạt chuẩn nông thôn mới, xã Dồm Cang ra khỏi xã nghèo. Do vậy, xã không còn được hưởng nguồn lực từ các chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững; chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, nhất là giao thông nông thôn và cơ sở vật chất văn hóa.
Từ những khó khăn đó, hiện nay, cấp uỷ, chính quyền xã Dồm Cang đang tích cực tuyên truyền, vận động bà con nhân dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Trong đó, đưa các loại cây trồng có năng suất cao vào trồng như cam, cà phê, cây bí đao... để nâng cao thu nhập cho bà con.
Đối với các tiêu chí khác cần nguồn lực lớn, xã Dồm Cang mong muốn Trung ương, tỉnh Sơn La, huyện phân bổ nguồn vốn để xã Dồm Cang tập trung đầu tư.
Ngoài xã Dồm Cang, xã Sốp Cộp đạt 19/19 tiêu chí đạt chuẩn nông thôn mới năm 2017, vậy nhưng khi đánh giá lại thì đến nay mới chỉ đạt 17/19 tiêu chí, còn 2 tiêu chí không duy trì được; các xã còn lại tiêu chí đều giảm, không duy trì được các chỉ tiêu, tiêu chí đã đạt.
Thời gian qua, huyện Sốp Cộp đã tích cực triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới 2021- 2025 phù hợp với đặc điểm tình hình thực tiễn gắn với phân bổ, cân đối nguồn lực hợp lý đảm bảo thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Đảm bảo tính đồng bộ, nhất quán trong triển khai thực hiện các nhiệm vụ và giải pháp phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện.
Ông Dương Thanh Phúc, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La cho biết: Để triển khai có hiệu quả Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia huyện luôn bám sát các văn bản hướng dẫn của Trung ương và của tỉnh nhằm đảm bảo thực hiện đánh giá đúng thực trạng nông thôn mới về việc ban hành Bộ tiêu chí xã nông thôn mới; Bộ tiêu chí về xã nông thôn mới nâng cao; quy định xã nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2021-2025.
Ngoài những thuận lợi, hiện nay, huyện Sốp Cộp đang gặp khó khăn là xuất phát điểm thực hiện chương trình các xã đạt tiêu chí nông thôn mới thấp, sản xuất, thu nhập và đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao. Bên cạnh đó, Sốp Cộp có đặc thù huyện vùng cao biên giới, có vị trí đặc biệt khó khăn, địa hình khá phức tạp, chia cắt mạnh bởi hệ thống suối, khe huổi khá dày và đồi núi hiểm trở. Trong khi đó, Chương trình xây dựng nông thôn mới lại liên quan đến nhiều lĩnh vực, được triển khai rộng khắp trên các địa bàn vùng nông thôn...
Ở khía cạnh khác, do giai đoạn 2021-2025, theo Quyết định số 1002/2022 của UBND tỉnh Sơn La, thì Bộ tiêu chí xã nông thôn mới, gồm 19 tiêu chí, 57 chỉ tiêu, Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao, với 19 tiêu chí, 75 chỉ tiêu mới được bàn hành. Các tiêu chí, chỉ tiêu đa số đã được nâng cao hơn so với giai đoạn 2016-2020, Bộ tiêu chí xã nông thôn mới và nông thôn mới nông thôn mới nâng cao nhiều tiêu chí đã đạt chuẩn xã nông thôn mới giai đoạn 2016-2020, đến nay đánh giá lại so với bộ tiêu chí giai đoạn 2021-2025 đã không duy trì được.
Cùng với đó, nguồn lực đầu tư của Chương trình còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu của các công trình cơ sở hạ tầng cần đầu tư. Kinh phí thực hiện đầu tư cơ sở hạ tầng, đường giao thông bản của huyện hạn hẹp, kinh phí của tỉnh, Trung ương bổ sung cho huyện hạn chế.
Để từng bước tháo gỡ khó khăn trong xây dựng nông thôn mới, thời gian tới, huyện Sốp Cộp tiếp tục đổi mới nội dung, nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới. Tận dụng và huy động nguồn lực đầu tư, hỗ trợ các bản, xã chưa đạt chuẩn nông thôn mới; hỗ trợ các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí, công nhận lại các tiêu chí bị tụt bảo đảm bền vững.
Về lâu dài, khuyến khích các xã, bản tích cực vận động nhân dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi để nâng cao thu nhập, giảm tỷ lệ hộ nghèo; dồn lực vào các xã xây dựng nông thôn mới và nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu để tạo lập môi trường, cảnh quan nông thôn xanh, sạch, đẹp, an toàn, giàu bản sắc văn hóa truyền thống; quan tâm đào tạo nghề lao động nông thôn; tập trung xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hoàn cảnh khó khăn...
Phấu đấu xã Sốp Cộp đạt 19/19 tiêu chí đạt thêm 2 tiêu chí về cơ sở vật chất văn hóa và y tế. Phấu đấu xã Dồm Cang đạt 16/19 tiêu chí đạt thêm 3 tiêu chí về thông tin và truyền thông; thu nhập; y tế. Lựa chọn phấn đấu ít nhất xã Púng Bánh đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2025.
Huyện Sốp Cộp đề nghị các cấp có thẩm quyền cân đối kinh phí đầu tư xây dựng hoàn thiện các tiêu chí còn nợ chưa đạt đối với 2 xã đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2016-2020. Xem xét cân đối kinh phí đầu tư xây dựng hoàn thiện các tiêu chí còn nợ chưa đạt đối với xã Sốp Cộp về cơ sở vật chất văn hóa 1/3 chỉ tiêu chưa đạt, như nhà văn hóa bản Tà Cọ diện tích không đủ 200m2 và hội trường không chứa được 80 chỗ ngồi, chỉ đảm bảo 30 chỗ ngồi. Đối với xã Dồm Cang, giao thông chiều dài đường trục xã chưa được nhựa hóa hoặc bê tông hóa là 12,65km; chiều đường thôn, bản, tiểu khu và đường liên thôn, bản, tiểu khu chưa được cứng hóa là 14,8km; tiêu chí về cơ sở vật chất văn hóa chưa có sân thể thao, chưa có điểm vui chơi, giải trí và thể thao cho trẻ em và người cao tuổi theo quy định; nhà văn hóa xã thiếu các hạng mục phòng hành chính; đọc sách, báo, thư viện...
Mặc dù xây dựng nông thôn mới ở huyện vùng biên Sốp Cộp vẫn còn không ít khó khăn, nhưng cũng không thể phủ nhận từ khi triển khai Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới, bộ mặt nông thôn ở nhiều cơ sở bản được đổi mới, văn minh hơn, cơ sở hạ tầng thiết yếu được nâng cấp, hệ thống chính trị cơ sở tiếp tục được củng cố, thu nhập và điều kiện sống của nhân dân được cải thiện và nâng cao.