Nâng bước sản phụ, chăm lo tương lai trẻ thơ

Mường Khiêng (tỉnh Sơn La) vốn là xã còn nhiều gian khó, nơi đồng bào dân tộc thiểu số chiếm đa số. Trước đây, những hủ tục và định kiến giới như những sợi dây vô hình trói buộc người phụ nữ trong bốn bức tường gian bếp.

Thế nhưng, kể từ khi Dự án 8 về "Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em" (thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, hay còn gọi là Chương trình 1719) được triển khai, một luồng sinh khí mới đã len lỏi vào từng bản làng, làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm của bà con nơi đây.

Điểm chạm đầu tiên và rõ nét nhất của Dự án 8 tại Mường Khiêng chính là việc chăm sóc sức khỏe sinh sản và đời sống vật chất cho phụ nữ nghèo. Thay cho tập quán sinh nở tại nhà trước đây, ngày nay các bà mẹ vùng cao đã chủ động đến cơ sở y tế, tin tưởng vào đội ngũ y, bác sĩ để được chăm sóc và bảo vệ sức khỏe một cách khoa học, an toàn hơn.

Chị Lèo Thị Siêng, hội viên phụ nữ ở bản Mười (xã Mường Khiêng), là một trong những người trực tiếp được thụ hưởng chính sách hỗ trợ sinh sản của dự án. Chị chia sẻ: “Khoản hỗ trợ 2,6 triệu đồng đã giúp tôi có thêm điều kiện mua sữa, thực phẩm bồi dưỡng sau sinh và trang trải chi phí đi lại thăm khám. Quan trọng hơn, qua đó tôi hiểu rằng khám thai định kỳ và sinh con tại trạm y tế chính là cách an toàn nhất để mẹ khỏe, con vuông tròn".

Bà Tòng Thị Khon, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Mường Khiêng, cho biết, hiệu quả thiết thực nhất là tỉ lệ chị em phụ nữ sinh đẻ tại nhà đã giảm rõ rệt. Phần lớn sản phụ đều chủ động đến cơ sở y tế. Điều này không chỉ giảm thiểu rủi ro tai biến sản khoa mà còn đảm bảo cho những "mầm non" của bản làng được chăm sóc ngay từ khi mới lọt lòng.

"Cùng với đó, chiến dịch tiêm chủng vắc xin và theo dõi sức khỏe định kỳ cho trẻ em đã đạt con số gần như tuyệt đối 100%. Các bà mẹ vùng cao giờ đây không còn đợi cán bộ bản đến nhắc, mà đã chủ động ghi nhớ lịch tiêm, đưa con em mình đến trạm đúng ngày. Đó là minh chứng rõ nhất cho việc nhận thức về quyền được chăm sóc sức khỏe đã thấm sâu vào đời sống bà con", bà Tòng Thị Khon, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Mường Khiêng cho hay.

"Đánh thức" quyền năng phụ nữ và giữ lửa bình yên bản làng

Không chỉ dừng lại ở các gói hỗ trợ vật chất, Dự án 8 tại Mường Khiêng còn thực hiện một "cuộc cách mạng" trong tư duy. Thông qua việc thành lập và duy trì các tổ truyền thông cộng đồng, tổ chức đối thoại chính sách cấp xã, tiếng nói của người phụ nữ đã bắt đầu có trọng lượng hơn trong gia đình và ngoài xã hội.

Bà Tòng Thị Khon chia sẻ: "Cái hay của dự án là làm cho chị em tự tin hơn. Trước đây, phụ nữ ít khi ra ngoài giao lưu hay tham gia các hoạt động xã hội, nhưng nay tỉ lệ chị em nắm rõ quyền lợi, nghĩa vụ của mình đã tăng lên đáng kể. Nhiều chị mạnh dạn đứng ra tham gia các dịch vụ xã hội, đóng góp ý kiến cho chính quyền xã trong các buổi đối thoại chính sách". Đặc biệt, mô hình "Địa chỉ an toàn cộng đồng" được thiết lập tại xã đã trở thành điểm tựa vững chắc cho những nạn nhân bị bạo lực hoặc xâm hại.

Theo bà Khon, từ tháng 8/2022 đến nay, trên địa bàn xã hầu như không xảy ra vụ việc nghiêm trọng nào liên quan đến bạo lực gia đình. Những cuộc cãi vã, đánh đập vợ con đã dần lùi xa, thay vào đó là sự thấu hiểu, sẻ chia giữa vợ và chồng.

Để có được kết quả ấy, các tổ truyền thông đã "đi từng ngõ, gõ từng nhà", không chỉ tuyên truyền cho phụ nữ mà còn đối thoại trực tiếp với những người đàn ông – những chủ gia đình. Khi người chồng hiểu được giá trị của sự bình đẳng, mái ấm sẽ tự khắc yên vui. Những nạn nhân của mua bán người, bạo lực gia đình hay người khuyết tật tại Mường Khiêng giờ đây đã được quan tâm, bảo vệ bởi một mạng lưới an sinh đa tầng.

Dự án 8 tại Mường Khiêng đã và đang vẽ nên một bức tranh tươi sáng hơn cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Ở đó, người phụ nữ không còn là cái bóng lặng lẽ bên hiên nhà, mà đã trở thành những chủ nhân thực sự của cuộc sống, cùng chồng con xây dựng bản làng ấm no, hạnh phúc.