Giá siêu rẻ vẫn ế
Gần một tháng nay, người trồng thanh long tại xã Cư Ê Bur, TP.Buôn Ma Thuột, như ngồi trên đống lửa. Nếu những năm trước, mỗi ký thanh long có thể bán được dao động từ 12.000 - 20.000 đồng, thì nay có lúc rớt xuống chỉ còn 2.000 đồng/kg. Giá rẻ đến mức thê thảm, nhưng lại thưa vắng người mua.
Điểm thu mua thanh long của chị Trần Thị Thu Thảo (thôn 2, xã Cư Êbur) chỉ mua mỗi ngày vài trăm kg thay vì vài tấn như trước đây. Ảnh: D.H
Theo ông Trương Thanh Bình, thời gian tới, Phòng Kinh tế và Hạ tầng TP.Buôn Ma Thuột sẽ phối hợp các ngành, đơn vị liên quan xây dựng vùng nguyên liệu thanh long. Đồng thời vận động nông dân sản xuất theo hướng VietGAP, tham gia liên kết chuỗi, xây dựng chỉ dẫn địa lý để sản xuất thanh long mang tính bền vững, hiệu quả, đảm bảo thu nhập ổn định cho nông dân...
Anh Đoàn Ái Hòa (thôn 2, xã Cư Ê Bur) nói với chúng tôi, từ đầu năm đến nay, do ảnh hưởng dịch Covid-19 nên thanh long không tiêu thụ được, giá đã giảm còn một nửa. Thậm chí có ngày, trái thanh long loại đẹp chỉ được thương lái thu mua với giá 2.000 đồng/kg và mua sản lượng nhỏ giọt.
Thanh long chín đỏ cây nhưng gia đình anh chỉ lựa được một ít quả tốt nhất để bán, số còn lại không biết bán cho ai.
Nhà anh Phạm Quốc Thiết (cùng thôn 2) cũng có 800 trụ thanh long. Ở thời điểm giá cả ổn định, với vườn thanh long này, mỗi năm anh Thiết thu được khoảng 150 triệu đồng. Đây là mức thu nhập khá và có thể nói cao hơn nhiều so với việc trồng cà phê. Thế nhưng hiện nay, gia đình anh phải bù lỗ do không bán được thanh long.
"Mỗi ngày vợ tôi mang vài chục ký thanh long đẹp nhất ra chợ bán lẻ. Hàng tấn thanh long còn lại trong vườn không ai mua đành phải bỏ hết để dưỡng cây làm vụ mới" - anh Thiết nói.
"Đây là lần đầu tiên sau 8 năm giá thanh long rớt thê thảm như vậy. Nhưng nếu bán được, nông dân còn vớt vát chút ít, đằng này giá đã rẻ bèo mà bán không có người mua. Những ngày qua, gia đình đã phải hái về cho nai ăn. Những gia đình có thêm cây trồng khác thì còn có cái để bù lỗ, chứ những người chỉ trồng độc canh cây thanh long, năm nay chắc chắn dở khóc dở cười" - chị Trần Ly Lan (thôn 2, xã Cư Ê Bur), nông dân đã trồng thanh long từ năm 2012 tới nay, cho biết như vậy.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, trước đây, mỗi lứa thanh long người dân chỉ bán trong vòng 1-2 tuần là xong. Tuy nhiên hiện nay, do không có người mua nên gần một tháng qua, các vườn thanh long ở xã Cư Ê Bur vẫn để chín rục trên cây. Xã có gần 150ha thanh long, với sản lượng trung bình 20-25 tấn/ha/năm. Thế nhưng từ đầu mùa đến nay, nông dân trồng thanh long ở xã này chỉ bán được chừng 1/3 sản lượng.
Một hộ người dân ở xã Cư Ê Bur, TP.Buôn Ma Thuột cắt bỏ thanh long chín để dưỡng cây cho vụ sau.
Người dân ở xã Cư Ê Bur tìm đủ mọi cách để tiêu thụ thanh long chín đỏ
Không có hướng "giải cứu"
Theo người dân, giá thanh long giảm mạnh là do thị trường tiêu thụ chính là Đà Nẵng đang bùng phát dịch Covid-19, việc mua bán hạn chế. Hàng ngày, thương lái chỉ mua cầm chừng để xuất đi một số tỉnh như Khánh Hòa, Phú Yên, Huế…
Đại lý thu mua thanh long của chị Trần Thị Thu Thảo (thôn 2, xã Cư Êbur) trước đây mỗi ngày nhập từ 4-5 tấn thanh long thì nay lượng mua vào chỉ còn 4-5 tạ. "Tôi chỉ mua cầm chừng để giữ chân khách hàng chứ mua nhiều không thể xuất đi được" - chị Thảo nói.
Theo ông Trần Trọng Khánh - Tổ trưởng tổ hợp tác thanh long Cư Ê Bur, toàn xã có khoảng 200 nông dân trồng thanh long. Sản lượng thanh long toàn xã mỗi năm lên đến 3.000 tấn. Nếu giá ổn định, nông dân trồng thanh long vừa nhàn vừa có thu nhập cao hơn so với cà phê và cả cây tiêu. Tuy nhiên, với tình hình hiện nay chắc chắn nông dân phải bù lỗ rất lớn.
"Chúng tôi đã tìm kiếm các cơ hội để giới thiệu, quảng bá sản phẩm và kết nối với các doanh nghiệp để tiêu thụ thanh long cho nông dân. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy việc này thành công" - ông Khánh nói.
Còn theo ông Trương Thái Bình - Trưởng phòng Kinh tế và Hạ tầng TP.Buôn Ma Thuột, cây thanh long mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều cây trồng khác. Tuy nhiên, người dân xã Cư Êbur trồng thanh long chủ yếu theo hướng tự phát, phương thức truyền thống, tính liên kết chưa cao. Trước tình hình diễn biến của dịch bệnh Covid-19, thương lái không thu mua dẫn đến thanh long bị ứ đọng. Một số cá nhân, đơn vị đã nhập, mua thanh long để hỗ trợ cho "tâm dịch" Đà Nẵng nhưng số lượng không đáng kể.
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Hoài Dương - Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Đăk Lăk cho biết, trên địa bàn tỉnh hiện có khoảng 300ha thanh long, tập trung chủ yếu tại địa bàn TP.Buôn Ma Thuột. Tuy nhiên mới có khoảng 14ha được trồng theo tiêu chuẩn VietGAP. Cùng với việc thị trường bị thu hẹp (do Trung Quốc đã trồng được thanh long) thì việc sản xuất theo kiểu mạnh ai nấy làm, không đảm bảo các tiêu chuẩn về chất lượng đã khiến thanh long thua ngay trên "sân nhà".
Không chỉ khó xuất đi nước ngoài mà ngay cả trong nước, thanh long của Đăk Lăk cũng khó chen chân được. Đây chính là lý do khiến thanh long ở Đăk Lăk "gặp nạn".
"Trước tình hình hiện tại, nông dân không nên đầu tư trồng mới cây thanh long. Đối với diện tích thanh long hiện có, nông dân cần tổ chức lại sản xuất, trước mắt tập trung chăm sóc theo quy trình VietGAP, xây dựng chỉ dẫn địa lý, kết nối với các doanh nghiệp để tạo đầu ra, từng bước nâng cao chất lượng để đáp ứng được yêu cầu xuất khẩu" - ông Nguyễn Hoài Dương nói.