Sơn La đồng bộ các giải pháp giảm tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống

Trong những năm qua, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vẫn còn diễn ra tại một số địa phương vùng đồng bào dân tộc thiểu số, để lại nhiều hệ lụy cho sức khỏe, đời sống xã hội và sự phát triển giống nòi. Trước thực trạng đó, tỉnh Sơn La đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó nhấn mạnh đến vai trò tuyên truyền, giáo dục nhằm thay đổi nhận thức, hành vi trong cộng đồng.

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 9 theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống”, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Sơn La phối hợp với ngành Giáo dục triển khai đa dạng hình thức tuyên truyền về Luật Hôn nhân và Gia đình, sức khỏe sinh sản, giới tính.

Tại Trường Tiểu học – THCS Chiềng Ngần A (phường Chiềng Sinh, tỉnh Sơn La), nhiều hoạt động truyền thông đã được triển khai như phát tờ rơi, treo pano, áp phích, lồng ghép nội dung tuyên truyền vào tiết học, giờ ngoại khóa, tổ chức thi tìm hiểu kiến thức pháp luật.

Ông Hoàng Tiến Đạt, Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Việc giáo dục giới tính và truyền thông về tác hại của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống đã cung cấp cho học sinh kiến thức đúng đắn, giúp các em tự tin, sẵn sàng ứng phó với những thay đổi tâm sinh lý tuổi dậy thì.

Không chỉ dừng ở một vài trường, ngành Giáo dục tỉnh Sơn La còn phối hợp tổ chức hàng loạt hoạt động ngoại khóa tại các trường phổ thông dân tộc nội trú và trung học cơ sở vùng cao. Hàng chục nghìn học sinh, giáo viên đã được tiếp cận kiến thức về hôn nhân và gia đình; hàng nghìn tờ rơi, tờ gấp được phát tận tay học sinh. Qua đó, ý thức trách nhiệm của cộng đồng dần được nâng lên, giúp học sinh và phụ huynh hiểu rõ tảo hôn không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe mà còn vi phạm pháp luật.

Không chỉ ngành Giáo dục, nhiều địa phương cũng đã xây dựng mô hình phòng ngừa tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Tiêu biểu là xã Ngọc Chiến, nơi có đông đồng bào Thái, Mông, Kinh và La Ha cùng sinh sống.

Ông Lò Văn Thoa, Phó Chủ tịch UBND xã Ngọc Chiến, tỉnh Sơn La chia sẻ: Chúng tôi thành lập Ban Vận động giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết tại các bản. Các thành viên thường xuyên gặp gỡ, trao đổi, vận động bà con thay đổi nhận thức, loại bỏ các hủ tục lạc hậu. Nhờ vậy, nhiều năm nay xã không còn tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Sự thay đổi này cho thấy, khi chính quyền cơ sở sát sao, cộng đồng đoàn kết, các phong trào tuyên truyền có thể đi vào đời sống và tạo chuyển biến thực sự.

Sở Dân tộc và Tôn giáo Sơn La chung tay xây dựng đời sống văn minh

Năm 2025, thực hiện Kế hoạch số 151/KH-UBND ngày 26/6/2025 của UBND tỉnh Sơn La và Kế hoạch số 39/KH-SDTTG ngày 3/7/2025, Sở Dân tộc và Tôn giáo tập trung triển khai Tiểu dự án 2, Dự án 9 về giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Sở đã biên soạn, phát hành tờ rơi “Nói không với tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống” gửi tới 25 xã, trong đó yêu cầu UBND xã trực tiếp chuyển đến từng thôn, bản, hộ gia đình. Tờ rơi cung cấp thông tin về tác hại, hệ lụy đối với sức khỏe, kinh tế – xã hội và sự phát triển của giống nòi, đồng thời đưa ra các kênh tư vấn, hỗ trợ gia đình có nguy cơ.

Các mục tiêu cụ thể được xác định rõ ràng: cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ về hậu quả của tảo hôn, hôn nhân cận huyết; khuyến khích thanh thiếu niên từ bỏ hủ tục, tuân thủ pháp luật; trang bị kiến thức cần thiết cho giới trẻ; huy động sức mạnh tổng hợp của xã hội; xử lý nghiêm các vi phạm, nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước; bảo đảm quyền lợi cho nhóm yếu thế; cung cấp thông tin, dịch vụ xã hội kịp thời. Theo Sở Dân tộc và Tôn giáo, công tác tuyên truyền vẫn là giải pháp then chốt, quyết định thành công trong việc thay đổi nhận thức và hành vi.

Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Sơn đặt mục tiêu giảm bình quân 2 – 3% số cặp tảo hôn/năm và 3 – 5% số cặp kết hôn cận huyết/năm tại các địa bàn có tỷ lệ cao. Đồng thời, tăng cường vai trò đội ngũ tuyên truyền viên cơ sở, phát huy hiệu quả các mô hình đã triển khai, nhân rộng điển hình tốt.

Trong giai đoạn tới, tỉnh Sơn La sẽ tiếp tục chú trọng giáo dục học sinh trong độ tuổi 13 – 18 về sức khỏe sinh sản, hôn nhân và gia đình, đồng thời lồng ghép nội dung tuyên truyền vào các chương trình xây dựng gia đình văn hóa, bản văn hóa, cơ quan văn hóa.

Với sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền, các tổ chức đoàn thể và cộng đồng, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn tỉnh Sơn La sẽ từng bước bị xóa bỏ. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng cuộc sống, phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số.