Khách hàng mua sầu riêng ở chợ bán sỉ trái cây ở châu tự trị dân tộc Thái Tây Song Bản Nạp, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Ảnh: Nikkei Asia
Theo báo cáo của HSBC công bố hồi tuần trước, nhu cầu sầu riêng toàn cầu trong quí 1-2023 tăng 400% so với cùng kỳ năm trước. Ngân hàng này cho biết nhu cầu này phần lớn được thúc đẩy bởi “cơn sốt” loại trái cây ở Trung Quốc.
“Đi ngược lại xu hướng tiêu dùng toàn cầu, nhu cầu sầu riêng đang tăng 400% so với cùng kỳ năm ngoái, chỉ do cơn sốt ở Trung Quốc”, báo cáo của HSBC cho biết.
Trong hai năm qua, Trung Quốc đã nhập khẩu sầu riêng trị giá 6 tỉ đô la. chiếm 91% nhu cầu toàn cầu, nhà kinh tế ASEAN Aris Dacanay của HSBC cho biết trong báo cáo.
“Xuất khẩu sầu riêng của ASEAN đang tăng trưởng mạnh, có thể hiểu theo nghĩa đen, khối này đã thực hiện hàng nghìn chuyến tàu xuất khẩu sầu riêng qua đường biển”, theo báo cáo.
Cơn bùng nổ sầu riêng phần lớn tập trung ở Trung Quốc, nơi người tiêu dùng không xem nó chỉ là một loại trái cây mà còn là một món quà thể hiện sự giàu có và sự quý trọng của người tặng.
Ở Trung Quốc, tặng sầu riêng cho bạn bè và người thân khi họ đính hôn ngày càng trở nên thịnh hành. Chẳng hạn, ở một huyện nông thôn thuộc tỉnh Hà Nam, miền trung Trung Quốc, mọi người có phong tục gửi từ 4 đến 6 món quà cho bạn bè và người thân khi họ đính hôn hoặc kết hôn. Quà tặng thường bao gồm nho, dăm bông, sữa và nấm khô. Nhưng giờ đây, sầu riêng trở thành sự lựa chọn yêu thích trong số các món quà đó.
Gần đây, Zhang Liang, một tài xế xe tải ở Kinh Châu, tỉnh Hồ Bắc, gửi một quả sầu riêng trị giá hơn 300 nhân dân tệ (41 đô la Mỹ) cho vợ làm quà sinh nhật. “Các chàng trai độc thân địa phương thường đến nhà bạn gái và mang theo những món quà tặng như nho, đào và rượu vang trắng. Nhưng giờ đây, họ có xu hướng tặng một thùng sầu riêng, điều sẽ gây ấn tượng cho các bà mẹ vợ tương lai”, anh chia sẻ.
Theo dữ liệu từ HSBC, trong khi nhu cầu sầu riêng của Trung Quốc bắt đầu tăng từ đầu năm 2017, nhu cầu thực sự bùng nổ vào cuối năm 2022.
Dữ liệu hải quan Trung Quốc cho thấy, năm ngoái, Trung Quốc nhập khẩu sầu riêng tươi với giá trị lên đến 4 tỉ đô la, nhiều gấp bốn lần so với năm 2017.
Một số người nói sầu riêng có vị ngọt sắc, số khác lại nói nó có mùi nặng như tất. Dù yêu hay ghét, cơn nghiện ăn sầu riêng đang ngày càng tăng cao, đặc biệt là ở Trung Quốc.
Loại “trái cây vua” này được bán với giá hơn 10 đô la/kg ở Trung Quốc, so với mức trung bình khoảng 6 đô la/kg ở các nước Đông Nam Á.
Các nước ASEAN là nhà cung cấp chính cho nhu cầu tăng đột biến này, chiếm 90% lượng xuất khẩu sầu riêng của thế giới vào năm 2022.
Chỉ riêng Thái Lan đã chiếm 99% tổng xuất khẩu sầu riêng trong khối ASEAN bao gồm Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.
“Có thể một ngày nào đó, việc tặng mẹ vợ (chồng) tương lai một quả sầu riêng sẽ trở thành một truyền thống trên thế giới”, Dacanay nói.
Nhà kinh tế này cho biết, nhu cầu sầu riêng tăng cao cũng mang lại cơ hội cho các nước khác của Đông Nam Á, không chỉ Thái Lan.
“Thị trường ở Trung Quốc rộng lớn đến mức có rất nhiều cơ hội cho các quốc gia ASEAN khác nhảy vào và cạnh tranh”, Dacanay giải thích.
Sau khi Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jnr ký thỏa thuận về tiêu chuẩn kiểm dịch thực vật liên quan đến xuất khẩu sầu riêng với Chủ tịch Tập Cận Bình trong chuyến thăm cấp nhà nước tới Bắc Kinh hồi tháng 1, nước này đã xuất khẩu những quả sầu riêng đầu tiên sang Trung Quốc hồi tháng 4.
Bộ Nông nghiệp Malaysia cũng đang tìm kiếm sự chấp thuận để xuất khẩu sầu riêng tươi sang Trung Quốc.
Sam Sin, Giám đốc phát triển của S&F Produce Group ở Hồng Kông, cho biết, người tiêu dùng ở Trung Quốc đại lục và Hồng Kông chuộng sầu riêng từ Thái Lan vì chúng có thời hạn sử dụng lâu hơn so với các khu vực khác ở Đông Nam Á.
Ông Sin nhận định, xu hướng nhu cầu tăng trưởng này chắc chắn có lợi cho những người trồng sầu riêng Thái Lan vì điều đó mang lại cho họ “cơ hội tuyệt vời để mở rộng kinh doanh”.
Báo cáo của HSBC cũng cho rằng, Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), bao gồm khối ASEAN cùng với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc và New Zealand, cho phép các bên tham gia tiếp cận thị trường Trung Quốc một cách tự do và bình đẳng hơn.
“Cơ hội đã mở ra và thị trường sầu riêng vẫn ngày càng lớn hơn khi các nền kinh tế khác trong ASEAN háo hức lao vào cạnh tranh với Thái Lan, nước thống trị thị trường xuất khẩu loại trái cây vua này”, ông Dacanay phân tích.
