Ngô sinh khối là cây ngô được thu hoạch ở giai đoạn bắp ngô chín sáp để làm thức ăn cho gia súc ăn cỏ. Thay vì thu hoạch để lấy hạt lúc bắp ngô đã chín hoàn toàn, cây ngô thu hoạch làm thức ăn cho gia súc ở giai đoạn bắp ngô chín sáp sẽ đảm bảo độ mềm, giàu dinh dưỡng và sự ngon miệng cho vật nuôi. Toàn bộ cây ngô (thân, lá, bắp) thường được băm/xay nhỏ để cho gia súc ăn trực tiếp, hoặc chế biến sâu hơn thành các thức ăn cho gia súc như ủ chua, viên nén hoàn chỉnh cho gia súc ăn cỏ...
ắt và vận chuyển ngô sinh khối về nơi sơ chế để tiêu thụ
Ở nước ta trong những năm gần đây, chăn nuôi đại gia súc phát triển mạnh, đặc biệt là nghề chăn nuôi bò sữa, bò thịt chất lượng cao được xác định là một trong những sản phẩm chăn nuôi lợi thế, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho các hộ chăn nuôi. Nhu cầu thức ăn xanh, trong đó có ngô cho đàn đại gia súc khoảng 2,5 triệu con trâu, 5,6 triệu bò thịt và 350.000 bò sữa là rất lớn.
Theo số liệu của Cục Chăn nuôi (Bộ Nông nghiệp và PTNT), tổng nhu cầu ngô sinh khối cần cho chăn nuôi đại gia súc là 27,6 triệu tấn/năm, trong đó các doanh nghiệp chăn nuôi tự cung cấp được khoảng 70%, còn lại cần mua ngoài là 30% (khoảng 8 triệu tấn). Nắm bắt được nhu cầu thức ăn xanh cho chăn nuôi bò sữa, bò thịt, một số các địa phương đã chủ động chuyển đổi diện tích trồng ngô năng suất thấp sang trồng ngô lấy thân làm thức ăn cho gia súc (ngô sinh khối).
Theo tính toán 1 ha ngô lấy thân được canh tác trong khoảng thời gian 80 - 85 ngày cho năng suất 40 - 45 tấn/ha/vụ, với giá bán 850 nghìn - 1 triệu đồng/tấn, nông dân thu về khoảng 34 - 40 triệu đồng, trừ chi phí còn lãi 24 - 30 triệu đồng/ha/vụ. Như vậy, với 1 ha được bố trí trồng ngô sinh khối có thể canh tác 3 vụ/năm, giúp nông dân thu lãi khoảng 80 - 90 triệu đồng/năm, gấp nhiều lần so với cây trồng khác.
Hiện nhiều địa phương đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân thấy rõ lợi ích, hiệu quả của việc chuyển trồng ngô sinh khối phục vụ chăn nuôi gia súc, đánh giá các yếu tố sản xuất, tiêu thụ để định hướng vùng trồng ngô sinh khối phù hợp với điều kiện canh tác của các địa phương.
Dư địa để phát triển ngô sinh khối đáp ứng nhu cầu thức ăn chăn nuôi của Việt Nam ta khá lớn, ngoài việc chuyển đổi cơ cấu sản xuất ngô lấy hạt sang ngô sinh khối ở các vùng chuyên canh ngô, chúng ta còn có thể khai thác đất bỏ hóa vụ Xuân ở vùng miền núi phía Bắc (khoảng 100.000 ha), đất vụ Đông sau 2 vụ lúa ở Trung du và Đồng bằng miền Bắc (khoảng 200.000 ha).
Tham quan thực tế mô hình trồng ngô sinh khối tại xã Liên Châu huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Lê Quốc Doanh đánh giá cao hiệu quả của việc trồng ngô sinh khối, đó là: Hiệu quả kinh tế cao gấp 25% so với trồng ngô thông thường; có thể tận dụng diện tích trồng trọt; đặc biệt có thể tận dụng trồng ngô sinh khối trong vụ đông tránh tình trạng nông dân bỏ ruộng như hiện nay.
Ngoài ra, ngô sinh khối an toàn dùng làm thức ăn cho chăn nuôi sẽ tạo ra những sản phẩm chăn nuôi an toàn rất phù hợp với định hướng sản xuất nông nghiệp hữu cơ, nền nông nghiệp an toàn bền vững của Chính phủ.
Ông Lê Văn Dũng - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Vĩnh Phúc cho rằng, trong một năm tỉnh Vĩnh Phúc có thể sản xuất 3 vụ ngô, riêng vụ Đông chiếm từ 43 - 51%. Những năm gần đây, tại một số xã, huyện trong tỉnh đã chuyển đổi một phần diện tích ngô lấy hạt sang trồng giống ngô sinh khối song vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu về thức ăn thô xanh cho ngành chăn nuôi phát triển nhanh.
Phát biểu tổng kết Diễn đàn, PGS.TS Lê Quốc Thanh - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia nhấn mạnh, việc phát triển cây ngô sinh khối ở nước ta đang triển khai ở giai đoạn đầu, sản xuất còn phân tán, nhỏ lẻ, việc áp dụng cơ giới hóa còn thấp, kĩ thuật canh tác chưa cao.
Các tỉnh phía Bắc nên tận dụng diện tích đất bỏ hóa trong vụ Đông để trồng ngô sinh khối, chọn lọc những giống có năng suất cao; các địa phương cần rà soát công tác quy hoạch sản xuất ngô sinh khối gắn với thu mua, tiêu thụ, có cơ chế chính sách riêng trong sản xuất ngô sinh khối để cây trồng này phát triển hơn trong thời gian tới. Có cái nhìn cây ngô ở góc độ khác, khởi đầu cho một giai đoạn mới và làm một cuộc cách mạng cho ngô sinh khối để đất khỏe, cây khỏe, vật nuôi khỏe, người sản xuất khỏe và người tiêu dùng khỏe.
Trong khuôn khổ Diễn đàn đã diễn ra lễ ký kết giữa Trung tâm Khuyến nông Vĩnh Phúc và Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Minh Phát nhằm hợp tác và thu mua, phân phối ngô sinh khối cho bà con giúp người nông dân yên tâm sản xuất.