Có được thành công này là nhờ nông dân ở Yên Thủy đã mạnh dạn đầu tư khoa học kỹ thuật, trồng bưởi đạt chuẩn VietGAP, phát triển theo hướng bền vững, mang lại lợi nhuận cao, góp phần xóa đói giảm nghèo và vươn lên làm giàu. Đặc biệt, nhiều hộ dân đã đẩy mạnh liên kết, tham gia HTX để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.
Còn nhớ, vào tháng 9/2022, trong chuyến thăm làng Đại Đồng, xã Ngọc Lương (huyện Yên Thủy) và trò chuyện với bà con ở vùng chuyển đổi đất lúa và đất vườn kém hiệu quả sang trồng bưởi tập trung quy mô hàng hóa với 135ha, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan đã nhấn mạnh: muốn nâng cao giá trị sản phẩm và tiếp cận được với thị trường, tránh tình trạng được mùa mất giá, trước tiên mỗi người trồng bưởi ở Đại Đồng cần tham gia HTX, tổ hợp tác để cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm và phát huy năng lực của mỗi thành viên để quản lý thật tốt vùng trồng.
Tạo thương hiệu từ niềm tin chất lượng
Tiếp đến, cần ứng dụng khoa học công nghệ để truy xuất nguồn gốc sản phẩm và xây dựng thương hiệu bằng cách hình thành những câu chuyện về trái bưởi Đại Đồng thông qua quy trình canh tác, đặc điểm thổ nhưỡng khí hậu và thiết kế bao bì, nhãn mác sản phẩm.
Bưởi Diễn Yên Thủy đạt tiêu chuẩn xuất khẩu vào thị trường Vương quốc Anh.
“Hiện nay, rất nhiều sản phẩm nông sản được giới thiệu là sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, nhưng nhiều người tiêu dùng không hiểu VietGAP là gì. Vậy, trên tem nhãn sản phẩm cần gắn mã QR để người dân chỉ cần sử dụng điện thoại di động là biết được hết thông tin về cách cộng đồng tạo ra sản phẩm ấy như thế nào. Vì sao trái bưởi được trồng ở vị trí địa lý ấy lại thơm ngon…”, Bộ trưởng nói. Đồng thời cho rằng, nếu chăm chút để không ngừng hoàn thiện sản phẩm từ chất lượng đến hình thức, mẫu mã, chắc chắn bà con sẽ xây dựng được thương hiệu và chiếm được niềm tin của người tiêu dùng.
Bên cạnh đó, cần bỏ tư duy trồng bưởi để bán trái bưởi tươi. Bà con hãy nghĩ đến việc chế biến các sản phẩm từ bưởi như tinh dầu bưởi, nước ép bưởi, hoặc kết hợp sản phẩm từ trái bưởi với các sản phẩm khác của địa phương trong cùng một giỏ quà, hộp quà để trở thành những tặng phẩm ý nghĩa. Khi ấy, giá trị của sản phẩm sẽ được nâng lên rất nhiều.
Thời gian chưa đến một năm, những “tư vấn” của Bộ trưởng NN&PTNT phần nào đã được bà con nông dân ở Yên Thủy thể hiện bằng kết quả trên thực tế. Điển hình như anh Nguyễn Đức Bình (SN 1973) ở làng Đại Đồng, xã Ngọc Lương. Hiện, khu vườn rộng 0,6ha trồng theo hướng VietGAP của gia đình anh có khoảng 400 gốc, độ tuổi trên 20 năm. Với giá trung bình 12.000 đồng/kg, trung bình mỗi năm, từ việc bán bưởi VietGAP, anh Bình thu về khoảng 400 triệu đồng, sau khi trừ chi phí thu lãi hơn 200 triệu đồng.
Anh Bình cho biết, năm 2015, anh tham gia HTX nông nghiệp Đại Đồng, được hỗ trợ về kỹ thuật chăm sóc cây bưởi Diễn sao cho cây bưởi có năng suất và chất lượng tốt. Để nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm, các thành viên HTX Đại Đồng đã tiến hành trồng bưởi Diễn theo hướng VietGAP. Đến năm 2019, bưởi Diễn của HTX đạt chuẩn VietGAP.
Khi trồng bưởi theo hướng VietGAP, kỹ thuật chăm sóc cây bưởi cũng phải tỉ mỉ hơn. Cây bưởi sẽ được đánh dấu theo số thứ tự để thuận tiện theo dõi, khi cây bị bệnh sẽ được tổ kỹ thuật của HTX đến tận vườn để hướng dẫn cách xử lý.
Quy trình chăm sóc như bón phân, phun, tưới nước đều có sổ nhật ký để ghi chép, mua phân bón ở đâu, loại gì, bón bao nhiêu phân, bao nhiêu diện tích đều phải được ghi chép rõ ràng. Hàng tháng, HTX đều đến để kiểm tra sổ sách.
Để chăm sóc tốt, anh Bình đầu tư khoan giếng và làm hệ thống tưới nước tự động cho cây. Bên cạnh đó, năm nay, anh tiến hành chăm sóc cây bưởi theo hướng hữu cơ sinh học như bón đậu tương và ngô nghiền để giảm lượng lớn phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật cho cây bưởi, đồng thời tăng cường sức đề kháng cho cây bưởi, giúp cây khỏe mạnh, kháng sâu bệnh tốt.
"Năm vừa qua, tôi xuất bán được 1 tấn bưởi sang Vương quốc Anh. Để xuất sang được nước Anh, chúng tôi đã phải xét nghiệm 821 chỉ tiêu về an toàn vệ sinh thực phẩm. Năm nay, vườn bưởi của tôi dự kiến sẽ xuất sang Vương quốc Anh được khoảng 4 -5 tấn", anh Bình chia sẻ.
Quan tâm phát triển HTX gắn với liên kết bao tiêu sản phẩm
Vào cuối năm 2019, UBND huyện Yên Thủy đã tổ chức Lễ công bố nhãn hiệu chứng nhận “Bưởi Yên Thủy”. Theo đó, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) đã công bố Quyết định và trao nhãn hiệu chứng nhận “Bưởi Yên Thủy” cho huyện Yên Thủy. Huyện Yên Thủy cũng đã trao quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Bưởi Yên Thủy” cho 3 HTX và 1 tổ hợp tác của địa phương.
Sản xuất VietGAP mang lại chất lượng, uy tín của thương hiệu bưởi Yên Thủy .
Đặc biệt, từ năm 2021, sau khi được cấp mã số vùng trồng để định hướng xuất khẩu, việc canh tác bưởi càng được người dân nơi đây chú trọng. Toàn bộ vùng trồng thường xuyên được giám sát quá trình canh tác, nhật ký đồng ruộng và sự xuất hiện của các loài dịch hại cũng như đảm bảo an toàn thực phẩm.
Đại diện Phòng NN&PTNT huyện Yên Thủy thông tin, cùng với việc tập trung hỗ trợ phát triển diện tích cây có múi, đặc biệt là cây bưởi, những năm gần đây, huyện luôn quan tâm đến việc thành lập các tổ hợp tác, HTX gắn với liên kết bao tiêu sản phẩm.
Ông Vũ Xuân Oanh, Giám đốc HTX Nông nghiệp Đại Đồng cho biết, HTX thành lập tháng 10/2015 với 82 thành viên, tập trung phát triển các loại bưởi, trong đó bưởi Diễn là cây trồng chủ lực. Từ năm 2020 đến nay, HTX Đại Đồng cơ cấu lại nên chỉ còn 22 thành viên tích cực.
“Sau khi tham gia HTX, gia đình tôi cùng nhiều hộ khác được HTX hướng dẫn các phương pháp canh tác bưởi Diễn tốt hơn. Cùng với đó, được tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật trồng và chăm sóc cây bưởi do các cơ quan chuyên môn tổ chức; được đi tham quan các mô hình trồng bưởi Diễn ở các địa phương khác”, anh Nguyễn Đức Bình, thành viên HTX Đại Đồng kể. Các hộ trồng bưởi Diễn khi tham gia HTX còn được HTX hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm với mức giá ổn định.
Theo Giám đốc Vũ Xuân Oanh, đến nay, 21 ha bưởi Diễn của HTX Đại Đồng đã được cấp mã số vùng trồng, chứng nhận VietGAP và được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao của tỉnh.
"Sau hơn 20 năm bưởi Diễn bén rễ trên đất Đại Đồng, ngày 12/12/2022, 9.600 quả bưởi Diễn có khối lượng khoảng 11 tấn đã được xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Vương quốc Anh - một trong những thị trường khó tính nhất châu Âu, với giá 20.000 đồng/quả (loại từ 0,8 – 1,2 kg).Với mức giá như vậy, 1 quả bưởi Diễn cho lãi khoảng 10.000 đồng", ông Oanh kể lại về sự kiện xuất khẩu lô bưởi sang Anh hồi cuối năm ngoái.
Để xuất khẩu được sang thị trường Vương quốc Anh, quả bưởi Diễn của 12 nhà vườn trong HTX phải trải qua 821 chỉ số xét nghiệm an toàn thực phẩm của châu Âu để phân tích dư lượng chất bảo vệ thực vật. Kết quả cho thấy, toàn bộ các mẫu sản phẩm đều không phát hiện dư lượng của bất kỳ hoạt chất nào. Sau đó, mẫu sản phẩm cũng đã được gửi sang Vương quốc Anh và được khách hàng chấp nhận.
Giám đốc Vũ Xuân Oanh cho biết, năm 2022, HTX Đại Đồng xuất bán được 450 tấn bưởi Diễn ra thị trường, với giá trung bình 12.000 đồng/kg, đạt doanh thu hơn 8 tỷ đồng. Trung bình, mỗi thành viên thu nhập khoảng 400 triệu đồng/ha; sau khi trừ chi phí lãi từ 250 - 300 triệu đồng.
Được biết, mỗi gốc bưởi cho thu trung bình khoảng 70 - 80 quả, một số cây lâu năm có thể thu đến 160 quả, năng suất đạt khoảng 50 tấn/ha. Giá bình quân thu mua tại vườn 15.000 đồng/quả, dịp giáp Tết Nguyên đán có thể đạt từ 20.000 - 25.000 đồng/quả. Lợi nhuận sau khi trừ chi phí thu về khoảng 400 triệu đồng/ha.
"Hiện nay, HTX tiếp tục áp dụng kỹ thuật và tiến bộ khoa học vào quá trình sản xuất để nâng cao chất lượng, giá thành sản phẩm. Chúng tôi mong muốn các ban, ngành, đoàn thể tạo mối liên kết với các đơn vị nhằm mở rộng thị trường tiêu thụ. Qua đó, góp phần nâng cao năng suất, sản lượng và chất lượng các sản phẩm của HTX; khẳng định chỗ đứng vững chắc của "Bưởi Yên Thủy” trên thị trường trong nước, hướng đến xuất khẩu. Cây bưởi sẽ trở thành cây trồng giúp người dân Yên Thủy vươn lên làm giàu chính đáng", Giám đốc Vũ Xuân Oanh bày tỏ.
