Mỹ luôn là thị trường số 1 của cá ngừ Việt Nam

Trên thế giới, hiện Mỹ đã vượt qua Nhật Bản trở thành thị trường NK cá ngừ lớn nhất trên thế giới. Còn đối với ngành cá ngừ Việt Nam, Mỹ là đối tác nhập khẩu hàng đầu, luôn chiếm trên 35% tổng kim ngạch XK cá ngừ của Việt Nam trong 10 năm qua.

Giá trị XK cá ngừ của Việt Nam sang thị trường này có xu hướng tăng trưởng liên tục trong giai đoạn 2014 – 2019. Năm 2020, do ảnh hưởng của đại dịch Covid 19, XK sang thị trường này đã sụt giảm. Tuy nhiên sau đó, XK sang thị trường này đã tăng trở lại và lập đỉnh vào năm 2022 với kim ngạch đạt gần 487 triệu USD. Và chỉ sau 10 năm kim ngạch XK cá ngừ sang thị trường Mỹ đã tăng hơn gấp đôi, từ 175 triệu USD năm 2014 lên 388 triệu USD năm 2024.

Về sản phẩm, Mỹ luôn dẫn đầu về NK cá ngừ đóng hộp và thịt/loin cá ngừ của Việt Nam.

Cục Quản lý đại dương và khí quyển (NOAA), Bộ Thương mại Mỹ đã gửi thông báo về phán quyết sơ bộ không công nhận tương đồng các biện pháp quản lý và bảo tồn thú biển của Việt Nam đối với 12 nghề khai thác hải sản, bao gồm: nghề lưới rê, lưới cuốn, lưới vây, câu, lưới kéo đơn/đôi,…Các loài hải sản bị ảnh hưởng bao gồm cá ngừ mắt to/vây xanh/vây vàng/vằn, cá kiếm, mực, cá mú, cá thu, cá hồng, cua...v..v

Nhiều thách thức mới

Trong bối cảnh thị trường thủy sản toàn cầu đang thay đổi mạnh mẽ, ngành cá ngừ Mỹ cũng không nằm ngoài sự ảnh hưởng của các yếu tố chính trị, thuế quan và nhu cầu tiêu thụ.

Ngoài những vấn đề lớn trong ngành thủy sản Mỹ hiện nay là các biến động chính trị và chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump đang khiến các nhà NK lo ngại, có thể gây ra sự biến động lớn về nguồn cung và giá cả. Việc Cục Quản lý đại dương và khí quyển (NOAA), Bộ Thương mại Hoa kỳ đã gửi thông báo về phán quyết sơ bộ không công nhận tương đồng các biện pháp quản lý và bảo tồn thú biển của Việt Nam đối với 12 nghề khai thác hải sản đang tạo ra một thác thức lớn cho ngành cá ngừ Việt Nam.

Ngày 01/01/2017, Hoa kỳ áp dụng quy định nhập khẩu (NK) thủy sản liên quan tới Luật Bảo vệ thú biển (MMPA), áp dụng cho tất cả các nước đang xuất khẩu sản phẩm hải sản khai thác biển vào Hoa Kỳ.

Luật MMPA bao gồm các quy định về NK các sản phẩm hải sản vào Hoa Kỳ phải quản lý, kiểm soát việc đánh bắt ngẫu nhiên (không chủ ý) các loài thú biển của một số nghề cá được nêu tại Danh sách nghề cá nước ngoài (LOFF). Lý do NOAA đưa ra phán quyết sơ bộ này đối với Việt Nam là vì chưa có sự đảm bảo chắc chắn về việc Việt Nam triển khai các biện pháp quản lý, giám sát để hạn chế gây sát thương, đánh bắt không chủ ý đối với thú biển, đồng thời đảm bảo tương thích với quy định của Hoa Kỳ. NOAA đánh giá Việt Nam mới chỉ dự kiến một số hoạt động giám sát thú biển bị đánh bắt không chủ ý mà chưa ban hành thành quy định cụ thể.

NOAA yêu cầu Việt Nam khẩn trương bổ sung bằng chứng và tiến độ thực hiện kế hoạch quản lý đối với các nghề khai thác, đảm bảo tương thích với quy định của Hoa Kỳ trước ngày 01/4/2025. NOAA sẽ công bố kết luận cuối cùng trước ngày 30/11/2025. Và nếu sản phẩm hải sản, trong đó có cá ngừ, có nguồn gốc từ các nghề khai thác không được công nhận tương đồng với quy định của Hoa Kỳ sẽ bị cấm nhập khẩu vào Hoa Kỳ kể từ ngày 01/01/2026.

Hiện tại thời gian cho Việt Nam bổ sung hồ sơ chỉ còn nửa tháng (trước 1/4/2025). VASEP cũng đã có văn bản số 20/CV-VASEP ngày 24/2/2025 báo cáo kiến nghị một số biện pháp khẩn cấp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Bộ ban ngành liên quan. Và các doanh nghiệp rất mong Chính phủ và các Bộ ban ngành liên quan nhanh chóng triển khai các hoạt động thực hiện cần thiết kể trên để đạt được kết quả tốt nhất cho Việt Nam.