Lào Cai nơi hội tụ, kiến tạo không gian phát triển rộng lớn

Lào Cai là tỉnh nằm giữa vùng Tây Bắc và Đông Bắc; là vùng sinh thái quan trọng đối với cả nước, có vị trí, vai trò chiến lược về chính trị, kinh tế của Quốc gia trong giao lưu kinh tế, đối ngoại, hợp tác quốc tế với tỉnh Vân Nam, vùng Tây Nam (Trung Quốc) và ASEAN; cửa ngõ quan trọng của tuyến hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng – Quảng Ninh.

Là con đường ra biển ngắn nhất, hiệu quả nhất của hàng hoá từ thị trường Tây Nam - Trung Quốc đến với thị trường Đông Nam Á, Đông Á và ngược lại. 

Khu Kinh tế cửa khẩu Lào Cai, với các khu công nghiệp và khu logistics hiện đại đang trở thành điểm thu hút đầu tư lớn, góp phần tăng cường xuất - nhập khẩu và thúc đẩy giao thương quốc tế. Những lợi thế đặc biệt nêu trên đã thúc đẩy kinh tế cửa khẩu và thương mại qua biên giới phát triển mạnh.

Tổng giá trị xuất nhập khẩu hàng hoá qua Lào Cai giai đoạn 2004-2025 đạt trên 35 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng bình quân trên 15%/năm. Hàng hoá xuất khẩu qua Lào Cai chủ yếu là nông sản từ các vùng, miền trong cả nước, với các loại nông sản gạo, đường, thanh long, vải tươi, dưa hấu, chuối,..

Hàng nhập khẩu chủ yếu là nguyên liệu, vật tư phục vụ sản xuất trong nước gồm: Phân bón, than cốc, máy móc, thiết bị, hóa chất.... Qua đó, thấy được vai trò chiến lược của kinh tế cửa khẩu Lào Cai đối với hoạt động kinh tế của cả nước. 

Lào Cai có hệ thống hạ tầng giao thông nội địa và quốc tế thuận lợi, đa dạng với đủ loại hình mang tính kết nối mạng lưới. Các tuyến Quốc lộ phân bố ngang, dọc rộng khắp (QL 70, 4D, 4E, 279); cao tốc Nội Bài - Lào Cai dài nhất cả nước liên kết các tỉnh trong vùng với vùng Thủ đô; tuyến đường sắt Hà Nội - Lào Cai nối với Côn Minh - Trung Quốc đã vận hành hơn 110 năm.

Tuyến đường sắt tốc độ cao Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng đã được Trung ương thống nhất chủ trương đầu tư (dự kiến khởi công năm 2025 – hoàn thành trước năm 2030); tuyến đường thủy trên sông Hồng có giá trị lịch sử của cả vùng Bắc Bộ.

Đặc biệt, Cảng Hàng không Sa Pa quy mô cấp 4C, tổng vốn đầu tư trên 7.000 tỷ đồng (đã được Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt chủ trương đầu tư chuẩn bị khởi công năm 2025, có chuyến bay đầu tiên vào năm 2028) sẽ đưa Lào Cai trở thành địa phương duy nhất trong vùng Trung du và Miền núi Bắc bộ có đủ 4 loại hình giao thông kết nối trực tiếp với thị trường Trung Quốc; mở ra thời kỳ mới, cơ hội mới, dư địa mới để Lào Cai và các tỉnh trong vùng phát triển toàn diện.

Thành phố Lào Cai được quy hoạch bài bản, với hạ tầng đô thị khang trang, không gian xanh, hiện đại. Khu hành chính với kiến trúc quy hoạch đồng bộ, hiện đại nhiều công trình lớn có tính chất biểu tượng của Lào Cai và vùng Trung du miền núi Bắc Bộ. Trung tâm Hội nghị với sức chứa gần 1.000 người, các trụ sở hành chính hiện có sẵn sàng đáp ứng yêu cầu nơi làm việc của các cơ quan của tỉnh lỵ. 

Hệ thống khách sạn từ 3-5 sao, với qui mô hàng nghìn phòng, đáp ứng yêu cầu của khách đến công tác và nghỉ dưỡng. Về nhà ở, thành phố Lào Cai có nhiều khu đô thị từ trung bình đến hiện đại. Nhất là các dự án nhà ở xã hội đã và đang xây dựng với qui mô gần 10 ngàn căn hộ sẵn sàng đáp ứng cho nhu cầu nhà ở cho cán bộ và người lao động.

Hệ thống cơ sở vật chất, thiết chế văn hóa – xã hội lớn mang tầm khu vực cũng đã được đầu tư và đi vào hoạt động, điển hình như: Trong lĩnh vực giáo dục có Trường Quốc tế Canada (Trường quốc tế đầu tiên của vùng Trung du và miền núi Bắc bộ), Phân hiệu Đại học Thái Nguyên tại Lào Cai đã và đang thu hút sinh viên đến từ các tỉnh trong khu vực.

Trong lĩnh vực y tế có Tòa nhà kỹ thuật cao của Bệnh viện Đa khoa tỉnh mới được khánh thành ngày 24/2/2025 nâng tổng quy mô Bệnh viện lên gần 1.000 giường bệnh, nhiều trang thiết bị hiện đại đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân của vùng.

Trong lĩnh vực văn hóa có Trung tâm thi đấu thể dục thể thao tỉnh đã từng đăng cai nhiều giải thể thao cấp quốc tế, điển hình như Giải bóng chuyền quốc tế VTV cup năm 2023. Rạp chiếu phim, Bảo tàng, Trung tâm văn hóa, Thư viện tỉnh,... hiện đại đáp ứng tốt đời sống văn hóa, tinh thần của Nhân dân.

Với vị trí và điều kiện trên, Lào Cai đáp tiêu chí quan trọng nhất hiện nay là khả năng liên kết vùng, quan trọng hơn là kết nối xuyên biên giới. Đây là yếu tố quyết định để đưa Lào Cai trở thành cực tăng trưởng, trung tâm kết nối giao thương giữa Việt Nam với các nước Asean và vùng Tây Nam (Trung Quốc) theo Quyết định số 1620/QĐ-TTg của Thủ tưởng Chính phủ. 

Lào Cai có lợi thế trở thành trung tâm phát triển kinh tế du lịch, dịch vụ

Khu du lịch Quốc gia Sa Pa đạt tiêu chuẩn “Thành phố Du lịch sạch Asean” với tuyến cáp treo lên đỉnh Phan Si Păng hùng vĩ đạt 2 kỷ lục Thế giới cùng với khu du lịch Y Tý đang được đơn vị hàng đầu thế giới tư vấn lập quy hoạch đã từng bước trở thành hạt nhân trong phát triển du lịch của vùng.

Hệ thống cơ sở hạ tầng du lịch phát triển mạnh mẽ và từng bước được đầu tư đồng bộ. Lào Cai đã làm việc với Ngân hàng phát triển chấu Á (ADB) để thống nhất kế hoạch đầu tư nâng cấp, mở rộng các tuyến giao thông phục vụ du lịch nội tỉnh và liên tỉnh. Năm 2004, lượng du khách mới chỉ đạt 400.000 lượt nhưng sau 20 năm đã đạt trên 8 triệu lượt khách và hướng đến năm 2025 sẽ vượt con số 10 triệu lượt khách. 

Lượng khách du lịch đến Lào Cai giai đoạn 2010-2024, dẫn đầu khu vực Trung du và miền núi Bắc bộ và trong nằm trong tốp đầu của cả nước; kinh tế du lịch đã đóng góp 15% tổng GRDP của cả tỉnh. Với mục tiêu đến năm 2030 sẽ đón 15 triệu du khách (trong tổng số dự kiến 30 triệu du khách đến vùng) và nguồn thu từ du lịch chiếm 25% - 30% GRDP, Lào Cai sẽ tiếp tục đóng góp đáng kể vào kinh tế du lịch của vùng.

Tại Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/02/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng trung du và miền núi Bắc Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết số 96/NQ-CP ngày 01/8/2022 của Chính phủ: Ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/02/2022 của Bộ Chính trị và các Quy hoạch Quốc gia, Quy hoạch Vùng, Quy hoạch tỉnh Lào Cai thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2025 đều đã được Trung ương chỉ rõ định hướng về phát triển tỉnh Lào Cai: “Xây dựng Lào Cai trở thành một trong những cực tăng trưởng, hạt nhân quan trọng trong phát triển kinh tế vùng. Đồng thời, đưa Lào Cai trở thành Trung tâm kết nối giao thương kinh tế giữa Việt Nam và các nước ASEAN với vùng Tây Nam Trung Quốc”.

Để cụ thể hóa các định hướng trên, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1620/QĐ-TTg ngày 20 tháng 12 năm 2024 về Kế hoạch triển khai xây dựng Lào Cai trở thành Trung tâm kết nối giao thương kinh tế giữa Việt Nam và các nước ASEAN với vùng Tây Nam - Trung Quốc.

Cuối năm 2024, tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy tỉnh Lào Cai, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: "Lào Cai là tỉnh biên giới có vị trí chiến lược quan trọng, có nguồn lực phong phú với nhiều tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội và lợi thế cạnh tranh, hội tụ đủ các điều kiện thuận lợi “riêng có” để phát triển trở thành một cực tăng trưởng của vùng Trung du và miền núi phía Bắc và cả nước, trở thành trung tâm kết nối giao thương kinh tế giữa Việt Nam và các nước ASEAN với vùng Tây Nam Trung Quốc”.

Cùng với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, hỗ trợ tích cực của Trung ương, sự ủng hộ của các bộ, ban, ngành, các địa phương bạn và sự nỗ lực không ngừng của lớp lớp cán bộ và Nhân dân các dân tộc trong tỉnh, Lào Cai đang có những bước đi vững chắc để trở thành cực tăng trưởng, trung tâm kết nối, trung tâm chính trị, kinh tế và đối ngoại của vùng Trung du, Miền núi Bắc bộ và của cả nước.