Xã Nhân Mỹ, huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình có nguồn thực vật rừng dồi dào ở vùng Tây Bắc, diện tích trồng cây ăn quả lớn. Lợi thế nguồn phấn hoa phong phú và đa dạng rất phù hợp cho phát triển mô hình nuôi ong mật quanh năm. Nhiều năm qua, người dân nơi đây đã bắt ong mật từ rừng về tự nhân đàn để phát triển nghề nuôi ong. Nhờ vậy nghề nuôi ong rừng phát triển từ đó.
Trước Tết Nguyên Đán Tân Sửu 2021 mấy ngày, anh Bùi Văn Lịch, một trong những người nuôi ong xứ Mường (huyện Tân Lạc, tỉnh Sơn La) khá bận rộn khi tấp nập dòng người qua lại mua ong mật rừng của anh. Từ 1 hộ gia đình khó khăn, thiếu thốn nay anh Bùi Văn Lịch đã trở nên khấm khá nhờ phát triển nghề nuôi ong mật. Nhờ đó, cuộc sống thường ngày cũng như Tết năm nay của gia đình anh trở nên ấm áp, bình an và đủ đầy hơn trước.
Anh Lịch đang kiểm tra quá trình phát triển của đàn ong mật.
Chia sẻ với PV, anh Lịch kể: Tôi nuôi ong rừng lấy mật hơn 10 năm nay. Gia đình tôi có hơn 70 tổ ong mật mỗi năm cho thu khoảng 200 lít mật. Tôi nuôi ong mật vì đây là công việc mang lại nhiều lợi ích, đầu ra cho sản phẩm mật cao và ổn định. Nuôi ong rừng thu được nguồn mật sạch còn giúp cây cối trong vườn gia đình thụ phấn tốt, đơm hoa, kết trái hơn. Nuôi ong, công sức và thời gian chỉ bằng nửa làm rẫy và ít hao phí sức lực nhưng lại đòi hỏi sự khéo léo, chăm bẵm ong như trẻ nhỏ.
Con ong thường mắc phải bệnh bại liệt, ỉa chảy... nếu không kịp thời phát hiện để trị thì dễ lây lan dẫn đến mất luôn cả đàn. Nhưng muốn phát hiện bệnh nhanh thì người nuôi phải có cả kinh nghiệm và trang bị kỹ thuật thật tốt. Dùng thuốc không đúng mức, sẽ làm lây lan bệnh dẫn đến mất cả đàn ong. Chỉ có sự kiên trì học hỏi thì mỗi người mới đúc rút được kinh nghiệm cho bản thân.
Theo anh Lịch, nghề nuôi ong lấy mật vất lắm, chăm bẵm ong như trẻ nhỏ, ra được giọt mật nào thì quý giọt mật đó.
Theo kinh nghiệm của anh Lịch, nuôi ong cần chọn địa điểm có không gian rộng rãi, trong sạch. Không bị ảnh hưởng bởi khói, bụi, hóa chất độc hại của các nguồn gây ô nhiễm, khu chứa nước thải, cống rãnh, nhà vệ sinh công cộng và trại chăn nuôi gia súc, gia cầm. Tránh đặt ong gần các cơ sở chế biến đường thủ công, các nhà máy chế biến đường, bánh kẹo, nước ngọt.
Địa điểm nuôi ong mật cần đặt tại khu vực có nhiều nguồn cung cấp mật, phấn hoa, tránh các khu vực mà nguồn cung cấp phấn hoa có nguy cơ ô nhiễm hóa chất. Thùng ong phải đặt nơi cao ráo, thoáng mát, đảm bảo vệ sinh. Nếu bảo đảm các yếu tố trên, mật ong sẽ có chất lượng tốt và thu được nhiều mật bán Tết.
Với bản chất là giống ong tự nhiên nên chất lượng mật rất tốt, được nhiều người ưa chuộng. Từ khi nuôi ong mật, cuộc sống của anh Lịch đã dư giả và tích lũy được tài sản khá lớn.
Cũng theo anh Bùi Văn Lịch cho biết thêm, nuôi ong mật giống như kiểu du mục, nay đây mai đó. Lúc đến mùa nhãn, mùa xoài, vải... anh Lịch phải tìm các địa điểm có hoa nở nhiều để mang tất cả đàn về đó, thậm chí anh còn phải sang các tỉnh thành khác để đưa đàn ong đi hút phấn hoa. Khi đến mùa đông thì nuôi dưỡng chúng bằng đường với sizo, nước tăng lực và dùng chế phẩm sinh học đựng vào khay nhựa đặt trong thùng, lúc nào ong đói chúng sẽ bay xuống ăn.
Anh Lịch chia sẻ: Công sức đầu tư vào nuôi ong mật khá lớn, hàng ngày người nuôi phải chăm sóc đàn ong tỉ mỉ với nhiều công đoạn như tạo ong chúa, tách đàn, quản lý đàn ong theo mùa…
"Nghề nuôi ong dễ mà khó. Dễ với những người ham thích, chịu học hỏi và muốn gắn bó lâu dài với nghề nhưng lại khó với những ai thích ăn xổi, không chịu đầu tư kỹ thuật. Tôi có nhiều năm trong nghề nuôi ong nên ít nhiều cũng hiểu được tập tính của đàn ong, biết đâu là mật tốt chất lượng, đâu là mật kém chất lượng.
Mỗi khi Tết đến nhiều khách hàng ở trong huyện và tỉnh đều đến tận nhà tôi mua. Có nhiều vị khách quen còn gọi điện đặt hàng làm quà biếu, làm thuốc chữa bệnh. Ngoài ra, tôi còn bán mật cho các thương lái và đại lý ở Hà Nội, vì thế mà giá cả luôn đạt được mức cao và ổn định, mỗi năm tôi có lãi khoảng 160 triệu đồng", anh Bùi Văn Lịch thông tin thêm.