Xã Tủa Chùa có diện tích đất đỏ vàng khá lớn, tầng canh tác phù hợp với nhiều loại cây trồng bản địa. Khí hậu mát mẻ quanh năm, biên độ nhiệt không quá lớn, kết hợp với nguồn nước sạch từ các khe suối rừng tự nhiên, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn và bền vững.

Trên các triền đồi và nương rẫy, người dân đã từ lâu canh tác những cây trồng đặc trưng như khoai sọ tím, ngô nếp, lúa nương. Trong đó, khoai sọ tím trồng trên đất dốc của xã có vỏ tím sậm, ruột mịn, hàm lượng dinh dưỡng cao, phù hợp chế biến các sản phẩm thực phẩm phục vụ nhu cầu tiêu dùng lành mạnh. Bên cạnh đó, cây dược liệu như cà gai leo được trồng và khai thác ngày càng nhiều, cung cấp nguồn nguyên liệu cho các sản phẩm trà thảo dược.

Song song với trồng trọt, hoạt động chăn nuôi gia súc như trâu, bò, dê theo hình thức bán thả tự nhiên được duy trì ổn định. Gia súc được nuôi trong môi trường gần với tự nhiên, sử dụng nguồn thức ăn sẵn có tại địa phương, cho chất lượng thịt tốt, phù hợp chế biến các sản phẩm truyền thống. Những điều kiện này đã tạo nên lợi thế sinh thái riêng có, giúp các sản phẩm nông nghiệp của Tủa Chùa mang hương vị đặc trưng, khác biệt so với nhiều vùng khác.

Nhận thức rõ tiềm năng đó, xã Tủa Chùa đã chủ động triển khai thực hiện chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” theo chỉ đạo của tỉnh Điện Biên, xác định OCOP là hướng đi quan trọng nhằm chuyển đổi phương thức sản xuất từ tự cung tự cấp sang sản xuất hàng hóa có tiêu chuẩn, góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống người dân.

Trong xây dựng và hỗ trợ các chủ thể sản xuất, xã tập trung tuyên truyền, vận động người dân, hợp tác xã, hộ kinh doanh tham gia chương trình OCOP. Các sản phẩm có lợi thế được lựa chọn để phát triển mới hoặc nâng cấp, tham gia chu trình OCOP hằng năm. Chính quyền xã phối hợp với các cơ quan chuyên môn tổ chức tư vấn, hướng dẫn các chủ thể hoàn thiện quy trình sản xuất, xây dựng hồ sơ, nhãn mác, bao bì, đáp ứng yêu cầu đánh giá, xếp hạng sản phẩm. Sau khi được chứng nhận OCOP, các chủ thể tiếp tục được hỗ trợ mở rộng quy mô sản xuất, phát triển vùng nguyên liệu và tìm kiếm thị trường tiêu thụ.

Cùng với đó, công tác quảng bá và kết nối thị trường được xã chú trọng triển khai. Tủa Chùa đã xây dựng một điểm trưng bày, giới thiệu và bán sản phẩm OCOP tại trung tâm xã, tạo địa chỉ giới thiệu sản phẩm cho người dân và du khách. Xã phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hỗ trợ các chủ thể quảng bá sản phẩm trên các phương tiện thông tin đại chúng, tham gia các hội chợ, triển lãm, sự kiện trưng bày và giới thiệu sản phẩm OCOP trong và ngoài tỉnh. Ngoài ra, các chủ thể được tạo điều kiện tham gia trưng bày sản phẩm tại các lễ hội, sự kiện văn hóa của tỉnh nhằm mở rộng cơ hội kết nối, liên kết sản xuất và tiêu thụ.

Kết quả triển khai Chương trình OCOP trên địa bàn xã đến nay đã ghi nhận những chuyển biến tích cực. Hiện xã Tủa Chùa có 14 sản phẩm OCOP được công nhận đạt hạng 3 sao, thuộc nhiều nhóm sản phẩm khác nhau, do 8 chủ thể sản xuất. Các sản phẩm gồm: Diệp thanh trà – Trà xanh Shan tuyết cổ thụ Tủa Chùa, Mật ong rừng lên men Tân Thái Dương; chẩm chéo Sâm Điêu; rượu gạo Pi Nọng, thịt trâu gác bếp; thịt lợn ba chỉ gác bếp; trà cà gai leo; trà hoa đu đủ đực xạ đen tía tô…. Các sản phẩm này đã từng bước khẳng định vị trí trên thị trường trong và ngoài tỉnh.

Trong số các sản phẩm tiêu biểu, khoai sọ tím H’Mông Minh Khuê là một ví dụ điển hình. Sản phẩm được sản xuất từ vùng nguyên liệu trồng tập trung trên các triền đồi của xã, áp dụng quy trình canh tác phù hợp điều kiện tự nhiên. Khoai sau thu hoạch được sơ chế, phân loại, đóng gói theo quy chuẩn, có nhãn mác và thông tin truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Sản phẩm được sử dụng làm thực phẩm tươi và nguyên liệu chế biến, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng tăng đối với nông sản sạch, có nguồn gốc rõ ràng.

Trao đổi về định hướng phát triển OCOP trong thời gian tới, ông Phạm Quốc Đạt, Chủ tịch UBND xã Tủa Chùa cho biết: “Xây dựng và phát triển các sản phẩm OCOP là hướng đi phù hợp với điều kiện thực tế của xã. Thông qua OCOP, chúng tôi hướng tới nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp, tạo thêm việc làm và tăng thu nhập cho người dân. Khi các sản phẩm được tiêu thụ ổn định, đời sống của người dân được cải thiện, từ đó góp phần đẩy nhanh công tác xóa đói, giảm nghèo trên địa bàn”.

Theo mục tiêu đề ra, trong thời gian tới xã Tủa Chùa phấn đấu có khoảng 50% số hộ dân tham gia vào chuỗi sản xuất OCOP, thu nhập của người dân tham gia tăng ít nhất 30%. Du lịch gắn với sản phẩm OCOP dự kiến đóng góp khoảng 15% vào cơ cấu kinh tế của xã. Đến năm 2030, xã đặt mục tiêu GRDP bình quân đầu người đạt 70 triệu đồng; 80% sản phẩm OCOP gắn với thương hiệu địa phương; xây dựng từ 2 đến 3 mô hình làng văn hóa du lịch OCOP; giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống dưới 5%.

Để đạt được các mục tiêu trên, xã Tủa Chùa tiếp tục đẩy mạnh kết nối thị trường và quảng bá sản phẩm thông qua việc tham gia các hội chợ trong nước, phát triển du lịch trải nghiệm, kết hợp mô hình homestay với tiêu thụ sản phẩm OCOP tại chỗ. Đồng thời, xã chú trọng bảo hộ sở hữu trí tuệ, xây dựng nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm đặc trưng. Việc huy động nguồn lực từ các chương trình mục tiêu quốc gia, lồng ghép với xây dựng nông thôn mới nâng cao, hợp tác với doanh nghiệp để hình thành chuỗi giá trị, đào tạo cán bộ và nâng cao nhận thức cộng đồng cũng được xác định là những giải pháp trọng tâm.

Với định hướng rõ ràng và cách làm phù hợp, các sản phẩm OCOP đang từng bước trở thành động lực quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội của xã Tủa Chùa, góp phần khai thác hiệu quả tiềm năng địa phương và nâng cao đời sống người dân vùng cao.