Định hướng mới sau sáp nhập

Việc tổ chức lại đơn vị hành chính tạo ra không gian quản lý rộng hơn, đồng thời đòi hỏi sự thống nhất trong định hướng phát triển kinh tế. Theo UBND xã Sáng Nhè, mục tiêu trọng tâm của giai đoạn 2025–2030 là điều chỉnh cơ cấu cây trồng, chuyển diện tích cây hàng năm có năng suất thấp sang các loại cây công nghiệp dài ngày có khả năng mang lại thu nhập cao hơn.

Ông Phạm Ngọc Điện, Chủ tịch UBND xã Sáng Nhè, cho biết xã xác định cà phê và mắc ca là hai loại cây trồng nền tảng trong chiến lược phát triển nông nghiệp thời gian tới. Ông Điện chia sẻ:“Xã mới hình thành sau sáp nhập có điều kiện đất đai phù hợp để phát triển cà phê và mắc ca. Chúng tôi đang khuyến khích người dân chuyển đổi diện tích cây ngắn ngày kém hiệu quả sang hai loại cây này. Đồng thời, xã tạo điều kiện để bà con sang khu vực xã Phình Sáng cũ, nơi người dân đã có kinh nghiệm trồng cà phê, mắc ca để học hỏi kỹ thuật canh tác".

Cách làm này nhằm giúp người dân tiếp cận mô hình thành công tại địa phương lân cận, tránh tình trạng trồng theo phong trào mà thiếu kiến thức kỹ thuật.

Theo ông Phạm Ngọc Điện, năm 2025, xã Sáng Nhè tiếp tục triển khai nhiều dự án hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp do UBND xã Xá Nhè (cũ) và xã Mường Đun (cũ) UBND xã Phình Sáng (cũ) phê duyệt trước thời điểm sáp nhập. Các dự án sử dụng vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia, tập trung vào những cây trồng chủ lực theo nhu cầu của người dân ở từng bản.

Các dự án gồm: Dự án trồng cà phê tại thôn Pàng Dề A, kinh phí 647,132 triệu đồng, với 28 hộ hưởng lợi. Dự án trồng cà phê tại thôn Bản Hẹ, kinh phí 553,563 triệu đồng, với 21 hộ tham gia. Dự án hỗ trợ phân bón cho lúa mùa 1 vụ tại thôn Sông A, kinh phí 393,072 triệu đồng, với 110 hộ thụ hưởng.

Các cộng đồng tham gia đã bắt đầu triển khai theo kế hoạch, từ chuẩn bị đất, nhận giống đến tổ chức chăm sóc ban đầu. Việc triển khai đồng loạt ở nhiều bản nhằm đảm bảo người dân tiếp cận hỗ trợ phù hợp với điều kiện sản xuất thực tế của từng khu vực.

Chuyển đổi cơ cấu cây trồng, trọng tâm là mắc ca và cà phê

Theo kế hoạch phát triển nông nghiệp của xã Sáng Nhè, giai đoạn 2025 - 2030, hai loại cây được ưu tiên phát triển là mắc ca và cà phê, dựa trên lợi thế địa hình, khí hậu và thực tế sản xuất tại địa phương. Diện tích mắc ca đã đạt 365,03 ha, trong đó năm 2025 trồng mới 116 ha. Diện tích cà phê đạt 255,3 ha, trong đó trồng mới năm 2025 là 246,8 ha; đã hoàn thành trồng 243,4 ha, còn lại 3,4 ha đang hoàn thiện phần xử lý đất và sẽ trồng xong trước quý IV/2025 theo kế hoạch.

Phần lớn diện tích cà phê hiện trong giai đoạn kiến thiết cơ bản, đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc ổn định để đảm bảo tỉ lệ sinh trưởng tốt. Do đó, UBND xã phân công công chức chuyên môn và lực lượng khuyến nông theo dõi sát tiến độ từng khu vực, đặc biệt tại những nơi người dân mới bắt đầu chuyển đổi cây trồng.

Để đảm bảo hiệu quả sau khi chuyển đổi cơ cấu cây trồng, xã tập trung vào hoạt động hướng dẫn và theo dõi kỹ thuật canh tác. Các tổ hợp tác tại bản phối hợp với khuyến nông xã kiểm tra định kỳ tình hình chăm sóc, cấp nước, làm cỏ, xới xáo và phòng trừ sâu bệnh.

Đối với cây mắc ca, xã yêu cầu người dân chú trọng các bước: Tụ gốc và quét vôi để hạn chế sâu bệnh ở phần gốc. Chống cây cho những diện tích mới trồng để tránh đổ gãy khi gặp gió mạnh. Bổ sung phân hữu cơ và phân vô cơ theo hướng dẫn của cán bộ chuyên môn.

Theo ghi nhận của UBND xã, diện tích mắc ca trồng trong năm 2023–2024 và đầu năm 2025 đang sinh trưởng ổn định, tỷ lệ sống đạt yêu cầu của dự án. Cây giống phát triển tốt nhờ thời tiết thuận lợi và người dân thực hiện đúng quy trình.

Đối với cây cà phê, xã tổ chức thêm các buổi tập huấn kỹ thuật tưới nước, tỉa cành và cách nhận biết sâu bệnh phổ biến. Việc này nhằm giúp người dân hạn chế sai sót trong giai đoạn đầu của cây cà phê, giai đoạn quyết định khả năng phát triển sau này.

Một điểm mới trong định hướng phát triển nông nghiệp của xã Sáng Nhè là việc khuyến khích người dân sang khu vực xã Phình Sáng cũ để học hỏi thực tế. Ở Phình Sáng, người dân đã có nhiều năm kinh nghiệm trong trồng và chăm sóc cà phê, mắc ca với những diện tích trồng ổn định, mang lại thu nhập cho hộ gia đình.

Theo lãnh đạo xã, cách học trực tiếp từ mô hình thành công giúp người dân hiểu rõ hơn về yêu cầu kỹ thuật, thời gian sinh trưởng, chi phí đầu tư và hiệu quả kinh tế. Điều này tạo tâm lý yên tâm hơn khi chuyển đổi từ cây trồng ngắn ngày sang cây công nghiệp dài ngày.

Ông Phạm Ngọc Điện nhấn mạnh:“Khi bà con nhìn thấy hiệu quả tại Phình Sáng, họ sẽ có thêm niềm tin để thực hiện. Chúng tôi coi đây là một phần quan trọng trong quá trình tái cơ cấu nông nghiệp, bởi kỹ thuật và kinh nghiệm thực tế là yếu tố quyết định sự thành công của các mô hình trồng mới".

Việc tái cơ cấu nông nghiệp không chỉ dừng lại ở chuyển đổi cây trồng, mà còn nằm ở cách tổ chức lại sản xuất. UBND xã định hướng hỗ trợ người dân hình thành các mô hình liên kết theo nhóm, tăng cường trao đổi kỹ thuật giữa các bản và từng bước hướng tới tiêu thụ sản phẩm ổn định.

Trong thời gian tới, xã dự kiến rà soát quỹ đất, đánh giá lại hiện trạng từng diện tích để phân loại mức độ phù hợp với từng loại cây trồng. Những khu vực có điều kiện tốt sẽ được ưu tiên cho cà phê và mắc ca; những khu vực đất thấp hoặc phụ thuộc nước vẫn giữ lại cây lúa, ngô hoặc sắn nhưng với quy mô hợp lý hơn.