Nhãn Ánh vàng 205 - giống cây trồng mới giàu tiềm năng

Trên những mảnh vườn dốc của xã Chiềng Mung (Sơn La), có một người nông dân vẫn lặng lẽ bền bỉ gieo niềm tin vào giống cây trồng mới.

Với nghị lực, sự kiên trì và khát vọng có một giống cây trồng mới phù hợp với vùng đất của địa phương, ông Nguyễn Xuân Trường, xã Chiềng Mung, tỉnh Sơn La đã hái “trái ngọt” từ mô hình trồng nhãn Ánh vàng 205, một giống nhãn mới giàu tiềm năng.

Thành công của ông không chỉ mang lại kinh tế ổn định cho gia đình mà còn mở ra hướng đi mới cho nông nghiệp Sơn La nói riêng và vùng nông thôn Tây Bắc nói chung.

Năm 1995, ông Trường bắt đầu trồng nhãn. Từ những gốc nhãn truyền thống đơn sơ, ông dồn hết tâm sức chăm sóc, coi đó là “cần câu cơm” của cả gia đình. Nhưng nỗi lo “được mùa, mất giá”, năng suất không ổn định, sâu bệnh hại thường xuyên đã thôi thúc ông tìm kiếm hướng đi mới.

Năm 2023, bước ngoặt lớn thực sự đến. Khi được nếm thử giống nhãn Ánh vàng 205, kết quả nghiên cứu, lai tạo của Viện Cây rau quả Trung ương, ông lập tức bị thuyết phục bởi vị ngọt đậm, hương thơm đặc trưng và khả năng bảo quản lâu khi xuất khẩu.

“Chỉ cần ăn thử vài quả, tôi đã tin rằng đây sẽ là giống cây thay đổi tương lai vườn nhãn của mình”, ông Trường nhớ lại.

Ngay sau đó, ông quyết định cắt bỏ vườn nhãn cũ, ghép cải tạo 100 cây và trồng mới 200 cây nhãn Ánh vàng 205. Sự lựa chọn ấy không chỉ thể hiện tầm nhìn mà còn chứng minh bản lĩnh “dám nghĩ, dám làm” của một nông dân nhiều kinh nghiệm.

Không đơn thuần là nỗ lực cá nhân, mô hình nhãn Ánh vàng còn là sự kết hợp chặt chẽ giữa nhà khoa học, cơ quan quản lý và nông dân. Trung tâm Khuyến nông quốc gia đã phối hợp Viện Nghiên cứu rau quả cung cấp giống, mắt ghép nhãn Ánh vàng 205.

Đồng thời, phối hợp cùng Trung tâm Khuyến nông tỉnh Sơn La, nay là Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp tỉnh Sơn La khảo sát, lựa chọn những hộ dân tham gia mô hình với điều kiện có từ 0,2 ha hoặc 70 cây nhãn trở lên, tự nguyện, đủ nguồn lực lao động, cam kết tuân thủ kỹ thuật.

Song hành cùng cơ hội là không ít thử thách. Khó khăn lớn nhất chính là vốn. Ông Trường thẳng thắn chia sẻ: “Thời điểm bắt đầu, chúng tôi chưa tiếp cận vốn ngân hàng, vô cùng khó khăn”.

Trước tình thế đó, ông lựa chọn cách “lấy ngắn nuôi dài”, xen canh cây ngắn ngày để tạo dòng tiền xoay vòng, dần dần đầu tư cho vườn nhãn Ánh vàng 205.

Gia đình ông còn nhận được sự hỗ trợ thiết thực từ các chương trình khuyến nông Trung ương và địa phương, được cấp phân bón, vật tư trong 3 năm; cán bộ kỹ thuật thường xuyên “cầm tay chỉ việc” ngay tại vườn; chuyên gia Viện Cây rau quả Trung ương trực tiếp theo dõi, điều chỉnh quy trình.

“Qua trải nghiệm thực tế, tôi càng thêm tin tưởng vào giống nhãn này. Tôi thực sự cảm ơn các nhà khoa học đã đem đến cơ hội quý giá cho nông dân chúng tôi”, ông Trường xúc động.

Nhãn Ánh vàng 205 đem lại thu nhập cao cho người nông dân

Đến nay, gia đình ông Trường đã có 3 ha nhãn ánh vàng, gồm 1 ha ghép cải tạo và 2 ha trồng mới. Những vườn cây xanh tốt, chùm quả vàng óng, sai trĩu cành là minh chứng rõ nét cho sự lựa chọn đúng đắn.

Giống nhãn Ánh vàng 205 sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội: Phù hợp khí hậu địa phương, sinh trưởng ổn định. Năng suất cao, quả to, chùm sai vượt trội giống truyền thống. Chất lượng thơm ngon, ngọt đậm, hương đặc trưng, được thị trường ưa chuộng. Giá trị kinh tế vượt trội, lợi nhuận cao gấp 3–4 lần so với nhãn khác.

Năm 2025, vườn nhãn của ông bước vào vụ thu hoạch đầu tiên, sản lượng dự kiến khoảng 10 tấn. Với giá bán 50.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, gia đình thu về 250–300 triệu đồng, con số ấn tượng với một hộ nông dân.

Niềm vui hiện rõ trên gương mặt ông và người thân. Bao năm vất vả giờ được đền đáp, tiếp thêm động lực để ông gắn bó bền lâu với nhãn Ánh vàng 205.

Không dừng lại ở thành công bước đầu, ông Trường còn ấp ủ những dự định dài hơi là kết nối với doanh nghiệp, hợp tác xã để hình thành chuỗi giá trị, tiêu thụ sản phẩm ổn định; xây dựng thương hiệu “Nhãn ánh vàng Sơn La”, gắn truy xuất nguồn gốc, chứng nhận VietGAP, OCOP; mở rộng thị trường trong nước và hướng tới xuất khẩu.

“Chúng tôi mong Nhà nước, doanh nghiệp và bà con cùng phối hợp để sản phẩm tiêu thụ thuận lợi, không bị ép giá”, ông Trường bày tỏ.

Câu chuyện của ông Nguyễn Xuân Trường là minh chứng khi khoa học – chính sách – nông dân đồng hành, khó khăn có thể hóa cơ hội. Từ hộ sản xuất đơn thuần, ông đã vươn lên làm chủ mô hình, mở ra hướng đi mới cho nông nghiệp Sơn La.