Hợp tác xã (HTX) Mé Lếch (bản Mé Lếch, xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La) thành lập tháng 4/2018, gồm 20 thành viên với cây trồng chủ lực là na. Thăm vườn na dai rộng 2ha xanh mướt, được trồng thẳng hàng, đang vào mùa sai trĩu quả của anh Nguyễn Bá Tuyết - thành viên HTX Mé Lếch. Anh Tuyết đang cùng các thành viên trong gia đình tích cực thu hái và đóng gói na vào thùng xốp để chuẩn bị xuất bán.
Dừng tay hái na, anh Tuyết chia sẻ: Năm 2014, gia đình tôi bắt đầu trồng na dai nhưng vì thiếu kinh nghiệm chăm sóc, bón phân không theo quy trình kỹ thuật, mặc dù na đậu quả rất nhiều nhưng năng suất, chất lượng thấp lắm, đầu ra không ổn định. Năm 2018, tôi tham gia vào HTX, được tham gia các lớp tập huấn, chuyển giao khoa học, kỹ thuật; thăm quan, học hỏi kinh nghiệm trồng na từ các địa phương khác. Do tuân thủ nghiêm ngặt quy trình bón phân, tỉa cành, thụ phấn cho cây na nên năng suất cũng tăng lên, được mùa, được giá. Chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay, gia đình tôi đã bán được hơn 10 tấn quả na, với giá 30 nghìn đồng/kg, thu về hơn 300 triệu đồng. Dự kiến hết vụ năm nay, gia đình tôi sẽ thu trên 20 tấn quả.
Được biết, hiện HTX Mé Lếch có 100ha cây na, trong đó có 60ha na dai, 30ha na Thái và 10ha na Đài vị dứa, vị sầu riêng. Đây là những giống na có giá trị kinh tế cao và cho thu hoạch quanh năm; đặc biệt, phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng địa phương. Các thành viên HTX tập trung chuyên canh theo tiêu chuẩn sản xuất nông nghiệp sạch, trong đó có 50 ha sản xuất theo hướng VietGAP, 50 ha sản xuất theo hướng hữu cơ.
Sau nhiều năm trồng và chăm sóc, đến nay, 60ha na của HTX đã cho thu hoạch. Vụ năm 2020, HTX xuất bán được 100 tấn na dai, na Thái ra thị trường, chủ yếu đi các chợ đầu mối và một số siêu thị lớn trong nước. Với giá trung bình 45 nghìn đồng/kg na dai và 90 nghìn đồng/kg na Thái, HTX đạt doanh thu hàng tỷ đồng.
Anh Nguyễn Hữu Tứ, Giám đốc HTX Mé Lếch, cho biết: Na là cây ăn quả khó tính, phải chăm như chăm con mọn nhưng so với các loại cây ăn quả khác thì cây na cho hiệu quả kinh tế cao hơn rất nhiều. Toàn bộ diện tích na được các hộ thành viên trong HTX thực hiện đạt chuẩn theo quy trình VietGAP và hữu cơ. Để cho ra những quả na đẹp, to đều, chất lượng tốt đòi hỏi người trồng phải nắm được quy trình kĩ thuật chăm sóc, bón phân hiệu quả.
Cùng với đó, HTX Mé Lếch thường xuyên hướng dẫn các thành viên bao trái cho quả na đúng thời điểm để phòng chống sâu bệnh gây hại, giúp mang lại năng suất cao, mẫu mã đẹp, nâng cao giá trị sản phẩm… Dựa trên nền tảng trồng, chăm sóc theo quy trình an toàn, sản phẩm na của HTX Mé Lếch giờ đã có đầu ra ổn định, được thị trường đón nhận tích cực; nhiều thương lái ở trong và ngoài tỉnh đã liên hệ với HTX đặt hàng.
Vụ na năm nay, do bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, đầu ra cho sản phẩm na gặp khó khăn. Để giải quyết bài toán đầu ra cho quả na, HTX đã ký kết bao tiêu sản phẩm với các chợ đầu mối ở thành phố Hà Nội và các siêu thị lớn trong nước. Với giá bán từ 30 - 40 nghìn đồng/kg, thương lái mua tại vườn từ 25 nghìn đồng/kg với na dai truyền thống và 40 nghìn với na Thái, hiện HTX đã bán được gần 50 tấn na ra thị trường, tổng doanh thu đạt trên 1,5 tỷ đồng.
Không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, cùng với việc bán quả na, HTX Mé Lếch còn tích cực tìm, khai thác những giống na mới cho năng suất, chất lượng cao hơn về trồng. Đồng thời, tăng cường sản xuất theo chuỗi giá trị, liên kết tiêu thụ sản phẩm, không ngừng nâng cao thu nhập, góp sức cùng địa phương xây dựng nông thôn mới.