"Mỗi nông dân là một công dân số"

Đó là một trong những mục tiêu Hội Nông dân TP.Hà Nội đặt ra cho phong trào “Bình dân học vụ số”, một chương trình nhằm giúp người dân được tiếp cận thông tin, ứng dụng chuyển đổi số để mở ra những cơ hội trong sản xuất kinh doanh.

Được biết, TP.Hà Nội hiện có hơn 450.000 hội viên nông dân - lực lượng nòng cốt trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông nghiệp đô thị hiện đại. Thực tiễn thời gian qua, công tác chuyển đổi số trong nông dân Thủ đô chuyển biến tích cực.

Tại Phú Xuyên - vùng đất giàu truyền thống nông nghiệp và làng nghề, nhiều nông dân chủ động bắt nhịp xu thế, trở thành những "công dân số" điển hình, góp phần hình thành nền tảng vững chắc cho phong trào “Mỗi nông dân là một công dân số”. Đặc biệt, sản phẩm từ dược liệu như mùi già, tinh dầu của Hợp tác xã Dược liệu Phú Xuyên đưa lên không gian số; những phiên livestream giữa cánh đồng thơm ngát không chỉ giúp đẩy nhanh tiêu thụ sản phẩm, mà còn khơi gợi cảm xúc mạnh mẽ về vùng quê trù phú, yên bình...

Tại Ba Vì, nhiều hội viên sử dụng mã QR truy xuất nguồn gốc nông sản, bán hàng qua sàn thương mại điện tử: Postmart, Voso, Shopee... Các sản phẩm như sữa Ba Vì, chè Ba Trại… nhờ đó mở rộng thị trường, tiếp cận khách hàng cả trong và ngoài nước. Hội Nông dân huyện còn phối hợp tổ chức các lớp tập huấn kỹ năng số, hướng dẫn sử dụng điện thoại thông minh trong thanh toán điện tử, quảng bá sản phẩm.

Hưởng ứng phong trào “Bình dân học vụ số”, Hội Nông dân TP.Hà Nội xác định phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số là đột phá quan trọng. Phong trào lan tỏa mạnh mẽ, hướng tới mục tiêu “Mỗi nông dân là một công dân số”, đến nay, hàng nghìn hội viên đã được phổ cập kiến thức số cơ bản. Đặc biệt, các ứng dụng “Nông dân Thủ đô số” và nền tảng “iHaNoi - Công dân Thủ đô số” được phổ cập rộng rãi, hỗ trợ hội viên tra cứu chính sách, thông tin thị trường, học tập kỹ thuật, kết nối thị trường hiệu quả.

Tại Lào Cai, thực hiện tiểu dự án 1 giảm nghèo về thông tin (thuộc dự án 6 truyền thông và giảm nghèo về thông tin) của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, thời gian qua, Lào Cai đã nỗ lực triển khai nhiều giải pháp để người dân được tiếp cận nguồn thông tin hữu ích, thay đổi nhận thức, chủ động vươn lên thoát nghèo bằng việc phổ cập dịch vụ internet, phổ cập mạng di động, tăng cường chuyển đổi số, đưa thông tin về cơ sở với những chính sách tác động lớn đến an sinh xã hội và giảm nghèo, cụ thể: chính sách hỗ trợ đầu tư trồng rừng gỗ lớn; quy định hỗ trợ đóng bảo hiểm y tế cho người thuộc hộ gia đình cận nghèo trên địa bàn tỉnh Lào Cai; mức đóng bảo hiểm y tế hộ gia đình...

Với việc hạ tầng mạng viễn thông đảm bảo phủ sóng truy cập băng rộng di động đến 100% trung tâm các xã, phường, thị trấn và 99% trung tâm thôn, tổ dân phố; đường truyền cáp quang được kết nối đến 100% số xã, 85,6% thôn, tổ dân phố, nông dân Lào Cai hôm nay đã dễ dàng hơn trong việc tiếp cận thông tin.

Thay đổi nhận thức của nông dân

Được biết, năm 2023, Tiểu dự án giảm nghèo về thông tin trong Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững được ngân sách Trung ương phân bổ 420,7 tỷ đồng vốn sự nghiệp và ngân sách địa phương phân bổ 15,67 tỷ đồng vốn sự nghiệp. Nguồn huy động khác hơn 2,9 tỷ đồng.

Từ nguồn vốn này, các bộ, cơ quan Trung ương tổ chức sản xuất và phát sóng hơn 590 chương trình phát thanh, truyền hình; 64 ấn phẩm báo in với số lượng phát hành hơn 188,4 nghìn tờ; sản xuất và đăng tải hơn 6.570 bài viết chuyên sâu, tin, ảnh minh họa, 90 file điện tử, 1.725 sản phẩm truyền thông khác trên báo điện tử; 300 sản phẩm truyền thông đăng tải trên mạng internet, mạng xã hội; 96 video clip và 57,5 nghìn tờ rơi, áp phích... để cung cấp thông tin thiết yếu của ngành, lĩnh vực; ưu tiên cung cấp thông tin thiết yếu cho nhân dân ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, xã đảo, huyện đảo.

Đồng thời, tổ chức 16 lớp bồi dưỡng, tập huấn cho 4.760 đối tượng thuộc cơ quan, tổ chức theo phân cấp quản lý; thực hiện lựa chọn hơn 800 tác phẩm báo chí có nội dung thiết yếu, có giá trị phổ biến lâu dài để chuyển sang định dạng số và phát hành trên không gian mạng, các nhà xuất bản tổ chức sản xuất mới 36 xuất bản phẩm và lựa chọn 125 xuất bản phẩm in để xuất bản dưới hình thức xuất bản phẩm điện tử đối với các tác phẩm có giá trị nội dung lâu dài, cung cấp thông tin thiết yếu phục vụ nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội...

Các địa phương đã tổ chức sản xuất và phát sóng hơn 25 nghìn chương trình phát thanh, 11,7 nghìn chương trình truyền hình; 748 ấn phẩm báo in với số lượng phát hành hơn 20,7 triệu tờ; sản xuất và đăng tải hơn 86,7 nghìn bài viết chuyên sâu, tin, ảnh minh họa, 1.994 file điện tử, 426 sản phẩm truyền thông khác trên báo điện tử; sản xuất hơn 28,5 nghìn sản phẩm truyền thông đăng tải trên mạng internet, mạng xã hội; 493 video clip và 76,7 nghìn tờ rơi, áp phích... để thông tin, tuyên truyền đến các đối tượng thụ hưởng của Chương trình nhằm tăng cường khả năng tiếp cận thông tin của người dân cả nước, nhất là người dân ở vùng đặc biệt khó khăn, xã đảo, huyện đảo.

Theo PGS.TS Đào Thế Anh, Nguyên Phó Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, để giảm nghèo về thông tin, chuyển đổi số là giải pháp không thể thiếu. Cần xây dựng cơ sở dữ liệu số tích hợp các chương trình, để người dân biết rõ mình được hưởng lợi gì từ từng chính sách. Đồng thời, khuyến nông cũng đang chuyển mạnh sang hình thức số, hỗ trợ cán bộ truyền tải kiến thức, kinh nghiệm sản xuất đến nông dân, trong bối cảnh tinh giản biên chế cán bộ nhà nước.

Thực tế tại Trung Quốc cho thấy, công cụ số đã rút ngắn khoảng cách thông tin giữa vùng sâu, vùng xa với trung tâm. Đây cũng là chìa khóa để giải quyết một trong những nguyên nhân khiến vùng nghèo mãi khó khăn – thiếu thông tin và kết nối.

Ngoài ra, công tác truyền thông cũng cần đổi mới. “Tôi cho rằng điều quan trọng đầu tiên là phải thay đổi nhận thức của người dân. Khi có tư duy mới, họ sẽ chủ động tìm cách khai thác thế mạnh, tìm ra con đường phát triển phù hợp thay vì chỉ trông chờ vào sự hỗ trợ từ nơi khác", ông Thế Anh nói.

Trong khi đó, chuyên gia nông nghiệp Hoàng Trọng Thủy nhấn mạnh, nếu người dân không thay đổi được tư duy, không biết mình đứng ở đâu trong chuỗi giá trị, thì khó có thể chủ động vươn lên. Thông tin sẽ là “que diêm thắp sáng trong bóng tối”, giúp người nghèo nhìn ra con đường phát triển bền vững, thay vì chỉ trông chờ vào sự hỗ trợ từ nơi khác.