Thu nhập vẫn là tiêu chí khó thực hiện nhất ở Điện Biên
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Thanh Bình, Phó Chánh văn phòng Điều phối Nông thôn mới (NTM) tỉnh Điện Biên cho biết: "Xây dựng NTM là không có điểm dừng. Tuy nhiên hiện nay công tác lãnh đạo, chỉ đạo của một số cấp ủy, chính quyền cấp huyện, cấp xã còn chưa sâu sát, thiếu quyết liệt trong tổ chức triển khai thực hiện Chương trình. Việc xây dựng kế hoạch chưa bám sát vào tình hình thực tế. Công tác duy trì bền vững kết quả của một số xã sau đạt chuẩn còn chưa được quan tâm. Chất lượng các công trình cơ sở hạ tầng sau khi đạt chuẩn ở một số địa phương đã có dấu hiệu xuống cấp do chưa được duy tu bảo dưỡng thường xuyên. Do đó, nhiều xã đã bị "rớt hạng" tiêu chí đạt chuẩn NTM.
Để đạt chuẩn NTM, xã Mường Phăng (T.P Điện Biên Phủ) đã được đầu tư nguồn lực làm đường giao thông nông thôn, đáp ứng tiêu chí về giao thông. Ảnh: Vinh Duy
Cũng theo chia sẻ của ông Nguyễn Thanh Bình thì tiêu chí khó khăn nhất của Điện Biên khi đạt chuẩn NTM chính là tiêu chí thu nhập. Theo đó tiêu chí thu nhập tăng trung bình hàng năm, nhưng do Điện Biên có điểm xuất phát thấp. Vì thế thu nhập của người dân tại các xã vùng cao, vùng đặc biệt khó khăn không thể theo kịp. Một vấn đề nữa khiến các xã tụt hạng khi chấm điểm NTM qua từng năm chính là Điện Biên chưa có đủ kinh phí duy tu, sửa chữa các công trình như: đường, trường, các công trình phúc lợi xã hội... Các công trình này xuống cấp qua từng năm do bị ảnh hưởng thiên tai.
Tình trạng "tụt hạng" tiêu chí NTM xảy ra rõ nhất tại huyện Mường Nhé. Theo báo cáo số 700/BC-BCĐ, ngày 26/12/2022 của Ban Chỉ đạo các Chương trình MTQG huyện Mường Nhé, đến hết năm 2022, huyện có bình quân số tiêu chí NTM đạt 8 tiêu chí/xã, giảm 1,6 tiêu chí so với năm 2021. UBND huyện Mường Nhé đánh giá nguyên nhân là do yêu cầu cao từ bộ tiêu chí mới. Điển hình như tiêu chí số 13 về tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, năm 2021 gần như 100% xã tại Mường Nhé đã đạt chuẩn. Tuy nhiên đến năm 2022, toàn huyện có duy nhất xã Nậm Kè đạt chuẩn tiêu chí số 13.
Nguyên nhân "tụt chuẩn" tiêu chí NTM ở Điện Biên
Lý giải về nguyên nhân bị "tụt chuẩn" tiêu chí NTM, ông Nguyễn Văn Hưng, Chủ tịch UBND huyện Mường Nhé cho rằng: Qua mỗi năm, bộ tiêu chí NTM ban hành mức chuẩn cao hơn đối với các tiêu chí, do đó các xã không thể theo kịp, nhất là một số tiêu chí như thu nhập, cơ sở vật chất văn hóa, hình thức tổ chức sản xuất... Thực tế cho thấy, tại nhiều xã, sau khi được công nhận đạt chuẩn các tiêu chí NTM, cấp ủy, chính quyền cơ sở đã có biểu hiện thỏa mãn với kết quả đạt được, việc duy trì, giữ vững và nâng cấp mức độ đạt chuẩn các tiêu chí NTM chưa được chú trọng. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo thiếu sát sao, quyết liệt dẫn đến tình trạng người dân cũng sao nhãng, thiếu ý thức trong việc quản lý, thực hiện các tiêu chí, đặc biệt là các tiêu chí về môi trường, an ninh trật tự, nhân rộng các mô hình kinh tế để tăng thu nhập, giảm nghèo…
Nhiều tuyến đường giao thông liên thôn bản tại Điện Biên đã được đầu tư, kiên cố hóa. Ảnh: Vinh Duy
Xã Sín Thầu được lựa chọn là xã điểm xây dựng NTM của huyện Mường Nhé. Năm 2020, xã Sín Thầu được công nhận đạt chuẩn NTM với 18/19 tiêu chí đạt chuẩn và 1/19 tiêu chí cơ bản đạt. Tuy nhiên, đến hết năm 2022, quà rà soát, đánh giá của Ban chỉ đạo Chương trình MTQG huyện Mường Nhé, xã Sín Thầu chỉ đạt 15/19 tiêu chí, "rớt hạng" 3 tiêu chí (tiêu chí số 12 về lao động, tiêu chí số 13 về tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, tiêu chí số 17 về môi trường). Hiện nay, huyện Mường Nhé còn 1 xã đạt 5 tiêu chí và 2 xã (Huổi Lếch và Pá Mỳ) chỉ đạt 4 tiêu chí gồm: Quy hoạch, thủy lợi, cơ sở hạ tầng thương mại và an ninh trật tự. Đây là kết quả thất vọng bởi thực hiện xây dựng NTM, huyện Mường Nhé được thụ hưởng đồng thời cả 2 chương trình: Đề án 29 xã biên giới và Chương trình Mục tiêu quốc gia Xây dựng NTM.
Do ảnh hưởng thiên tai, nhiều tuyến đường giao thông đã xuống cấp, ảnh hưởng đến việc đi lại của nhân dân. Ảnh: Vinh Duy
Bước vào giai đoạn 2021 - 2025, Ban Chỉ đạo Xây dựng NTM Trung ương đề ra kế hoạch đến hết năm 2025, cả nước không có xã dưới 15 tiêu chí NTM. Là tỉnh khó khăn, Điện Biên đăng ký đến hết năm 2025, toàn tỉnh không còn xã dưới 10 tiêu chí. Song, với kết quả trên, huyện Mường Nhé đang là trở ngại lớn đối với thực hiện chương trình xây dựng NTM chung của tỉnh.
Xây dựng NTM là công việc cấp thiết nhưng cũng là công việc dài lâu, bền vững. Do đó, cấp ủy, chính quyền các địa phương cần nhận thức đầy đủ, rõ ràng, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện. Đặc biệt cần xóa bỏ tư tưởng "bằng lòng, thỏa mãn"; phải thường xuyên kiểm tra, rà soát, đánh giá, thẳng thắn chỉ ra mặt còn trì trệ để giải quyết, sửa chữa, khắc phục, đáp ứng mục tiêu đề ra.