dd/mm/yyyy

Đặc sản cá thu một nắng Đồ Sơn

Cá thu phơi một nắng Đồ Sơn lâu nay đã trở thành đặc sản được yêu thích của người tiêu dùng Hải Phòng và nhiều địa phương phía bắc. Hiện nay, sản xuất, chế biến cá thu phơi một nắng được coi là một trong những ngành mũi nhọn, góp phần phát triển du l
Đặc sản cá thu một nắng Đồ Sơn - Ảnh 1.

Phơi cá thu.

Một ngày tháng 7-2020, bà Lương Thị Ngọc, chủ cơ sở kinh doanh và chế biến hải sản Ngọc Vinh tại quận Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng đưa các cán bộ của Trung tâm nghiên cứu và phát triển hệ thống nông nghiệp tham quan diện tích phơi cá của gia đình bà. 

Dưới cái nắng chói chang, hai nhân công của gia đình bà Ngọc miệt mài rải đều cá lên phên. “Thời tiết hôm nay rất thuận lợi cho việc phơi cá, nếu nắng to như thế này thì một mẻ cá sẽ được phơi trong khoảng bốn tiếng và cá được đảo 1–2 lần trong quá trình phơi”, bà Ngọc cho biết.

Đặc sản cá thu một nắng Đồ Sơn - Ảnh 2.

Sản phẩm cá thu một nắng được bảo hộ của Đồ Sơn.

Gia đình bà Ngọc sản xuất và cung cấp cá thu một nắng từ hơn 10 năm nay. Theo bà, để có được sản phẩm chất lượng cần rất nhiều công đoạn, trong đó quan trọng là phơi cá. Cá thu sau khi đánh bắt được chọn lọc kỹ rồi mới đem sơ chế và phơi dưới nắng. Cá được cắt chéo thành từng miếng dày 2-3 cm rải đều trên phên tre/nứa và phơi nắng trong điều kiện thời tiết thuận lợi từ 3–5 tiếng với nhiệt độ 27-320C. Khu vực phơi phải được tách riêng với khu vực chế biến, bảo đảm không nhiễm khuẩn, dụng cụ phơi sấy phải được vệ sinh và khử trùng sau mỗi lần phơi. Không sử dụng các loại vỉ phơi bằng nhựa, kim loại gỉ sắt.

Hỗ trợ du lịch và nghề khai thác thủy sản

Hiện quận Đồ Sơn có khoảng 60 hộ gia đình sản xuất và kinh doanh cá thu một nắng. Các cơ sở chế biến theo quy mô hộ gia đình, có diện tích mặt bằng từ 20-200 m2. Ước tính tổng sản lượng khoảng 500 tấn/năm và tổng doanh thu 100 tỷ đồng/năm. Đồ Sơn là địa điểm du lịch nổi tiếng, có lợi thế về hệ thống cơ sở hạ tầng kết nối với các tuyến giao thông quan trọng (đường sắt, đường thủy, đường bộ và đường không), là một trong năm trung tâm nghề cá lớn của cả nước. Vì vậy, thị trường tiêu thụ sản phẩm thủy sản nói chung và cá thu một nắng nói riêng có nhiều cơ hội, tiềm năng phát triển. Trong cơ cấu kinh tế của Đồ Sơn, du lịch và dịch vụ chiếm vai trò quan trọng. Do vậy, sản xuất, chế biến cá thu phơi một nắng được coi là một trong những hoạt động mũi nhọn, góp phần hỗ trợ du lịch và nghề khai thác thủy sản.

Tháng 9-2015, Cục sở hữu trí tuệ đã bảo hộ nhãn hiệu tập thể (NHTT) "Cá thu phơi một nắng - đặc sản Đồ Sơn - Hải Phòng". Đây là dấu mốc quan trọng để sản phẩm này tìm được chỗ đứng trên thị trường và để lại ấn tượng tốt cho du khách khi tới Đồ Sơn chọn cá thu trong những bữa ăn của kỳ nghỉ, hoặc chọn làm quà tặng khi trở về với gia đình. NHTT này do Hội Nông dân quận Đồ Sơn làm chủ sở hữu, dùng để nhận diện và phân biệt sản phẩm trên thị trường.

Để hỗ trợ và phát triển NHTT đã được bảo hộ, UBND quận Đồ Sơn đã mời Trung tâm nghiên cứu và phát triển hệ thống nông nghiệp, Viện Khoa học và Nông nghiệp Việt Nam thực hiện nhiệm vụ khoa học “Quản lý, khai thác và phát triển NHTT - Cá thu phơi một nắng - Đặc sản Đồ Sơn - Hải Phòng”.

Đặc sản cá thu một nắng Đồ Sơn - Ảnh 3.

Tập huấn về sở hữu trí tuệ cho các thành viên của Hội nông dân Đồ Sơn, Hải Phòng.

Trong khuôn khổ của đề tài, Trung tâm nghiên cứu và phát triển hệ thống nông nghiệp đã tổ chức các lớp tập huấn dành cho các thành viên của Hội nông dân quận Đồ Sơn. Giảng viên của Trung tâm đã mang tới những kiến thức cơ bản về sở hữu trí tuệ, đặc biệt là cập nhật các kiến thức về xây dựng, quản lý và phát triển thương hiệu cho các thành viên của Hội. Thạc sĩ  Bùi Kim Đồng, Trưởng Bộ môn thể chế tổ chức sản xuất nông nghiệp và nông thôn, Trung tâm nghiên cứu và phát triển hệ thống nông nghiệp cho biết: “Xây dựng và phát triển thương hiệu cho các sản phẩm nông nghiệp là một trong những vấn đề mới đối với Việt Nam. Vì vậy, để các sản phẩm nông nghiệp phát triển bền vững, cần trang bị các kiến thức cơ bản cho người sản xuất”. Thạc sĩ Đồng cũng cho biết thêm, Trung tâm đã có nhiều lớp đào tạo, từ việc xây dựng tài sản sở hữu trí tuệ (SHTT) cho một sản phẩm, quản lý tài sản đó bằng chất lượng, giải pháp maketing, bằng giải pháp đáp ứng tối đa nhu cầu của người tiêu dùng về an toàn thực phẩm.

Theo các hộ sản xuất, chế biến và kinh doanh cá thu một nắng, quản lý NHTT nói trên là một nhiệm vụ không dễ dàng, vì trên thị trường có nhiều sản phẩm cùng loại nhưng không cùng xuất xứ và chất lượng. Tại các khóa tập huấn, những người tham gia bày tỏ mong muốn thương hiệu "Cá thu phơi một nắng - đặc sản Đồ Sơn được quản lý tốt và các sản phẩm của họ có giá trị trên thị trường. Bà Lương Thị Tuyết, chủ của một trong những cơ sở chung sở hữu thương hiệu cá thu một nắng tại phường Hải Sơn cho biết: “ Những kỹ năng mà chúng tôi được cập nhật rất hữu ích trong quá trình sản xuất. Chúng tôi có thêm nhiều kinh nghiệm, biết được cái gì nên làm và cái gì không nên”.

Những khó khăn

Theo ông Hoàng Đình Dũng, trưởng phòng Kinh tế quận Đồ Sơn, vấn đề đặt ra hiện nay là giữ được thương hiệu để phát huy được sản phẩm đã được bảo hộ của bà con cũng như phát triển sản xuất tại địa phương. “Có thương hiệu đã khó, giữ thương hiệu còn khó hơn nhiều lần. Về quy mô sản xuất, cá thu một nắng đang được chế biến theo hộ gia đình, cho nên có những thời điểm nguồn hàng không ổn định. Nếu các hộ chế biến nhỏ lẻ, thiếu vốn để mua cá thu tích trữ, thiếu phương tiện bảo quản thì những dịp cao điểm như Tết, mùa du lịch sẽ thiếu nguyên liệu đầu vào chuẩn”. Điều này cũng được các hộ chế biến chia sẻ: “ Cá nguyên liệu chỉ có theo mùa vụ, do vậy có những giai đoạn cung không đủ cầu. Ngoài ra, khâu bảo quản cá thành phẩm cũng là vấn đề quan trọng. Chúng tôi đã khắc phục bằng cách sử dụng các kho đông lạnh và hút chân không các sản phẩm thành phẩm”, bà Lương Thị Ngọc chủ cơ sở Ngọc Vinh cho biết.

Đặc sản cá thu một nắng Đồ Sơn - Ảnh 4.

Cá thu phơi một nắng Đồ Sơn đã có mặt tại nhiều tỉnh thành trong cả nước. Người tiêu dùng dần quen với sản phẩm đã được bảo hộ độc quyền NHTT này và thường tìm mua cho các bữa ăn gia đình. Để người tiêu dùng ngày càng yêu thích và sử dụng nhiều hơn, quảng bá thương hiệu là việc làm cần thiết. Trong thời gian tới, các đơn vị có liên quan của Đồ Sơn sẽ tăng cường marketing, tiếp thị sản phẩm tại các siêu thị, các nhà hàng lớn trong và ngoài Hải Phòng, cũng như tham gia các hội chợ để quảng bá sản phẩm, tạo dựng thương hiệu cá thu một nắng Đồ Sơn trên toàn quốc.

VŨ THỊ PHƯƠNG MAI