Nhắc đến huyện Yên Châu, nhiều người nghĩ ngay tới vùng đất của chuối ngọt, xoài thơm. Cũng chính vì vậy, khi nhắc tới sản phẩm xoài Yên Châu là hình dung ra ngay những diện tích xoài sai trĩu cành đã được cấp mã số vùng trồng và đạt tiêu chuẩn VietGAP trải dài trên những diện tích đất dốc từng không mang lại hiệu quả kinh tế...
Trong câu chuyện của những người dân trồng xoài lâu năm ở Yên Châu thì cây xoài đã xuất hiện từ rất lâu với hai loại xoài gốc chính là xoài tròn (muồng kẻo) và xoài hôi (muồng khăm). Trong đó, giống xoài tròn được bà con trồng nhiều nhất bởi loại xoài này quả nhỏ, hạt vừa phải mà ăn ngọt đậm, thịt mềm, mùi thơm lâu, vỏ xanh vàng và có thể giữ được tới một tháng.
Còn xoài hôi quả to, dài thịt mềm hơn và có hương vị ngọt thơm mát có thể giữ trong vài tuần. Ngoài ra còn một số loại xoài khác với tên nghe rất lạ như: Muồng mút, muồng ngu, mắc trai, muồng sáy, mỗi loại đều có một hương vị đậm đà khác nhau và thường mọc tự nhiên thành rừng, có cây to lâu năm gần 100 tuổi.
Ông Hà Như Huệ, Chủ tịch UBND huyện Yên Châu, thông tin: "Trong những năm qua, để sản phẩm xoài của nông dân Yên Châu đến được với người tiêu dùng trong và ngoài nước, huyện đã tổ chức nhiều chương trình nhằm giới thiệu, quảng bá thương hiệu xoài Yên Châu. Đồng thời, tôn vinh người trồng xoài; tạo cơ hội cho người trồng xoài được giao lưu học hỏi, nâng cao kiến thức, kinh nghiệm trồng, chăm sóc để tạo ra sản phẩm có giá trị từ quả xoài.
Huyện cũng đã có nhiều cơ chế thu hút các nhà đầu tư, tạo cơ hội hợp tác giữa người trồng xoài với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Đến nay, ngoài thị trường Trung Quốc, sản phẩm xoài của Yên Châu đã có mặt tại thị trường Anh, Mỹ, Úc. Trong ngày hôm nay, huyện sẽ tiếp tục xuất 30 tấn xoài sang thị trường Trung Quốc. Đây cũng là tín hiệu khẳng định những chủ trương đúng đắn của tỉnh Sơn La trong việc tìm đầu ra cho nông sản của mỗi huyện, thành phố".
Tính từ ngày 28/4 đến ngày 7/5, huyện Yên Châu đã tiêu thụ và xuất khẩu được 280 tấn xoài. Trong đó, đã xuất khẩu 63 tấn xoài theo đường tiểu ngạch sang thị trường Trung Quốc. Xuất bán gần 217 tấn xoài đi các tỉnh Hà Nội, Thanh Hóa, Quảng Ninh, Hưng Yên, Lào Cai, Hải Phòng... Hiện nay, các hợp tác xã tham gia xuất khẩu sản phẩm xoài đang tích cực thu mua, sơ chế, đóng gói để xuất bán ra thị trường trong và ngoài nước.
"Đây là đợt thứ 3 trong tháng 5 hợp tác xã chúng tôi xuất xoài ra nước ngoài. Từ khi sản phẩm xoài được cấp mã số vùng trồng và đạt tiêu chuẩn VietGAP, đã giúp cho người trồng xoài thay đổi được tư duy trong sản xuất nông nghiệp. Bởi đây chính là cơ hội để sản phẩm xoài, các loại quả và nông sản của huyện Yên Châu nói riêng và tỉnh Sơn La nói chung có cơ hội tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu, mở rộng thị trường xuất khẩu sang các thị trường trong khu vực và trên thế giới". Ông Hà Văn Sơn, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp an toàn Chiềng Hặc thông tin.
Hiện tại, huyện Yên Châu có gần 2.800 ha trồng xoài. Trong đó, 897 ha diện tích cho sản phẩm với sản lượng gần 13.000 tấn; 174 ha có mã vùng trồng đi các nước; 129 ha được cấp chứng nhận VietGAP và sản lượng quả được cấp mã số vùng trồng và đạt tiêu chuẩn VietGAP là 3.260 tấn.
Còn nhớ vào tháng 6/2019, huyện Yên Châu đã tổ chức lễ công bố sản phẩm xoài Yên Châu xuất khẩu sang thị trường các nước Mỹ, Anh, Úc, Trung Quốc. Sự kiện này đã tạo thêm động lực cho người trồng xoài ở Sơn La nói chung, huyện Yên Châu nói riêng. Bởi sự kiện xoài Yên Châu "xuất ngoại" đã và đang góp phần quảng bá và đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm xoài Sơn La ra nước ngoài, đáp ứng yêu cầu các thị trường áp dụng các tiêu chuẩn cao như Mỹ và EU.
Theo đó, lô xoài xuất khẩu đầu tiên của huyện Yên Châu gồm 3 container xoài tượng da xanh (Đài Loan) kích cỡ trung bình từ 8 lạng – 1,1 kg/quả được xuất bằng đường hàng không cho đối tác tại thị trường Mỹ. Cũng chính tại sự kiện quan trọng này, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh đã khẳng định sự kiện xoài Yên Châu được "xuất ngoại" tiếp tục khẳng định chất lượng thương hiệu trái cây Việt Nam đối với thị trường thế giới.
Ông Nguyễn Đức Thuận, Phó Giám đốc Sở KH&ĐT tỉnh Sơn La, cho biết: "Việc quả xoài Yên Châu tiếp tục xuất khẩu ra nước ngoài là sự kiện quan trọng góp phần quảng bá và đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm xoài Sơn La, đáp ứng các thị trường áp dụng các tiêu chuẩn cao như Mỹ, EU. Đồng thời, khẳng định quá trình sản xuất, chất lượng sản phẩm xoài Sơn La đã đáp ứng tiêu chuẩn và quy định của các thị trường khó tính nhất trên thế giới. Đây cũng chính là cơ hội để sản phẩm xoài, các loại quả và nông sản Sơn La có cơ hội tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu, mở rộng thị trường sang các thị trường trong khu vực và trên thế giới".
Xoài chính vụ của huyện Yên Châu đang bắt đầu cho thu hoạch. Để đảm bảo từ khâu sản xuất, sơ chế, chế biến, tiêu thụ và xuất khẩu ra nước ngoài, UBND huyện Yên Châu đã ban hành các kế hoạch kết nối cung cầu tiêu thụ, xuất khẩu sản phẩm xoài. Chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn phối hợp với các ngành, cơ sở tuyên truyền, hướng dẫn các HTX, người trồng xoài kỹ thuật chăm sóc, thu hái, sơ chế quả xoài đáp ứng yêu cầu tiêu thụ và xuất khẩu.