Bứt phá từ “tài nguyên xanh”

Những kết quả nổi bật trong nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã mở ra triển vọng để Tuyên Quang vươn lên, khẳng định vị thế là trung tâm chế biến gỗ lớn của cả nước.

Trong nhiệm kỳ qua, Tuyên Quang đã ban hành nhiều nghị quyết, đề án quan trọng nhằm khai thác và phát huy tiềm năng từ “tài nguyên xanh”.

Nhờ vậy, kinh tế lâm nghiệp duy trì đà tăng trưởng ổn định, tỷ lệ che phủ rừng đạt 62,2% (xếp thứ 3 cả nước).

Mỗi năm, toàn tỉnh trồng mới hơn 15.000 ha, khai thác trên 1,3 triệu m³ gỗ; giá trị sản xuất lâm nghiệp tăng bình quân hơn 9%/năm. Những con số ấn tượng này cho thấy lâm nghiệp không chỉ góp phần bảo vệ môi trường, mà còn trực tiếp cải thiện đời sống của người dân.

Rừng không chỉ là “lá phổi xanh” mà còn mang lại thu nhập ổn định. Điển hình là gia đình ông Trần Thế Tuyên, thôn Trung Sơn, xã Tân Mỹ.

Năm 2022, lần đầu tiên ông thu hoạch rừng FSC (là trồng rừng thực hiện quy trình quản lý rừng theo các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường, xã hội và kinh tế), sau khi trừ chi phí, mỗi ha lãi 60-80 triệu đồng; với 10 ha, ông thu về gần 1 tỷ đồng.

Ông Trần Thế Tuyên, thôn Trung Sơn, xã Tân Mỹ chia sẻ: Lần đầu tiên, người nông dân như tôi được cầm số tiền lớn như vậy. Nhờ hiệu quả rõ rệt, tôi đã vận động bà con làm theo.

Ban đầu chỉ có 14 hộ tham gia, nhưng đến nay, thôn Trung Sơn đã có 40% hộ trồng rừng FSC, với hơn 70/170 ha rừng. Nhờ đó, thôn không còn hộ phải ở nhà tạm, dự kiến cuối năm chỉ còn 7 hộ nghèo.

Cũng tại xã Tân Mỹ, ngay sau khi hợp nhất xã mới, chính quyền đã khảo sát, xây dựng kế hoạch mở rộng diện tích rừng FSC. Năm 2017, xã Tân Mỹ (cũ) và Hùng Mỹ (cũ) được cấp chứng chỉ lần đầu cho 952 ha.

Đến năm 2021, diện tích nâng lên 2.300 ha. Sau hợp nhất, xã Tân Mỹ (mới) có thêm 420 hộ đăng ký 1.500 ha, nâng tổng diện tích FSC lên 3.800 ha với 1.680 hộ tham gia. Mỗi năm, toàn xã khai thác trên 9.000m³ gỗ FSC, trồng mới hơn 100 ha, tạo vùng nguyên liệu ổn định phục vụ các nhà máy chế biến gỗ, giấy của tỉnh.

Tuyên Quang thành trung tâm chế biến gỗ của cả nước

Hiện toàn tỉnh có hơn 500 cơ sở chế biến gỗ, trong đó 8 doanh nghiệp lớn với công suất 20.000 – 130.000m³/năm.

Các sản phẩm gỗ của Tuyên Quang như đồ nội thất, ván ép, viên nén gỗ… đã có mặt tại nhiều thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản, EU. 8 tháng đầu năm 2025, tỉnh đã khai thác trên 930.000m³ gỗ, đạt 65,9% kế hoạch.

Đặc biệt, 89.000 ha rừng được cấp chứng chỉ FSC, trở thành “tấm hộ chiếu xanh” để gỗ Tuyên Quang chinh phục thị trường quốc tế và tham gia thị trường tín chỉ carbon.

Trong số các doanh nghiệp, Công ty Woodsland Tuyên Quang (Cụm công nghiệp Yên Sơn) là đơn vị điển hình với chuỗi liên kết khép kín từ trồng, khai thác, chế biến đến xuất khẩu. Chỉ trong 8 tháng đầu năm 2025, công ty đã chế biến hơn 20.000m³ gỗ, tạo việc làm cho khoảng 2.500 lao động.

Công ty Thái Hoàng (Nam Quang) chuyên sản xuất ván ép xuất khẩu sang Mỹ, với sản lượng hàng chục nghìn m³ mỗi năm, cũng không ngừng đầu tư công nghệ, gắn bó với người dân trồng rừng để bảo đảm nguồn nguyên liệu đạt chuẩn.

Phát triển lâm nghiệp ở Tuyên Quang luôn gắn liền với sinh kế người dân. Khi rừng thực sự mang lại thu nhập, bà con sẽ chủ động bảo vệ, chăm sóc và phát triển.

Tỉnh cũng đẩy mạnh liên kết “4 nhà”: Nhà nước ban hành chính sách, nhà khoa học chuyển giao kỹ thuật, doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm, nông dân trực tiếp sản xuất. Từ đó hình thành chuỗi giá trị khép kín, nâng cao giá trị gỗ rừng trồng.

Bên cạnh đó, tỉnh ứng dụng mạnh mẽ công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý, giám sát rừng bằng hệ thống bản đồ GIS, ảnh viễn thám, máy bay không người lái.

Việc quản lý minh bạch, chính xác không chỉ giúp bảo vệ rừng mà còn phục vụ tốt hơn cho công tác quy hoạch, phát triển vùng nguyên liệu.

Ông Đào Duy Tuấn, Chi Cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Tuyên Quang cho biết: Sau sáp nhập hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang thành tỉnh Tuyên Quang mới, hiện toàn tỉnh có tổng diện tích rừng và đất lâm nghiệp 1.011.298,14 ha (gồm đất rừng đặc dụng 106.043,8 ha; đất rừng phòng hộ 352.645,9 ha, đất rừng sản xuất 549.545,8 ha, diện tích có rừng ngoài 3 loại rừng 3.062,7 ha) chiếm trên 73,3% diện tích đất tự nhiên của tỉnh.

Trong đó, diện tích rừng bao gồm diện tích rừng trồng chưa khép tán là 901.649,3 ha (rừng tự nhiên 620.892 ha, rừng trồng 231.897,1 ha; rừng trồng chưa khép tán 48.860,2).

Với tỷ lệ che phủ rừng là 62,2%, đứng thứ 3 toàn quốc về tỷ lệ che phủ rừng và đứng thứ 5 toàn quốc về diện tích rừng và lớn nhất trong các tỉnh trung du và miền núi phía Bắc.

Trong giai đoạn tới, Tuyên Quang đặt mục tiêu duy trì tỷ lệ che phủ rừng hiện có; trồng mới 50.000 ha; mở rộng diện tích rừng FSC lên 100.000 ha; nâng năng suất rừng trồng đạt 22m³/ha/năm; giá trị gỗ đạt 174 triệu đồng/ha (chu kỳ 7 năm) và 317 triệu đồng/ha (chu kỳ 10 năm).

Xa hơn, tỉnh hướng tới xây dựng khu lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao, trở thành trung tâm chế biến gỗ lớn của cả nước, xứng đáng với danh xưng “thủ phủ gỗ FSC”.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, tỉnh chú trọng cơ giới hóa khâu trồng, chăm sóc, khai thác; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ sinh học để sản xuất giống keo lai mô, nâng năng suất 20 - 30%.

Đồng thời, nghiên cứu tham gia thị trường carbon để biến rừng thành “tài sản xanh” mang lại nguồn thu mới. Song song, tỉnh tập trung đào tạo đội ngũ cán bộ, công nhân lâm nghiệp đáp ứng yêu cầu công nghệ hiện đại.

Quan trọng hơn cả, doanh nghiệp sẽ tiếp tục đồng hành cùng người dân thông qua bao tiêu sản phẩm, hỗ trợ vốn, giống, kỹ thuật. Giúp bà con yên tâm sản xuất, gắn bó lâu dài với rừng, tạo nền tảng để hình thành chuỗi giá trị bền vững.

Với tiềm năng, quyết tâm và hướng đi đúng đắn, lâm nghiệp Tuyên Quang đang đứng trước cơ hội bứt phá mạnh mẽ. Không chỉ góp phần bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế xanh, ngành lâm nghiệp còn tạo sinh kế ổn định cho hàng vạn hộ dân, giúp nhiều gia đình thoát nghèo, vươn lên làm giàu từ rừng.