Theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, trong 5 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu gạo đạt được nhiều kết quả khả quan, dù việc điều hành lúc này lúc khác chưa thực sự thông suốt, gạo cũng trở thành một trong số ít mặt hàng nông sản có sự tăng trưởng xuất khẩu đáng kể.
Cụ thể, 5 tháng đầu năm 2020, sản lượng xuất khẩu gạo đạt 3,06 triệu tấn, tăng 11,08% so với cùng kỳ năm 2019, kim ngạch xuất khẩu đạt 1,44 tỷ USD.
"Với triển vọng về thị trường và giá cả, Việt Nam có thể trở thành nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới trong năm 2020" - Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.
Thảo luận tại Quốc hội, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho rằng, chính sách điều hành xuất khẩu gạo đôi lúc chưa thông suốt nhưng xuất khẩu gạo vẫn đạt kết quả khả quan.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng thừa nhận, trong 3 tháng đầu năm 2020, việc điều hành xuất khẩu gạo có những lúc còn chưa thông suốt. Tuy nhiên, ở thời điểm đó, trong bối cảnh dịch Covid-19 lúc đó diễn biến phức tạp thì những quyết định như vậy là cần thiết để đảm bảo an ninh lương thực và tâm lý người dân.
"2 tháng đầu năm, giá gạo tăng rất nhanh, sản lượng xuất khẩu cũng tăng một cách đột biến, tăng tới 31,7% so với cùng kỳ năm 2019. Nếu như 15 ngày đầu tháng 3, xuất khẩu gạo vẫn tiếp tục tăng cao như vậy thì có thể đến đầu vụ hè thu sẽ thiếu hụt lương thực" - Bộ trưởng Công Thương nói.
Trong khi đó, tình hình dịch ở Việt Nam hồi cuối tháng 3 cũng tăng rất nhanh, các nước cũng đang chống dịch vô cùng căng thẳng, tâm lý lo lắng, tích trữ lương thực đã bắt đầu xuất hiện do lo ngại nguy cơ mất an ninh lương thực. Nguy cơ hạn hán, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long cũng có thể ảnh hưởng đến sản xuất vụ hè thu.
"Từ thực tế đó, sau khi Chính phủ họp, cân nhắc tình hình, trong bối cảnh giá gạo trong nước cao, tâm lý của người dân bất ổn, trên cơ sớ báo cáo chung của Bộ Công Thương đề xuất quản lý xuất khẩu gạo theo hạn ngạch, tạm dừng xuất khẩu gạo để đánh giá lại tình hình sản xuất gạo trong nước, Thủ tướng đã ra quyết định tạm dừng xuất khẩu gạo để ổn định giá gạo trong nước" - Bộ trưởng Công Thương cho biết thêm.
Cũng theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, trong quá trình điều hành xuất khẩu gạo, nhận thấy sản lượng gạo của vụ đông xuân còn khá lớn, mặt khác các hợp đồng đã ký không ảnh hưởng đến nguồn cung gạo, Bộ Công Thương đã báo cáo với Thủ tướng kiểm tra đánh giá toàn diện các hợp đồng, trên cơ sở báo cáo cẩn trọng của các bộ ngành, Thủ tướng thống nhất điều hành xuất khẩu gạo chặt chẽ theo hạn ngạch, trước mắt là 400.000 tấn trong tháng tư.
"Sự linh hoạt trong điều hành xuất khẩu gạo của Chính phủ còn thể hiện ở chỗ, khi thị trường gạo rộng mở, giá gạo tăng cao, đủ yên tâm với nguồn cung trong nước, Thủ tướng đã thống nhất với 13 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long và các bộ ngành đồng ý cho xuất khẩu gạo trở lại bình thường trong tháng 5" - Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.
Đối với những bất cập trong chính sách điều hành xuất khẩu gạo, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, Thủ tướng đã yêu cầu các bộ ngành rút kinh nghiệm, để từ đó hoàn thành khung khổ pháp luật, từ đó điều hành xuất khẩu gạo hiệu quả.
Cũng trong phiên thảo luận sáng nay, đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) cho rằng, việc "điều hành xuất khẩu gạo lúc đêm khuya" đã gây nhiều bức xúc và thiệt hại cho doanh nghiệp, cần làm rõ trách nhiệm của các bộ ngành trong việc này.