Cây mắc ca xuất hiện ở Lai Châu chừng 6 năm trở lại đây. Một trong những đơn vị đầu tiên trồng mắc ca ở Lai Châu là Công ty TNHH một thành viên Lai Châu, ở tổ 3 (phường Đoàn Kết, thành phố Lai Châu, tỉnh Lai Châu). Năm 2014, công ty mua hạt giống mắc ca của Viện khoa học nông nghiệp về ươm. Vườn ươm của công ty rộng chừng 7ha, đã được Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lai Châu cấp giấy chứng nhận cây đầu dòng.
Nhân hạt mắc ca khô Lai Châu được ví là "Nữ hoàng" hạt dinh dưỡng.
Trò chuyện với phóng viên Báo NTNN/Dân Việt/Trang Trại Việt, bà Lù Thị Ban – Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Trường Giang Lai Châu, cho biết: Sau khi ươm hạt giống chừng 6 tháng, công ty lấy mắt ghép vào cây thực sinh, rồi mới đưa vào trồng hoặc bán ra thị trường. Năm 2015, công ty trồng được 30ha mắc ca và trong 2 năm 2016, 2017, đơn vị trồng thêm khoảng 50ha nữa. Địa điểm trồng mắc ca của công ty là ở xã Nậm Pì (huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu). Đến thời điểm này, 80ha cây mắc ca của công ty đã cho thu hoạch. Cây mắc ca khá phù hợp với khí hậu và chất đất ở huyện Nậm Nhùn.
Phần vì hợp với khí hậu, phần được cho ăn đầy đủ dinh dưỡng nên diện tích cây mắc của công ty sinh trưởng và phát triển tốt, bước sang năm thứ 4 đã cho quả bói.
Hạt mắc ca khô Lai Châu có đặc điểm thơm ngon, bổ dưỡng, có lợi cho sức khỏe.
"Năm 2019 cũng là năm đầu tiên công ty được thu hoạch quả mắc ca. Vì năm đầu cho thu hoạch nên 1ha cây mắc ca chỉ đạt trên dưới 1 tấn quả tươi. Công ty không bán quả tươi, mà sơ chế thành sản phẩm hạt mắc ca khô bán ra thị trường" – bà Ban cho hay.
Theo bà Ban, khâu sơ chế hạt mắc ca khô khá đơn giản. Sau khi hái quả mắc ca tươi về, công ty tiến hành tách vỏ rồi đưa ra phơi dưới trời nắng vừa phải. Thời gian phơi nắng quả mắc ca tươi từ 2 ngày – 3 ngày là phù hợp.
Công ty TNHH một thành viên Trường Giang Lai Châu hiện có khoảng 80ha cây mắc ca.
"Sau khi phơi nắng xong không nên đưa quả mắc ca vào sấy luôn, mà bắt buộc phải đưa vào kho lạnh để bảo quản. Quả mắc ca được bảo quản trong kho lạnh mới có thể giữ được lượng tinh dầu, ăn sẽ ngon hơn, bổ dưỡng hơn. Nếu đưa quả mắc ca vào sấy luôn thì khi ăn sẽ mất đi vị ngậy và mùi thơm của nhân hạt mắc ca khô" – bà Ban chia sẻ.
Một công đoạn không thể thiếu trong quy trình sơ chế hạt mắc ca khô đó là xẻ rãnh. Sau khi sấy xong, công ty tiến hành xẻ rãnh từng quả mắc ca rồi mới đóng gói hút chân không. Công ty bán hạt mắc ca khô ra thị trường với gia 300.000 đồng/kg. Sản phẩm hạt mắc ca khô do công ty chế biến không chỉ có mùi thơm mà khi ăn còn có vị ngậy, giòn, ngon, ăn một lần sẽ nhớ mãi.
Giá bán hạt mắc ca khô vào khoảng 300.000 đồng/kg.
Không chỉ sơ chế hạt mắc ca khô bán ra thị trường, Công ty TNHH một thành viên Trường Giang Lai Châu còn sơ chế ra sản phẩm nhân hạt mắc ca khô. Quy trình sơ chế nhân hạt mắc ca khô cũng tương tự như sơ chế hạt mắc ca. Sau khi sấy xong, công ty tiến hành xẻ rãnh và tách lấy nhân bên trong, sau đó đóng gói hút chân không, bán ra thị trường. Sản phẩm nhân hạt mắc ca khô khá tiện lợi cho người sử dụng. Giá bán nhân hạt mắc ca khô cao gấp nhiều lần so với hạt mắc ca khô, khoảng 1 triệu đồng/kg. Sản phẩm nhân hạt mắc ca khô do công ty sản xuất được xếp hạng 3 sao sản phẩm OCOP năm 2020 của tỉnh Lai Châu.