Đến Mộc Châu, du khách có nhiều sự lựa chọn từ việc leo núi, thăm nhà vườn, tắm suối, tắm khoáng nóng hay đi thăm những bản làng còn hoang sơ. Trong những năm vừa qua, bên cạnh những thắng cảnh nổi tiếng được du khách tìm tới như thác Nàng Tiên, thác Dải Yếm… nhu cầu du khách tìm đến các nhà vườn để trải nghiệm ngày một tăng. Nắm được xu hướng này, nhiều nhà vườn đã biết cách khai thác triệt để xu hướng du lịch trải nghiệm.

Quảng bá tiềm năng du lịch và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp

Cách đây cả chục năm, anh Mai Đức Thịnh, Giám đốc Hợp tác xã dịch vụ phát triển nông nghiệp 19/5, thị trấn Nông trường Mộc Châu, huyện Mộc Châu đã dày công đưa nhiều giống cây trồng mới vào sản xuất. Ngoài sản phẩm là rau, mận, anh còn trồng thêm cả nghìn cây lê rồi cả mấy héc ta nho có giống từ Pháp. Các khu sản xuất của hợp tác xã được quy hoạch bài bản, có lối đi được trải bê tông để đón khách đến thăm quan.

Du khách kéo đến cao nguyên Mộc Châu ngày một đông, nên nhu cầu thăm và trải nghiệm tại nơi sản xuất cũng theo đó mà tăng lên. Hợp tác xã (HTX) dịch vụ phát triển nông nghiệp 19/5 đã đi trước một bước về hoàn thiện cơ sở hạ tầng, nên các địa điểm sản xuất của HTX luôn được du khách lựa chọn để trải nghiệm. Vào những ngày cuối tuần, du khách xếp hàng dài để thăm vườn lê, vườn nho của HTX. Ông Thịnh chia sẻ: "Du khách đến với vườn lợi đủ đường. ngoài việc giới thiệu, quảng bá sản phẩm, nơi trải nghiệm, HTX luôn bán được rất nhiều hàng. Du khách được trải nghiệm việc làm nông và tự tay hái quả mình thích. Điều quan trọng hơn là họ hiểu được quy trình sản xuất, biết rõ được nguồn gốc của sản phẩm. Do vậy, họ mua rất nhiều. Toàn bộ diện tích nho hay vườn lê của HTX đều do khách du lịch mua hết cả".

Cao nguyên Mộc Châu có khí hậu mát mẻ quanh năm, đây là lợi thế để các nhà vườn ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất. Các nhà vườn rất sáng tạo trong việc phát triển dịch vụ du lịch trải nghiệm nông nghiệp. Mấy năm nay, khu vườn cam rốn lồi của chị Ngô Thị Hoa ở thị trấn Nông trường Mộc Châu bỗng nổi như cồn. Cách đây chục năm, vợ chồng chị trồng được giống cam lạ. Quả cam có mẫu mã bắt mắt lại cho chất lượng thơm ngon. Sau nhiều vụ chăm bón và cắt tỉa, anh chị đã tạo ra khu vườn cam đẹp như tranh vẽ. Thay vì phải bán cam cho thương lái, khách lại tự tìm đến gia đình chị vừa để chụp ảnh và mua sản phẩm. "Tôi không thu vé vào vườn, nhưng giá cam tôi bán được 80.000đ/1kg. Mỗi năm thu được cả tỷ đồng. Mỗi khi mùa cam vào vụ thu hoạch, du khách cứ nối nhau kéo đến vườn "check in", chị Hoa chia sẻ.

Vườn cam của chị Hoa được nhiều du khách biết đến có sự quảng bá không nhỏ của anh Ngô Quang Đạo, Giám đốc Hợp tác xã đặc sản Tây Bắc. Suốt những năm vừa qua, anh Đạo kiên trì gây dựng kết nối các mô hình nhà vườn kết hợp với du lịch. Anh Đạo kì công thuê người mẫu, thợ chụp ảnh, quay phim các nhà vườn rồi đưa lên mạng xã hội. Bên cạnh việc đưa đón khách đến vườn thăm quan, Hợp tác xã của anh còn kết hợp bán đặc sản của Mộc Châu. Mùa nào thức nấy, gian hàng của anh Đạo không thiếu một đặc sản nào của Mộc Châu.

Du lịch góp phần thúc đẩy quá trình xây dựng nông thôn mới

Dày công gây dựng và quảng bá du lịch của Mộc Châu, nên cửa hàng của anh Đạo cũng được nhiều người biết đến. Theo chia sẻ của anh Đạo, các nhà vườn đón khách du lịch đến thăm và trải nghiệm lợi cả đôi đường. Mỗi du khách đến là một "sứ giả" của ngành du lịch. Họ chụp ảnh, video rồi tung lên mạng. Từ đây người nọ truyền tai người kia tạo thành phong trào du lịch sinh thái ở Mộc Châu ngày một phát triển. Đến vườn du khách hiểu được quá trình làm nông. Được tự tay mình hái quả. Những trải nghiệm thú vị đó đã để lại tình cảm tốt đẹp trong lòng du khách.

Trong những năm vừa qua, ngoài sự xúc tiến quảng bá du lịch của chính quyền địa phương, nhiều khu nghỉ dưỡng cũng đã chủ động trong việc quảng bá đón khách du lịch. Bản thân các ông chủ khu nghỉ dưỡng cũng phải tự quảng bá sản phẩm của mình. Họ biết phát huy nội lực, không trông chờ và ỉ lại vào chính quyền như những năm trước đây. Bên cạnh đó nhờ sự vào cuộc của các cấp chính quyền tỉnh Sơn La nói chung, huyện Mộc Châu nói riêng, hệ thống các khu nghỉ dưỡng tư nhân, những homestay do bà con dân tộc mở ra đã từng bước đáp ứng được nhu cầu của du khách.

Không riêng gì ở Mộc Châu, nhiều địa phương khác có lợi thế phát triển du lịch như Ngọc Chiến (Mường La), vùng trồng xoài Yên Châu, chân đèo Pha Đin (Thuận Châu) cũng coi việc phát triển du lịch trải nghiệm là hướng phát triển bền vững. Các địa phương cũng đã xây dựng nhiều chương trình phát triển du lịch gắn với việc xây dựng nông thôn mới. Cách làm sáng tạo này cũng thúc đẩy tạo công ăn việc làm và làm tăng thu nhập cho bà con người địa phương.

Xác định sản xuất nông nghiệp gắn với trải nghiệm du lịch là hướng phát triển bền vững trong quá trình xây dựng nông thôn mới, nên tỉnh Sơn La cũng rất chú trọng đến việc này. Tỉnh Sơn La phấn đấu đến năm 2025 phát triển, chuẩn hóa các điểm đến và sản phẩm du lịch nông thôn. Tại các huyện, thành phố có tiềm năng, lợi thế về phát triển du lịch phấn đấu có ít nhất 01 điểm du lịch nông thôn được công nhận gắn với lợi thế về nông nghiệp, văn hóa, làng nghề hoặc môi trường sinh thái của địa phương và xây dựng từ 01 đến 02 sản phẩm du lịch đặc trưng, hấp dẫn, thu hút khách du lịch; trên 50% cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch nông thôn đạt tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch.

Đẩy mạnh phát triển du lịch nông thôn gắn với quá trình chuyển đổi số; ít nhất 50% điểm du lịch nông thôn được công nhận được số hóa và kết nối trên trang quảng bá, xúc tiến du lịch bằng công nghệ số. Phấn đấu 100% điểm du lịch nông thôn được giới thiệu, quảng bá. Phấn đấu các huyện, thành phố có tiềm năng du lịch xây dựng ít nhất 01 mô hình chuỗi liên kết du lịch nông nghiệp nông thôn đặc thù. Ít nhất 70% chủ cơ sở du lịch nông thôn được đào tạo, tập huấn về nghiệp vụ quản lý du lịch; 80% lao động du lịch nông thôn được bồi dưỡng, tập huấn và nâng cao nghiệp vụ, kỹ năng phục vụ khách du lịch. Đồng thời, xây dựng cơ sở dữ liệu và bản đồ số các điểm du lịch nông thôn trên địa bàn tỉnh.

Được biết, tỉnh Sơn La đang và đang xây dựng, hoàn thiện văn bản hướng dẫn về phát triển du lịch nông thôn, đồng thời phát triển, nâng cao chất lượng điểm du lịch, sản phẩm du lịch nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới. Cùng với đó, tập trung khai thác, xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng, xây dựng mô hình du lịch nông thôn theo hướng du lịch xanh, có trách nhiệm và bền vững; phát triển các sản phẩm du lịch mới. Xây dựng mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn theo các nhóm: Du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp, du lịch sinh thái, du lịch làng nghề…