Cứ vào dịp tháng 9 đến tháng 12 âm lịch cuối năm là bà con ngư dân các tỉnh thành vùng biển như Thanh Hóa, Nam Định, Bà Rịa - Vũng Tàu hay Quảng Bình lại vô cùng bận rộn cho những chuyến ra khơi để săn lùng cá khoai - một trong những đặc sản hấp dẫn được nhiều người ưa thích.
Cá khoai vốn là một loài cá biển thuộc họ cá Mối. Chúng được phân bố chủ yếu ở các vùng biển Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương, vùng biển thuộc Ả Rập,... Còn ở nước ta, Thái Bình và Quảng Bình là 2 địa phương có số lượng cá khoai được cho là dồi dào nhất.
Cá khoai có chiều dài trung bình khoảng 15-20cm, màu trắng hồng pha xám, giữa bụng có đốm sáng đặc trưng. Đặc biệt phần đầu của chúng tuy khá nhỏ nhưng cái miệng lại to lớn và có rất nhiều răng. Ngoài ra giống cá này rất ít xương, thịt mềm, chỉ có duy nhất một đường gân chạy dọc lưng.
Sở dĩ loài cá này lại có tên gọi là cá khoai, đó là bởi thịt của chúng trắng hồng, người trơn tuột và đặc biệt không hề có vảy, trông từa tựa như những củ khoai sau khi gọt vỏ vậy. Bên cạnh đó tên gọi này cũng dùng để phân biệt rõ ràng với những loài cá biển khác.
Nhờ vào hương vị thơm ngon, cá khoai trước kia chỉ được bà con miền biển ăn hàng ngày thì đến nay nó đã xuất hiện trong nhiều thực đơn của nhà hàng, quán ăn nổi tiếng và được săn lùng ráo riết.
Thịt cá khoai khi chế biến tan mềm như cháo loãng, ngon ngọt độc đáo mà ít có loài cá nào đạt được. Một số người có thể không thích loài cá này cho lắm vì thịt bở, tuy nhiên nếu đã thưởng thức thì sẽ cảm thấy ngon miệng, nhất là khi thời tiết chuyển sang mùa lạnh.
Chính vì lẽ đó mà cá khoai có thể được dùng để chế biến thành các món ăn ngon miệng như món cháo, món lẩu, món canh cá,... Trong đó món canh cá khoai nấu chua là món đặc sản cực kỳ ngon miệng với vị ngon ngọt của cả, kết hợp với vị chua của các loại rau củ sẽ khiến hài lòng bất kỳ ai khi thưởng thức.
Ngoài ra nếu dùng cá khoai để ăn lẩu cũng vô cùng tuyệt vời. Cá được sơ chế sạch sẽ, sau đó cắt khúc rồi thả vào nồi lẩu như bình thường. Đến khi cá vừa chín tới là có thể múc ra thưởng thức luôn để tránh thịt bị nát. Nếu có dịp đến thăm Quảng Bình, chắc chắn bạn sẽ có dịp được thưởng thức món lẩu cá khoai này.
Hiện nay giá bán của cá khoai cũng rất dễ chịu, chỉ hơn 200.000 đồng/kg mà thôi. Giá bán có thể dao động tùy thuộc vào kích thước, chất lượng thịt hoặc sản lượng có dồi dào hay không. Tuy nhiên vào thời điểm cận Tết, nhu cầu mua lớn có thể khiến giá bán tăng lên tới 300.000 đến 500.000 đồng/kg.
Cá khoai rất khó để bảo quản nếu như vận chuyển đi nơi xa, do đó chúng chỉ nên được tiêu thụ ngay khi vừa đánh bắt để tránh thịt bị ươn mà vẫn giữ được độ ngọt của cá. Nếu bạn ở tỉnh thành xa xôi thì tốt nhất nên tìm mua dạng cá phơi khô để sử dụng.
Tùy theo từng địa phương mà sẽ có nhiều cách chế biến cá khoai khác nhau. Dù thế nào đi nữa thì đây vẫn sẽ là một đặc sản cuốn hút, mang đến hương vị khó có thể quên được, đặc biệt là đối với những người thích ăn cá.