Cây sâm đất mọc hoang, một vị thuốc quý

Đặc điểm của cây sâm đất

Sâm đất (còn gọi là sâm mồng tơi, sâm thổ, đông dương sâm, sâm thảo…) là một loài cây mọc hoang khá phổ biến ở nước ta. Từ lâu, dân gian ta đã biết sử dụng lá sâm đất để nấu canh, luộc thành rau ăn vì đây là món ăn có tác dụng thanh nhiệt, giải độc.

Ngoài ra, trong Đông y, củ sâm đất là một vị thuốc quý, được sử dụng để chữa bệnh và nâng cao sức khỏe.

Ở một số tỉnh của Trung Quốc, sâm đất được trồng làm cảnh, lấy rau ăn và củ được dùng làm thuốc bổ thay sâm khi cần thiết.

Sâm đất có tác dụng gì?

Lá và rễ sâm đất có chứa hàm lượng cao các chất dinh dưỡng như protein, chất béo, canxi, vitamin và các chất dinh dưỡng khác. Theo lương y Vũ Quốc Trung (Phòng chẩn trị Y học Cổ truyền, Hội Đông y Việt Nam), Đông y ghi nhận sâm đất có tính hàn, vị hơi đắng, cay. Củ sâm đất có tác dụng lợi tiểu, nhuận tràng, long đờm, có tác dụng trị liệu như giảm đau, sưng trong viêm khớp,…

Dân gian thường lấy củ sâm đất ngâm rượu uống, lá thì nấu canh ăn giúp giải nhiệt cơ thể, làm mát gan.

Theo Nih.gov, củ sâm đất là một loại thực vật ăn được, phổ biến trên toàn thế giới, được biết đến với các đặc tính ngăn chặn bệnh tiểu đường. Nó cũng có một số tính chất dược lý khác như chống viêm, chống oxy hóa, chống dị ứng và chống ung thư.

Bên cạnh đó, củ sâm đất còn chứa một loại đường gọi là fructooligosaccharide, có thể làm giảm mức triglycerides và lipoprotein đến mức thấp nhất, từ đó làm giảm cholesterol xấu trong cơ thể.

Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây sâm đất

Cũng theo lương y Vũ Quốc Trung, với những đặc tính trên, chúng ta có thể sử dụng sâm đất để chữa bệnh. Ở Việt Nam, người ta thường sử dụng sâm đất để trị ho, chữa bệnh gan hoặc phù thũng,… Và dưới đây là một số bài thuốc chữa bệnh từ sâm đất:

Giải nhiệt cơ thể, làm mát gan

Lấy lá sâm đất đem nấu canh ăn hàng ngày sẽ giúp thanh nhiệt, giải độc gan vô cùng hiệu quả.

Chữa bệnh ngoài da như ghẻ lở, làm liền sẹo

Sử dụng lá, rễ cây sâm đất đem rửa sạch rồi đun lấy nước tắm sẽ giúp chữa các bệnh ngoài da.

Hỗ trợ chữa bệnh tiểu đường

Dùng 25g sâm đất khô hoặc 75g sâm đất tươi đem sắc với 1 lít nước và uống trong ngày sẽ giúp ổn định đường huyết sau 1 tháng sử dụng.

Chữa bệnh cao huyết áp

Dùng 12g hoa sâm đất tươi hoặc khô đem sắc lấy nước uống hàng ngày sẽ có tác dụng điều hòa huyết áp, hạn chế tối đa tình trạng huyết áp tăng đột ngột.

Điều trị các bệnh về xương khớp

Dùng 1kg củ sâm đất khô ngâm với 4 lít rượu. Ngâm trong thời gian khoảng 1 tháng là được, mỗi ngày dùng 2 – 3 ly rượu nhỏ trong mỗi bữa ăn sẽ giúp giảm đau nhức xương, củng cố hệ xương khớp.

Trị táo bón, bệnh trĩ

Dùng 20g lá khô hoặc tươi, nấu canh ăn hàng ngày.

Một số lưu ý khi dùng cây sâm đất Lương y Vũ Quốc Trung cũng khẳng định, sâm đất có thể gây độc nếu sử dụng quá liều hoặc sử dụng sai cách. Khi sử dụng quá liều có thể gây nôn mửa và ra nhiều mồ hôi. Do đó, trước khi sử dụng bất kỳ bộ phận nào của sâm đất để làm thuốc thì nên tham khảo ý kiến bác sĩ, lương y. Lá sâm đất cũng có độc tính nên không dùng tùy tiện hoặc lạm dụng. Không dùng sâm đất cho phụ  nữ mang thai.