Nhiều mô hình tập trung đất đai thành công
Chiều 7/6, Quốc hội tiến hành chất vấn Bộ trưởng Bộ NNPTNT. Tham gia giải trình thêm tại phiên chất vấn này, Bộ trưởng Bộ TNMT Trần Hồng Hà cho biết có rất nhiều ý kiến gợi mở, đòi hỏi ngành TNMT phải có ý kiến với tinh thần trách nhiệm của Bộ đối với lĩnh vực phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn.
Theo Bộ trưởng TNMT, đối với vấn đề tập trung đất đai để phát triển nền sản xuất nông nghiệp lớn, chúng ta chỉ nên dùng "tập trung", bởi nếu gọi là "tích tụ đất đai" sẽ là chuyển quyền sử dụng đất, một vấn đề phải tính toán rất lớn đến quá trình chuyển đổi lực lượng sản xuất, liên quan đến an ninh, chính trị, trật tự và đặc biệt là công ăn việc làm của người nông dân.
Trong khi đó, ở các địa phương đã có nhiều hình thức tập trung đất đai thành công qua việc dồn điền đổi thửa. Đặc biệt, nhiều hộ gia đình đã nâng cao hiệu quả sử dụng đất, liên doanh liên kết rất hiệu quả.
Bộ trưởng Bộ TNMT Trần Hồng Hà phát biểu tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ NNPTNT. Ảnh: Q.H
"Với nền sản xuất nông nghiệp đa dạng sinh học, nhiều loài quý hiếm, chúng ta hoàn toàn có thể biến nó thành du lịch nông nghiệp. Đất đai sẽ trở thành đất đa mục tiêu, trong đó có dịch vụ, chế biến, du lịch sinh thái, dược liệu…".
Bộ trưởng TNMT Trần Hồng Hà
"Vướng mắc hiện nay là liên quan đến hạn mức chuyển nhượng đất trồng lúa và đất lâm nghiệp (hạn mức đất lúa là 20ha), nhưng năng lực để đầu tư của các hộ nông dân là không nhiều. Năng lực để có nhiều hộ đầu tư lớn, nhiều hộ áp dụng công nghệ cao còn rất khó" - Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói.
Xu hướng các nước phát triển trên thế giới hiện nay cũng chứng minh, không phải cứ cánh đồng lớn mới áp dụng được công nghệ cao. Vấn đề là liên doanh, liên kết giữa doanh nghiệp, nông dân, HTX như thế nào để khai thác tối đa hiệu quả sử dụng diện tích đất đó.
Theo Bộ trưởng, chúng ta đã có tính toán quy hoạch đất nông nghiệp phục vụ sản xuất nông nghiệp công nghệ cao. Nhiều địa phương đã quy hoạch được quỹ đất này với diện tích khoảng 4.710ha, song nhiều địa phương khác chưa quan tâm vấn đề này. Cơ chế đất đai cho các khu nông nghiệp công nghệ cao cũng giống như cơ chế cho khu, cụm công nghiệp.
"Việc tiếp nhận hạn mức đất đối với doanh nghiệp, chúng ta không hạn chế mà chỉ hạn chế ở hộ gia đình. Cho nên, tới đây khi sửa đổi Luật Đất đai, chúng tôi sẽ nghiên cứu, tính đến góc độ hộ gia đình" - ông Hà cho hay.
Sử dụng đất đảm bảo đa mục tiêu, đa giá trị
Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, bản thân Bộ trưởng nhận rõ trách nhiệm trước vấn đề suy thoái đất. Nguyên nhân là do lâu nay chúng ta lựa chọn mô hình canh tác không đúng, lấy thâm canh hơn quảng canh, dùng phân bón hóa học, phân bón vô cơ để nâng cao năng suất. Còn nguyên nhân khách quan dẫn đến tình trạng xâm nhập mặn, khô hạn, ngập lụt, lượng mưa cực đoan… là do biến đổi khí hậu.
"Về vấn đề này, chúng ta đã có 1 bài học thành công, đó là ban hành và triển khai Nghị quyết 120/NQ-CP về phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu. Nguyên tắc chung là chung sống thân thiện với tự nhiên, thuận theo tự nhiên; làm kinh tế phải dựa theo hệ sinh thái. Như ở ĐBSCL hiện nay có 3 hệ sinh thái" - Bộ trưởng nói.
Chủ tịch Quốc hội có gợi ý, đó là phát triển kinh tế xanh, như trong nông nghiệp hiện nay chính là nông nghiệp tuần hoàn. Từ khâu thiết kế quy hoạch, bố trí sản xuất cây trồng, vật nuôi phải đi với nhau thành 1 vòng tròn khép kín, đem lại sản phẩm nông nghiệp sinh thái. Chất thải nông nghiệp chính là tài nguyên, có thể tái tạo nhằm tạo ra những sản phẩm có giá trị.
Thực tế, như ở Bến Tre đã khai thác rất tốt ngành dừa. Trước đây ngành này ô nhiễm, nhưng hiện nay các dòng sông đã được phục hồi lại trong xanh, từ cây dừa, bẹ dừa, lá dừa đều sử dụng được...
Bộ trưởng Bộ TNMT Trần Hồng Hà cũng nhấn mạnh việc sử dụng đất đai đảm bảo đa mục tiêu, đa giá trị. Sản xuất nông nghiệp muốn đạt hiệu quả cao, thích ứng biến đổi khí hậu thì phải hướng tới đa mục tiêu, không chỉ thích ứng mà còn phải tận dụng được nó, đạt mục tiêu kinh tế xanh, phục hồi rừng hấp thụ carbon.
