Lễ hội Nàng Han: Tri ân, tôn vinh nữ tướng anh hùng dân tộc Thái

Lễ hội Nàng Han: Tôn vinh, tri ân nữ tướng anh hùng

Ngày 5-6/3, Lễ hội Nàng Han được tổ chức tại đền thờ "Nàng Han" và bản Vàng Pheo xã Mường So, huyện Phong Thổ (Lai Châu) nhằm tôn vinh, tri ân nữ tướng anh hùng "Nàng Han" của người Thái đã có công đánh đuổi giặc ngoại xâm phía Bắc, mong cầu no ấm, cuộc sống an lành, "người yên, vật thịnh", mùa màng tươi tốt cho bản làng.

Lễ hội Nàng Han gồm hai phần: Phần lễ và phần hội. Phần lễ có hoạt động dâng hương Đền thờ Nàng Han. Phần hội gồm thi văn nghệ; thi ẩm thực; trưng bày không gian dân tộc Thái; thực hành di sản nghệ thuật múa xòe dân tộc Thái; tái hiện Lễ Áp hô chiêng (gội đầu năm mới); trình diễn nghi thức kéo co truyền thống của dân tộc Thái; hoạt động thể thao và các trò chơi dân gian như đẩy gậy, bắn nỏ, tó má lẹ, tung còn, đi cà kheo, chơi én cáy…

Lễ hội "Nàng Han" còn là dịp để Nhân dân các dân tộc cùng hội tụ, giao lưu văn hóa gia tăng tinh thần đoàn kết dân tộc; góp phần tăng thêm sự hiểu biết, tạo điều kiện để bảo tồn các hoạt động văn hóa, văn nghệ dân tộc Thái; đồng thời duy trì và phát huy niềm say mê đối với các trò chơi dân gian trong cộng đồng.

Được biết, Năm 2009, Lễ hội Nàng Han được huyện Phong Thổ phục dựng và duy trì thường niên hàng năm ở quy mô cấp xã, thu hút đông đảo Nhân dân các dân tộc trong và ngoài khu vực tham dự.

Năm 2007, Đền thờ Nàng Han được UBND tỉnh Lai Châu công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh. Thực hiện Nghị quyết số 04-NQ/TU ngày 17/02/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Lai Châu về bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030.

Chia sẻ với Dân Việt điện tử, bà Mai Thị Hồng Sim, Phó Chủ tịch UBND huyện Phong Thổ cho biết: Năm nay Lễ hội Nàng Han được tổ chức với quy mô cấp huyện, là việc làm cụ thể trong việc bảo tồn bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch.

Lễ hội Nàng Han: Bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá độc đáo người Thái

Phần đặc sắc nhất của Lễ hội Nàng Han được đông đảo du khách hào hứng là Lễ Áp Hô Chiêng, được các thiếu nữ dân tộc Thái thực hiện tại suối Nậm Lùm, bản Vàng Pheo, xã Mường So.

Với người Thái trắng ở khu vực xã Mường So, Khổng Lào, Lễ Áp Hô Chiêng có ý nghĩa hết sức quan trọng trong đời sống tinh thần, là nét văn hóa ấn tượng và độc đáo, thể hiện tinh thần đoàn kết tương thân tương ái, mang tính nhân văn sâu sắc, thân thiện của con người với tự nhiên.

Xã Mường So được coi là cái nôi của nền văn hóa Thái, với các khu trầm tích hằn sâu nét đẹp văn hóa dân gian được lưu giữ và phát triển bao đời nay. Tựa mình dưới chân núi Phu Nhọ Khọ, nơi giao thoa giữa hai dòng suối Nậm So và Nậm Lùm là bản du lịch cộng đồng Vàng Pheo, một trong những bản người Thái cổ ở Lai Châu với nhiều phong tục, tập quán và đời sống văn hóa đặc trưng; cùng cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp và thơ mộng.

Lễ hội "Nàng Han" cũng là dịp để giới thiệu, tôn vinh, quảng bá Bản du lịch cộng đồng Vàng Pheo (xã Mường So) và các giá trị văn hóa độc đáo, đặc sắc của các dân tộc huyện Phong Thổ với bạn bè trong và ngoài tỉnh, góp phần phát huy tiềm năng du lịch, thu hút du khách thập phương và các nhà đầu tư đến quê hương Phong Thổ tươi đẹp.

Tương truyền rằng, khi quân giặc miền bắc tràn vào cướp bóc và giết hại dân lành, Nàng Han là con gái của một gia đình người Thái nghèo, đã cải trang thành nam giới, đứng lên kêu gọi thanh niên trai tráng các bản cùng nhau đánh giặc. 

Nàng đứng đầu cuộc khởi nghĩa của đồng bào 16 xứ Thái quật cường đánh bại giặc xâm lược phương Bắc. Sau khi dẫn đoàn quân thắng trận trở về, nàng tắm gội ở mó nước rồi bay lên trời. Từ đó, nhớ công ơn của nàng, bà con các bản mường người Thái lập đền thờ "Nàng Han" và hằng năm tổ chức Lễ hội ngay ở mó nước nàng tắm.

Đến nay, bản mường người Thái ở một số địa phương đã lập đền thờ "Nàng Han" để nhớ công ơn của nàng: huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La; huyện Sìn Hồ và huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.