Thời cơ "vàng" để doanh nghiệp xuất khẩu thay đổi cách tiếp cận, khai thác hiệu quả thị trường Trung Quốc

Với việc Trung Quốc cấp phép nhập cho 12 mặt hàng rau quả, trên 800 cơ sở chế biến thủy sản, 40 cơ sở bao gói cua, tôm hùm sống và 5 cơ sở bao gói tôm sú, tôm thẻ chân trắng; cùng với 128 loài loại sản phẩm và 48 loài thủy sản của Việt Nam..., thời gian tới việc xuất khẩu nông sản sang thị trường Trung Quốc sẽ còn nhiều dư địa.

Đây là thời cơ "vàng" cho các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam tiếp cận và thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa hoạt động đầu tư sản xuất, tăng cường hội nhập, tìm kiếm đối tác, cũng như thay đổi tư duy và cách tiếp cận để khai thác tốt hơn tiềm năng của thị trường này.

Trung Quốc - Thị trường xuất khẩu lớn nhất của nông sản Việt Nam

Vừa qua, tại TP.HCM, Văn phòng SPS Việt Nam phối hợp Ban quản lý an toàn thực phẩm TP.HCM và Báo Nông Nghiệp Việt Nam tổ chức hội nghị "Hướng dẫn doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu về an toàn thực phẩm và an toàn dịch bệnh động thực vật (SPS) khi xuất khẩu nông sản thực phẩm vào Trung Quốc". Hội nghị đã thu hút đại diện hàng trăm doanh nghiệp xuất khẩu nông sản, thủy sản và thực phẩm sang Trung Quốc tham dự.

Theo ông Tô Ngọc Sơn - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Á – châu Phi (Bộ Công Thương), Trung Quốc liên tục là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong 20 năm qua. Trung Quốc cũng đang là thị trường hàng đầu của nhiều loại nông sản chủ lực của Việt Nam. 

Cụ thể, Trung Quốc là thị trường lớn nhất của rau quả, sắn và cao su. Về thủy sản, Trung Quốc đang là thị trường lớn thứ ba sau Mỹ và Nhật Bản.

Đặc biệt, có những mặt hàng Trung Quốc nhập khẩu mà Việt Nam gần như là thị trường cung cấp duy nhất. Đơn cử, 100% phile cá tra đông lạnh và quả thanh long nhập khẩu vào Trung Quốc năm 2021 là từ Việt Nam.

Ông Hoàng Lý - đại diện Trung tâm Chất lượng nông lâm sản và Thủy sản vùng 5 (Cục Chất lượng, chế biến và Phát triển thị trường, BỘ NNPTNT) đã hướng dẫn các doanh nghiệp nắm rõ quy định của thị trường Trung Quốc với các yêu cầu về kiểm dịch, an toàn thực phẩm trong xuất khẩu thủy sản. 

Ông Hoàng Lý cũng lưu ý các doanh nghiệp phải chủ động đăng ký gia hạn trên Hệ thống thương mại một cửa (CIFER), bởi việc xử lý, phê duyệt hồ sơ đăng ký trên hệ thống này thường chậm. Phía Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) cũng chậm phản hồi đối với hồ sơ đăng ký thay đổi thông tin (bổ sung sản phẩm) của phía Việt Nam. 

Với sản phẩm tổ yến, ông Nguyễn Quang Anh - chuyên viên Phòng Hợp tác quốc tế và Truyền thông (Cục Thú y) cho biết, tổ yến xuất khẩu sang Trung Quốc được quy định phải có nguồn gốc từ nhà yến được đăng ký với cơ quan có thẩm quyền và được cơ quan thú y giám sát dịch bệnh, giám sát an toàn thực phẩm. Tổ yến không thuộc các vùng có bệnh cúm gia cầm trong thời gian 12 tháng tính đến thời điểm xuất khẩu. Sản phẩm từ các doanh nghiệp chế biến đã đăng ký và được GACC chấp thuận…

Chủ động thay đổi theo hướng chuyên nghiệp hơn

Ông Lê Thanh Hòa - Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, chế biến và Phát triển thị trường (Bộ NNPTNT), Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam cho biết, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu chủ lực của nhiều loại nông sản Việt Nam, đặc biệt là các loại quả, trái cây tươi nhờ vị trí địa lý thuận lợi và nhu cầu tiêu dùng lớn. 

Thời gian qua, việc Trung Quốc đẩy mạnh các biện pháp kiểm soát nhập khẩu, an toàn vệ sinh thực phẩm đã gây khó khăn không ít cho hoạt động xuất khẩu một số mặt hàng của Việt Nam.

Tuy nhiên, phải nhìn nhận thực tế là hoạt động xuất khẩu một số mặt hàng sang Trung Quốc lâu nay vẫn theo thói quen giao nhận biên mậu, không đúng với quy định pháp luật của Trung Quốc và thông lệ thương mại quốc tế. Vì vậy, đây là thời điểm mà các chuỗi sản xuất-xuất khẩu nông sản Việt Nam phải thay đổi phương thức sản xuất cũng như thương mại chuyên nghiệp hơn để phù hợp với yêu cầu thực tế của thị trường.

Trước đó, chia sẻ bên lề hội nghị "Hướng dẫn doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu về an toàn thực phẩm và an toàn dịch bệnh động thực vật (SPS) khi xuất khẩu nông sản thực phẩm vào Trung Quốc" tổ chức tại Quảng Ninh, ông Trần Văn Út - Giám đốc Công ty TNHH Thương mại XNK Vỹ Tuyến cũng cho biết, đơn vị đang sơ chế, chế biến bao gói các sản phẩm về thủy sản và Trung Quốc là thị trường xuất khẩu chủ lực. Năm 2022, công ty đạt doanh thu khoảng 80 tỷ đồng, năm nay dự kiến doanh thu sẽ tăng đột biến, khoảng 160 tỷ đồng.

Để có được kết quả tốt như vậy, theo ông Út là do công ty có lợi thế trụ sở ở TP.Móng Cái nên điều kiện tiếp cận khách hàng rất thuận lợi. Ngoài ra, chính quyền địa phương, Bộ NNPTNT và Văn phòng SPS đã rất quan tâm, kết nối, hướng dẫn tận tình cho doanh nghiệp nên công ty đã tiếp cận được nhiều hơn với bạn hàng Trung Quốc. Đặc biệt, sau khi lệnh 248, 249 của Trung Quốc có hiệu lực, với kinh nghiệm nhiều năm kinh doanh lĩnh vực thủy sản, công ty đã nghiên cứu sâu và tìm hiểu, nắm bắt những quy định về an toàn thực phẩm của Trung Quốc nên mọi việc rất thuận lợi.