Thận trọng trước cơn sốt giá sầu riêng, thanh long

Giá sầu riêng tăng sốc, lập kỷ lục hơn 200.000 đồng/kg, giá thanh long lên tới 40.000 đồng/kg… Cơn sốt giá nhiều mặt hàng trái cây trên được đánh giá là do sức hút thời điểm từ thị trường Trung Quốc. Vì vậy, cơ quan quản lý và doanh nghiệp khuyến cáo người dân không nên vì thấy giá cao mà ồ ạt mở rộng diện tích trồng hai loại quả này.

Ghi nhận tại Đồng bằng Sông Cửu Long, sầu riêng tại vườn đang được thu mua với giá 150.000 - 190.000 đồng/kg, cao gấp 3 lần cùng kỳ năm ngoái, mức kỷ lục từ trước tới nay. Một số chủ vựa thu mua sầu riêng ở Cần Thơ cho biết, cả tuần nay không gom được sầu riêng để trả đơn cho các mối trong nước do giá tại vườn tăng đột biến, trong khi đó thương lái liên tục tăng giá nên nhà vườn chỉ bán cho cơ sở trả giá cao.

Giá cao chỉ mang tính thời điểm

Thậm chí với mức chi hoa hồng 1.000 đồng/kg cho người giới thiệu vườn sầu riêng đến vụ thu hoạch, các thương lái vẫn không đủ nguồn hàng cung ứng cho đối tác. Tại kho đóng hàng ở Tiền Giang, thương lái đang bán sầu riêng cho đối tác xuất đi Trung Quốc. Giá sầu riêng tăng sốc là do phía Trung Quốc có nhu cầu tăng gấp nhiều lần, phía họ cần 100 tấn mỗi ngày nhưng lượng đáp ứng ở Việt Nam chỉ đạt khoảng 30-50% do trái vụ, sản lượng thấp.

Tương tự với mặt hàng thanh long, ông Nguyễn Quốc Trịnh, Chủ tịch Hiệp hội Thanh long Long An, cho biết giá mặt hàng này đang ở mức cao từ trước Tết Nguyên đán tới giờ, trung bình khoảng 30.000 đồng/kg. Kể từ thời điểm qua Rằm Tháng Giêng trở đi, giá thanh long sẽ nằm ở mức 20.000 – 25.000 đồng/kg. Giá tăng chủ yếu do thị trường Trung Quốc tăng sức mua, với mức giá này bà con có lãi.

Tuy nhiên, điều đáng tiếc nhất mà ông Trịnh đặt ra là giá thanh long cao nhưng sản lượng sụt giảm 50%, do những năm trước các nhà vườn phá bỏ diện tích khoảng 30%, không chăm sóc để vườn cằn cỗi khiến năng suất và sản lượng suy giảm. Nguồn cung giảm, trong khi nhu cầu lớn thì tất yếu là giá phải lên cao.

Mặt khác, Chủ tịch Hiệp hội Thanh long Long An bày tỏ nỗi lo trong bối cảnh giá cao như hiện nay, nhiều bà con sẽ ồ ạt mở rộng diện tích, nếu không kiểm soát chặt về chất lượng, quy hoạch vùng trồng, mặt hàng này sẽ lại rơi vào vòng luẩn quẩn “được mùa, mất giá”.

Trong khi đó, với mặt hàng sầu riêng, Vina T&T Group là một trong những công ty được phép xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Ông Nguyễn Đình Tùng , Tổng giám đốc công ty cho hay, công ty sẽ xuất khẩu 1.500 container sầu riêng sang thị trường Trung Quốc trong năm 2023.

Với kinh nghiệm nhiều năm hoạt động trong ngành trái cây, ông Tùng nhận định giá sầu riêng cao như hiện nay chỉ duy trì trong một giai đoạn ngắn khi nguồn cung chưa đảm bảo. “Tôi cho rằng giá này chỉ mang tính thời điểm, khi vào chính vụ, giá sầu riêng có thể duy trì cao hơn mọi năm khoảng 20.000 – 30.000 đồng/kg”, ông Tùng chia sẻ với VnBusiness. 

Vấn đề lớn đặt ra với ngành nông nghiệp

Theo đó, lãnh đạo Vina T&T Group khuyến cáo người nông dân trồng sầu riêng cần am hiểu thị trường. Cụ thể, vùng trồng sầu riêng đang phát triển mở rộng từ Đắk Lắk tới các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long. Tuy nhiên, do phía Trung Quốc cấp mã số từng đợt, dẫn tới người trồng có mã số trước thì bán được giá cao. Vì vậy, với những người nông dân giờ mới trồng sầu riêng thì kịch bản giá 3-4 năm sau sẽ rất khó đoán định.

“Tôi muốn nhấn mạnh việc người dân ồ ạt chuyển sang trồng sầu riêng là rất nguy hiểm, bởi hiện nay không chỉ Việt Nam mà Thái Lan cũng có diện tích rất lớn đối với mặt hàng này, một khi mã số vùng trồng được cấp để xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc nhiều thì giá sẽ bấp bênh”, ông Tùng chia sẻ.

Trước “cơn sốt giá” của sầu riêng, bà Nguyễn Thị Thái Thanh, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Ban Mê Green Farm (là doanh nghiệp chuyên sản xuất rau quả ứng dụng công nghệ cao và chế biến nông sản xuất khẩu), cho biết: Năm 2022, Công ty Ban Mê Green Farm bóc tách vỏ hơn 2.000 tấn sầu riêng xuất khẩu sang Thái Lan, Nhật Bản và châu Âu.

Năm 2023, đơn hàng đối tác đặt công ty cung ứng 6.000 - 7.000 tấn sầu riêng, nhưng giá sầu riêng ở Việt Nam biến động rất thất thường. Bởi vậy, công ty rất khó có dữ liệu tham chiếu để đàm phán giá với đối tác. Đây là trở ngại rất lớn, bởi chắc chắn không có bất cứ đối tác nước ngoài nào chấp nhận sự điều chỉnh về giá sản phẩm trong thời gian ngắn.

Bà Thanh đề nghị, các thông tin liên quan đến giá cả nông sản sẽ được cập nhật thường xuyên để giúp doanh nghiệp có cơ sở tham chiếu trong từng thời điểm, qua đó giúp các nhà cung cấp thương thảo được mức giá sản phẩm phù hợp với đối tác và có sự ổn định.

Nhìn nhận việc bà con chặt bỏ hồ tiêu, xoài… để trồng sầu riêng là vấn đề lớn của ngành nông nghiệp, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan, cho rằng hiện nay việc quản lý được thực hiện theo kinh tế thị trường, tức là không có quyền áp đặt bà con không trồng sầu riêng nhưng ngành nông nghiệp phải có trách nhiệm thông tin thị trường nhiều nhất để bà con hiểu rõ, đừng chuyển rủi ro ngành này sang ngành hàng khác. Theo đó, ngành nông nghiệp sẽ xây dựng nhiều ngành hàng quy mô lớn để nâng cao năng lực bảo quản, chế biến, tạo ra nhiều sản phẩm hơn.

Ví dụ, Bộ NN&PTNT đang làm chương trình vùng nguyên liệu lớn, hỗ trợ doanh nghiệp, HTX. “Chúng ta không thể nào chắc chắn, sản phẩm của bà con khi trồng là các nước phải mua ngay bởi thị trường là “trăm người bán, vạn người mua”. Việt Nam xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc thì Thái Lan, Malaysia cũng xuất sầu riêng sang đây. Tuy nhiên, điều chúng ta phải làm được là chủ động ứng phó với thay đổi thị trường bằng sự hỗ trợ của Nhà nước, trong đó có việc nâng cao chất lượng sản phẩm”, Bộ trưởng Hoan nhấn mạnh.

Theo VNBusiness