Rút BHXH một lần: Phương án nào khả thi?

Nhiều ý kiến thảo luận phương án rút BHXH một lần

Mới đây, Bộ LĐTBXH vừa có văn bản gửi Ủy ban Xã hội của Quốc hội về việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật BHXH (sửa đổi), trong đó có đề cập đến sửa đổi quy định rút BHXH 1 lần.

Trước đó, tại tờ trình số 527/TT-CP ngày 10/10/2023, Chính phủ trình 2 phương án liên quan đến rút BHXH 1 lần. Cả 2 phương án đều hướng tới mục tiêu, chủ trương của Nghị quyết 28-NQ/TW là hạn chế số người hưởng BHXH 1 lần, đảm bảo an sinh xã hội bền vững. Mỗi phương án đều có những ưu điểm và nhược điểm nhất định.

Cụ thể, phương án 1 đề xuất quy định hưởng BHXH 1 lần với 2 nhóm người lao động khác nhau.

Nhóm 1, gồm những người đã tham gia BHXH trước khi luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực, sau 12 tháng có nhu cầu thì được nhận BHXH 1 lần. Với quy định này, hơn 17 triệu người đang tham gia BHXH sau năm 2025 khi luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực vẫn được rút BHXH 1 lần.

Nhóm 2, gồm những người lao động bắt đầu tham gia từ ngày luật có hiệu lực (dự kiến 1/7/2025) thì không được rút BHXH 1 lần, trừ một số trường hợp đặc thù.

Phương án 2 là sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm mà người lao động có nhu cầu thì được giải quyết một lần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ BHXH.

Trong các văn bản đệ trình của Bộ LĐTBXH, bộ này nghiêng về phương án 1, tuy nhiên ý kiến của nhiều chuyên gia lại nghiêng về phương án 2.

Bộ LĐTBXH cho rằng về mặt xã hội cần phải ưu tiên phương án giảm thiểu sự phản ứng của người lao động và nhận định phương án 1 tối ưu hơn. Trong quá trình thảo luận, lấy ý kiến các ý kiến cũng chỉ tập trung thảo luận vào 2 phương án trên. Chưa có thêm bất cứ phương án chỉnh sửa hay các đề xuất khác.

Rút BHXH một lần: Các chuyên gia nghiêng về phương án cho lao động rút một phần

Trước đó, trả lời báo Dân Việt, ông Ngọ Duy Hiểu – Phó chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng chia sẻ: "Chúng tôi cho rằng vẫn phải cho người lao động rút BHXH 1 lần, bởi rút là quyền con người của họ. Khi họ tham gia bằng tiền của họ phải được quyền rút BHXH. Tuy nhiên, mong muốn của chúng tôi là hạn chế rút, kèm theo là các chính sách hỗ trợ tài chính".

Ông Bùi Sỹ Lợi – Nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội (Nay là Ủy ban Xã hội) cho biết, ông nghiêng về phương án 2. Phương án này đảm bảo được quyền lợi của người lao động, nhưng đồng thời cũng đảm bảo giữ lại một phần quỹ để sau này khi lao động đóng BHXH tiếp thì có đủ tiền lương hưu khi về già. Hoặc nếu không đóng tiếp có thể trích lập để thực hiện chi trả trợ cấp hưu trí, mua BHYT… cho lao động khi về già. Đảm bảo tất cả người dân đều được đảm bảo, tiếp cận an sinh khi về già.

Theo BHXH Việt Nam, 2 tháng cuối năm 2023 bình quân có trên 77.000 người rút BHXH 1 lần, đến tháng 2/2024 giảm còn 70.000 người. Đáng chú ý, có 80% lao động rời hệ thống ở độ tuổi 20 - 40, song nhiều người trong số này đã quay lại lưới an sinh khi tìm được việc làm. Vì thế, việc hạn chế rút BHXH 1 lần giúp cho lao động có thời gian đóng nối BHXH khi quay trở lại thị trường lao động.