Ký ức Hà Nội: Nhớ thương món bánh giò tuổi thơ

Một sáng ở Sài Gòn, chạy ngang qua khu Thị Nghè, thấy mấy cô bán bánh giò cất tiếng rao hàng bằng chiếc loa rè rè, tôi lại chần chừ dừng xe đứng nhìn từ xa. Thứ âm thanh bình dị lọt thỏm giữa buổi sáng tấp nập, đầy huyên náo của phố thị khiến bản thân nao nao biết bao kí ức xưa. Không dưng thấy lòng mình mềm lại trước biết bao nỗi nhớ về Hà Nội.

Những ngày tuổi thơ, tôi hay có thói quen thức giấc giữa lưng chừng giấc mơ, đưa mắt nhìn ngắm hè phố ngập tràn hương hoa sữa, lảng bảng chút sương mờ. Thi thoảng, chợt nghe văng vẳng nghe tiếng rao của cô bán bánh giò đều đều cất lên, mẹ tôi khoác vội chiếc áo len mỏng màu xanh da trời, bước nhanh ra ngõ mua cho kịp bữa điểm tâm sáng. Cô bán hàng dừng chân, mở giỏ bánh to đặt trên xe, lấy ra từng chiếc bánh mộc mạc cho khách.

Tôi thường mân mê chiếc bánh giò được gói bằng lá chuối nhỏ nhắn trên tay, cảm nhận rõ ràng độ mềm của bánh và cảm giác nóng hôi hổi khi vừa được hấp. Sau lớp lá chuối bao bọc ấy là phần bánh màu trắng khá dày xen lẫn chút màu xanh nhạt của lá, chỉ nhìn thoáng qua đã cảm nhận được sự hấp dẫn của món ăn.

Bánh giò thông thường được làm từ bột gạo tẻ và nước xương hầm. Để đa dạng hơn cho món ăn, phần nhân bánh thường được làm từ thịt nạc vai trộn cùng mộc nhĩ thái nhỏ, hành khô nêm cùng một số gia vị như muối, hạt tiêu, mắm khiến bánh trở nên thật đậm đà.

Chỉ cần nếm thử miếng đầu tiên là đã cảm nhận được vị ngon, béo ngậy khó cưỡng. Đứa trẻ háu ăn ngày ấy là tôi sau khi nhẩn nha nếm thử thường tranh thủ xúc thêm vài muỗng đầy ngập bánh mềm mịn đậm đà như tan ngay trong miệng, cùng nhân thịt mỡ, hương thơm của nấm mèo hòa quyện với mùi tiêu xay thơm đánh thức mọi giác quan. Thi thoảng, có thời gian hơn, mẹ tôi sẽ cho thêm chút dưa chuột muối, ít tương ớt để đĩa bánh giò hoàn hảo hơn từ màu sắc đến hương vị.

Với nhiều người Hà Hội việc bắt đầu buổi sáng bằng một chiếc bánh giò là đủ năng lượng làm việc cho tới tận trưa. Bánh giò thưởng thức vào mùa nào cũng ngon, hợp khẩu vị nhưng thú vị nhất là vào những ngày sáng đầu đông Hà Nội. Đó cũng là lí do mà mỗi khi mùa Đông đến, dù bận đến đâu, bà ngoại và mẹ vẫn tranh thủ dẫn tôi ra phố, chờ cô bán bánh giò đi ngang, mua vội vài chiếc bánh rồi ra bờ hồ ngồi thưởng thức.  

Còn gì tuyệt vời khi từng đợt gió lạnh tràn về, được ngồi trên ghế đá, nhìn ra mặt hồ trong xanh, thưởng thức một chiếc bánh giò nóng hổi và cảm nhận vị đậm đà của nước thịt ứa ra trong khoang miệng xen lẫn với lớp bột mịn như tan ra, lắng tai nghe biết bao lời tâm tình của người lớn. Mùa đông chắc cũng vì thế mà trở nên ấm áp hơn.

Thủ đô Hà Nội ghi dấu ấn với các thực khách phương xa bởi nhiều món ăn với hương vị ẩm thực khó quên. Món bánh giò là một trong những món ăn đặc biệt như thế. Bất kỳ ai từ người già tới người trẻ đều thích ăn bánh giò. Nếu khẩu vị của người trẻ đa dạng thích thưởng thức bánh giò kết hợp cùng nhiều đồ ăn kèm thì người lớn tuổi đôi khi chỉ cần một chiếc bánh giò truyền thống là đủ. Tựa hồ như một nét duyên thầm, bánh giò Hà Nội có lẽ đã khiến nhiều người quyến luyến và yêu thương theo cách rất riêng như thế.

Sực nhớ những ngày còn nhỏ, một lần bà ngoại trở bệnh nặng, hai mẹ con tất tả đùm nhúm ít quần áo, chạy nhanh vào viện với bà. Buổi trưa, đói cồn cào đói còn phải đợi kết quả chuẩn đón của bác sĩ, may mắn có cô bánh giò đi qua, mẹ gọi mua cho tôi. Nhưng khoản tiền ít ỏi trên tay mẹ chỉ còn lại đủ để mua hai chiếc vì phải tiết kiệm để dành đóng viện phí cho bà.

Buổi trưa mùa đông năm ấy, hai mẹ con tôi ngồi dưới gốc cây xà cừ trơ trọi trong khoảng sân bệnh viện, khẽ khàng ngồi nhấm nháp hương vị của chiếc bánh giò nóng. Đó là chiếc bánh giò ngon nhất trong khoảng đời tuổi thơ của tôi khi được ngồi cùng mẹ và ấp ủ biết bao hi vọng về sức khỏe của bà.

Nhiều năm trôi qua, khi cả bà và mẹ đã theo mây trắng về miền viễn du, lòng tôi vẫn không khỏi nao nao. Kí ức về những miếng bánh trắng mềm tan trong miệng quyện với cái béo ngậy của thứ thịt bằm phi với hành tím và mộc nhĩ nóng hổi được mẹ vừa thổi, vừa bón cho tôi bằng đôi bàn tay chai sạn của bà là cảm giác cả đời này tôi không bao giờ quên được.

Nhiều năm tháng về sau, khi đời sống ngày càng hiện đại hơn, người ta có thể bắt gặp bánh giò ở bất cứ đâu ở Hà Nội ồn ã. Đó có thể là quán hàng nhỏ ở một góc phố cổ quen thuộc nào đó, hay giữa khu chợ ồn ả muôn kiếp mưu sinh, cạnh cổng trường tấp nập học sinh ra vào hay trên hành lang của bệnh viện buổi sáng với vô số cảnh đời lay lắt vì bệnh tật. 

Bánh giò Hà Nội hôm nay đôi khi được người ta biến tấu thêm những thứ ăn kèm mới cho hợp với khẩu vị hiện đại, nhưng tôi vẫn đặc biệt yêu thích hương vị truyền thống của nó. Chỉ cần bóc lớp lá mộc mạc bên ngoài, rắc thêm một xíu hạt tiêu hoặc tương ớt là đủ để thưởng thức món ăn tuổi thơ nhiều kỉ niệm.

Mỗi khi có dịp quay trở lại Hà Nội, tôi thường dạo quanh khu phố cổ, chờ những cô bán hàng rong đạp xe đi ngang, để tìm mua món bánh giò yêu thích của mình. Rồi cũng chậm rãi tìm một chiếc ghế đá nhỏ nhìn ra hồ Gươm trong xanh, thong thả nhấm nháp hương vị mềm mại, ấm nóng của bánh giò, thấy lòng mềm đi vì biết bao kí ức tuổi thơ đã qua.

Thời gian cứ mải miết trôi, không chờ đợi bất kỳ ai. Thoáng chốc, đứa trẻ con với đôi mắt trong veo háo hức được bà và mẹ dẫn ra phố năm nào đã trở thành một người phụ nữ trung niên, đầu điểm vài sợi bạc, cô đơn ngồi với chiếc bánh gió trên tay giữa Hồ Gươm lộng gió.