Độc đáo chợ đá quý ở miền đất ngọc

Qua rồi thời "hoàng kim" đá đỏ Lục Yên

Hơn 7 giờ sáng trong sương sớm mùa đông, các bà, các cô, các chị mang theo các túi xách, vali nhỏ đã lác đác đến chợ. Trong các túi "hành lý" đó là cả gia tài trị giá từ vài chục triệu đồng đến hàng tỷ đồng.

Mới vào chợ, mọi người vừa cười nói, trao đổi rôm rả vừa lau bàn ghế sạch, lần lượt bày các viên đá lấp lánh sắc màu ra bán. Các viên đá quý được xếp phân loại từng hàng, ô có màu sắc, giá trị khác nhau để cho các "thượng đế" dễ phân biệt, chọn mua.

Tiếng là chợ đá quý nhưng chợ đá quý Lục Yên nằm ở góc khá nhỏ bên cạnh hồ thị trấn Yên Thế. Chợ hoạt động từ 7 giờ sáng đến 11 giờ trưa. Cả chợ có khoảng trên 170 bàn bán đá. Tuy nhiên do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, khách quốc tế vắng bóng kéo theo nhu cầu mua hàng của các đại gia ở các tỉnh, thành "giảm nhiệt" nên hàng ngày ở đây chỉ có khoảng trên 100 gian hàng còn hoạt động.

Khách và chủ các gian hàng chủ yếu là người ở trong thị trấn đến trao đổi thông tin, bình phẩm đá và có một số ít đến giao dịch mua bán với số lượng hàng khá nhỏ.

Ông Nguyễn Huy Trường - Phó Chủ tịch Hội Đá quý Lục Yên kể: Chợ đá quý Lục Yên bắt đầu hình thành từ khoảng năm 1989 - 1990. Chợ đá quý được những hình thành do những người đi đào được đá đỏ có nhu cầu muốn bán. Họ tự bày đá ra bàn và ngồi bán, dần dần thành 1 nhóm chợ hoạt động đông đúc, náo nhiệt.

"Vùng đất ngọc" đã thay đổi số phận nhiều người. Một số vụt lên hàng đại gia nhưng không ít người bị tan cửa nát nhà bởi đá quý. Những năm trước còn tìm được đá bạc tỷ, còn giờ đây chỉ có viên giá trăm nghìn đến vài triệu đồng.

Thời "hoàng kim" của đá quý Lục Yên không còn, những đại gia đá đỏ một thời cũng thưa dần do nguồn đá quý bị khai thác cạn kiệt. Nhưng không vì thế mà sức hút của phiên chợ độc đáo này giảm đi.

Tại các phiên chợ ở đây vẫn xuất hiện nhiều viên đá có giá trị từ vài chục triệu đồng đến hàng trăm triệu đồng. "Mỗi chủ gian hàng có từ 1 đến 3 bàn đá với đủ các loại đá được bày, từ đá đỏ (ruby) đến saphire, thạch anh, sitilen, topaz, aquamarine, tourmaline… Màu sắc của đá cực kỳ bắt mắt, đặc biệt những viên đã qua xử lý, mài rũa có độ ánh càng cao" - ông Trường tiết lộ.

Hàng bán ở chợ quý giá đến mức tại các chủ gian hàng phải lắp nhiều camera để giám sát, đảm bảo an toàn cho các giao dịch. Gắp lên một viên đá bằng đầu đũa ăn, chị Phạm Thị Linh (thị trấn Yên Thế) cho biết: Viên saphire này của tôi đẹp hoàn hảo nên giá trị của nó khoảng trên 500 triệu đồng.

Theo nghề đá từ nhỏ nên chị Linh rất am hiểu về màu sắc, giá trị của các loại đá quý. "Giá trị của một viên đá quý không chỉ nằm ở chỗ nó có kích thước to hay nhỏ mà còn dựa vào màu sắc, độ trong, độ sáng của viên đá đó. Đặc biệt, viên đá không được vỡ, rạn nứt.

"Qua "cơn bão" đá đỏ, ngày nay chợ đá quý Lục Yên vẫn giữ được nét độc đáo, quý giá. Chợ vẫn là nơi cung cấp nguồn nguyên liệu, làm sinh động thị trường đá quý và đồ trang sức trong cả nước. Hơn hết, đây là một điểm đến của du khách trong hành trình ở Đất ngọc Lục Yên. Có thể thấy, sự thú vị này không có ở bất kỳ tour du lịch nào khác ở Việt Nam"- ông Trường khẳng định.

Đá quý lên chợ... online

Khách đến chợ giao dịch đá quý đa phần là đàn ông, mỗi người tay cầm một loại đèn pin nhỏ, để bóng trần và kính lúp để soi hàng. Điều lạ là mọi người mua hàng theo kiểu tập thể: Cứ túm tụm kéo nhau xem hết hàng này, lại qua hàng khác.

Mỗi khi nhặt từng viên lên soi qua ánh đèn rồi lại chọn viên khác. Có khi 2-3 người cùng chung tiền mua một viên nếu viên đó người bán đòi giá cao quá.

Ông Phạm Văn Sơn (Hà Nội) - một thợ đá quý có kinh nghiệm hơn 30 năm trong nghề vừa soi đá, vừa bảo: "Muốn mua được viên đá đẹp như ý phải soi kỹ để xem chất lượng. Nếu thấy viên đá trong suốt, không có các vết nứt, vỡ... thì đó là viên rất tốt và hoàn hảo. Mỗi phiên người mua chỉ cần được một vài viên đẹp là may mắn lắm".

Theo ông Sơn, đến nay cũng có nhiều nơi bán đá quý nhưng muốn mua được hàng đẹp, giá rẻ chỉ có ở chợ đá quý Lục Yên. "Mua đá quý phải tinh ý và kinh nghiệm. Bạn bè tôi có nhiều người trẻ mới vào nghề ham đồ rẻ kiểu mua bán "lướt sóng" gặp hàng đá tự nhiên mới khai thác về rủi ro rất cao. Có người bỏ trăm triệu mua viên đá thô về gia công mới "vỡ mộng" về màu sắc đến khi bán vài triệu cũng khó" - ông Sơn tiết lộ.

Bên cạnh việc bán hàng trực tiếp tại chợ, nhiều chủ gian hàng trẻ tuổi còn tranh thủ chụp ảnh, quay clip các viên đá đưa lên mạng xã hội giới thiệu, kết nối với khách trong nước và quốc tế.

Chị Nguyễn Thúy Nga (28 tuổi), chủ một cửa hàng kinh doanh đá quý khá lớn ở thị trấn Yên Thế đã rất chuyên nghiệp và thông thạo các thao tác chụp ảnh, quay video các viên đá quý của mình rao bán trên "chợ ảo".

"Thời điểm trước khi xảy ra đại dịch, khách châu Âu, đặc biệt là khách Trung Quốc về chợ giao dịch nhiều, có phiên chợ mỗi chủ gian hàng bán được cả trăm triệu đồng là bình thường. Nhưng đến giờ, chợ vắng, chúng tôi phải chủ động bán hàng trên mạng xã hội, khách thoải mái chọn đá, ứng ý chốt sẽ ship tận nhà. Có ngày nhiều, chúng tôi cũng kiếm được vài chục triệu đồng đến hàng trăm triệu đồng" - chị Nga nói.