Hệ thống 200 triệu camera đưa Trung Quốc thành quốc gia giám sát công dân chặt nhất thế giới

Hệ thống giám sát công dân của Trung Quốc đang trong giai đoạn thử nghiệm và dự kiến sẽ chính thức đi vào hoạt động năm 2020. Một khi hệ thống này hoàn thành, ước tính trung bình mỗi công dân nước này có thể phải chịu sự giám sát chặt chẽ của 2 camera dù muốn hay không.

Một trong số gần 2,6 triệu camera giám sát công dân ở Trùng Khánh - thành phố tây nam Trung Quốc đang đứng đầu danh sách các thành phố có hệ thống giám sát chặt cẽ nhất thế giới. (Ảnh: Shutterstock)

Trong bảng xếp hạng số lượng camera giám sát trên đầu người của các thành phố lớn trên thế giới, 8 trên 10 thành phố đứng đầu đều nằm ở Trung Quốc. Hai thành phố duy nhất không thuộc Trung Quốc trong top 10 là London (Anh) ở vị trí thứ sáu và Atlanta (Mỹ) với vị trí thứ 10.

Các thành phố châu Á khác chiếm thứ hạng cao trong danh sách này là Singapore ở vị trí thứ 11 với trung bình 15,25 camera trên 1.000 dân và New Delhi (Ấn Độ) ở vị trí thứ 20 với trung bình 9,62 camera trên 1.000 dân.

Thành phố Trùng Khánh của Trung Quốc chiếm vị trí đầu tiên với gần 2,6 triệu camera, tương đương với mật độ 168,03 camera trên 1.000 dân. Thâm Quyến đứng thứ hai với 159,09 camera trên 1.000 dân. Urumqi, thủ phủ của khu tự trị Tân Cương - một trong những điểm nóng bị chính phủ Trung Quốc theo dõi sát sao - xếp thứ 14 với 12,4 camera trên 1.000 dân.

Theo ước tính, hiện nay có khoảng 200 triệu camera giám sát đang được sử dụng phân bổ khắp Trung Quốc. Con số này được dự đoán sẽ tăng 213%, lên tới 626 triệu camera vào năm 2020, thậm chí còn cao hơn nữa dựa trên những động thái gần đây của Bắc Kinh trong nỗ lực kiểm soát người dân.

Chính quyền thành phố Thâm Quyến đang có kế hoạch lắp đặt hơn 16 triệu camera trong những năm tới, tăng 8 lần so với con số gần 2 triệu camera hiện nay. “Nếu chính phủ nước này tăng tổng số lượng camera quan sát tương tự như Thâm Quyến thì Trung Quốc sẽ có 2,29 tỷ camera - tức là 2 camera sẽ giám sát một người.” - theo báo cáo từ Comparitech.

“Camera giám sát và nhận dạng khuôn mặt sẽ hạn chế quyền tự do của công dân Trung Quốc” Paul Bischoff, biên tập viên Comparitech nói với tờ South China Morning Post. Ông cũng bày tỏ quan ngại hệ thống camera giám sát sẽ thành xu hướng mới trên thế giới vì chúng ngày càng rẻ hơn, dễ lắp đặt và sử dụng hơn, nhất là với sự hỗ trợ của Internet.

Dù vậy, người Trung Quốc hiện không có nhiều phản ứng với hệ thống giám sát này. Các báo cáo về số liệu tội phạm và an ninh khu vực được cung cấp bởi Numbeo đã chỉ ra mối tương quan dù còn mong manh giữa số lượng camera và mức độ an toàn mà người dân cảm thấy. Sarah Wang, một công dân sống tại Trùng Khánh, cho biết cô có “cảm xúc lẫn lộn” khi nhìn thấy thành phố của mình đứng đầu danh sách giám sát, nhưng không phủ nhận việc camera giám sát sẽ mang lại những lợi ích nhất định trong việc trị an. “Mặc dù không thoải mái với cảm giác bị giám sát mọi lúc mọi nơi tại những nơi công cộng nhưng tôi vẫn có thể vượt qua cảm giác đó nếu nhờ nó mà chiếc điện thoại bị mất của tôi được tìm lại”.

Yang Guo, cư dân Thâm Quyến - thành phố đứng thứ hai về mật độ camera giám sát cho hay anh cảm thấy an toàn khi sử dụng đường dành cho người đi bộ và không còn sợ bị xe ô tô lấn làn đâm phải. “Tôi thấy ổn với hệ thống camera giám sát, miễn là chúng chỉ ở những nơi công cộng”, Yang nói.

Thời gian qua, Trung Quốc đã bị chỉ trích vì hệ thống giám sát hàng loạt song song với áp dụng công nghệ nhận dạng khuôn mặt để xác định những kẻ bị truy nã trong đám đông. Những người phản đối hệ thống này cho rằng chính phủ sẽ sử dụng dữ liệu thu được để kiểm soát hành vi của người dân và doanh nghiệp thông qua danh sách đen hoặc hệ thống "chấm điểm" do cơ quan an ninh xây dựng. Một số ý kiến thậm chí cho rằng đây là sự xâm phạm nghiêm trọng quyền công dân khi bị Chính phủ theo dõi mọi lúc mọi nơi.