Cây khôi tía là cây gì mà mọc dưới tán rừng ở Hà Giang hoa tuôn như suối, dân xem như dược liệu quý?

Cậu thanh niên, Nguyễn Văn Trực sau một năm trồng cây khôi tía lập nghiệp đã năng động hẳn lên. Trực khoe: Thu nhập từ bán lá khôi tía cũng mang về cho gia đình em một cuộc sống ổn định. 

Năm nay, em tiếp tục ươm thêm cây khôi tía giống và mở rộng diện tích trồng cây dược liệu này ngay trong vườn nhà. 

Làng Tân Tiến bây giờ đã thành lập một Tổ hợp tác trồng cây khôi tía. Tổ hợp tác thôn được liên kết lại cùng phổ biến nhau cách trồng cây khôi tía, vừa đứng ra tiêu thụ sản phẩm. Lá khôi tía năm nay được giá. 

Thấy nhu cầu tiêu dùng lá khôi tía ngày càng tăng, đã tạo thêm động lực để làng đua nhau cùng trồng cây khôi, bán lá để có thêm thu nhập. Tổ hợp tác trồng khôi tía bước đầu đã có gần chục hộ tham gia. Nguyên tắc của tổ là: Hợp tác chặt với nhau cùng ươm giống cây khôi tía, cùng tận dụng đất dưới tán rừng trồng cây khôi tía. 

Nhà nào còn vườn tạp, thì cải tạo vườn tạp, mở rộng diện tích trồng khôi tía. Cách làm trên đã tăng thu nhập, ổn định đời sống và xoá đói nghèo cho nhiều gia đình trong thôn. 

Trực cho biết thêm: Hội Nông dân, Đoàn thanh niên sẽ là người đứng ra cùng tổ chức xây dựng phong trào. Tân Tiến sẽ gắn việc: Cải tạo vườn tạp – trồng cây khôi tía để tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho mỗi thành viên trong làng một cách bền vững. 

Kết quả bước đầu, diện tích trồng cây khôi tía tại Tân Tiến đã lên trên 7 ha. Và gần như tất cả các gia đình trong thôn có rừng đều được trồng cây khôi dưới tán. 

Một số gia đình đã cải tạo vườn xung quanh nhà để trồng cây khôi tía. Nhà nọ, giúp nhà kia cùng phổ biến, cùng giúp nhau cách làm, giúp nhau ươm trồng cây giống. Có được cây khôi tía giống đến tuổi trồng được, các hộ trong làng lại đổi công nhau cùng trồng khôi. Bây giờ, cả thôn Tân Tiến cùng giữ lấy rừng để giữ lấy nguồn nước và cải tạo vườn tạp trồng thêm khôi tía tạo sinh kế mới.

Ông Hà Đức Thạch, Chủ tịch Hội Nông dân xã Việt Vinh, huyện Bắc Quang (tỉnh Hà Giang) cho biết thêm: Hội Nông dân xã cùng kết hợp với Đoàn thanh niên thôn xây dựng kế hoạch, lộ trình sản xuất dược liệu từ cây khôi tía giai đoạn 2022 - 2025. 

Mục tiêu đặt ra là: Xây dựng thôn Tân Tiến thành thôn trung tâm điều tiết cây khôi tía giống và phổ biến cách trồng khôi tía cho đội ngũ thanh niên, đoàn viên và hội viên Hội Nông dân xã. Trách nhiệm đó được giao cho Tổ hợp tác sản xuất cây khôi giống. Còn lại, đoàn viên, thanh niên và Hội Nông dân lo việc tuyên truyền, vận động. Vai trò của đoàn, lo cho đội ngũ đoàn, còn vai trò của Hội, lo cho các hội viên. 

Phương châm đề ra là: Thành lập và củng cố Tổ hợp tác trồng cây khôi tía thành một tổ chức kinh tế. Tổ hợp tác có trách nhiệm lo bao tiêu đầu ra cho sản phẩm lá khôi tía, lo tiêu thụ hàng hoá làm trong thôn, tới đây là trong xã. Còn các hội viên nông dân, đoàn viên, thanh niên lo tập hợp lực lượng cùng trồng, cùng chăm bón bảo vệ rừng, bảo vệ cây khôi và thu hoạch lá theo định kỳ/tháng/lần. 

Tiến tới, thành lập ở Việt Vinh một HTX dược liệu có đủ vai trò pháp lý về con dấu, chữ ký để đứng ra tổ chức sản xuất và ký kết các hợp đồng kinh tế với các đối tác kinh tế trong xã hội. Thành lập được HTX dược liệu sẽ đưa nghề trồng cây khôi tía không chỉ ở thôn Tân Tiến nữa mà là cả xã Việt Vinh có thêm một ngành sản xuất mới: Sản xuất nguyên liệu dược liệu để vươn xa toàn quốc.

Bí thư Đảng ủy xã Việt Vinh, Hoàng Văn Hùng bật mí: Việt Vinh sẽ chọn trồng khôi tía thành một làng nghề. Đồng thời, chọn lấy lá khôi tía làm một sản phẩm nguyên liệu dược được trồng, chăm bón, thu hái theo tiêu chuẩn hữu cơ. Lấy sản phẩm dược liệu hữu cơ để đăng ký chất lượng sản phẩm đạt chuẩn OCOP từ 3 – 5 sao vào cuối năm 2022. 

Sản phẩm lá khôi tía đạt chất lượng sẽ là “chìa khoá” để xã Việt Vinh phát triển thành vùng nguyên liệu dược trọng điểm của Bắc Quang. Còn ngay trước mắt, Việt Vinh sẽ xây dựng thôn Tân Tiến thành một vùng nguyên dược liệu trồng, chăm sóc dưới tất cả các tán rừng trong thôn. 

Sở dĩ Việt Vinh chọn đối tượng đoàn viên, thanh niên làm chủ thể lập nghiệp vì đó là đối tượng tuổi trẻ năng động, nhiệt huyết. Lấy Hội Nông dân để kèm cặp và dẫn dắt đội ngũ trẻ kế thừa. Kết hợp sức trẻ với kinh nghiệm cuộc sống sẽ tạo ra sức lan toả và phát triển bền vững nhất.

Trước khi rời Tân Tiến, tôi ghé thăm lại vườn rừng gia đình ông Hoàng Văn Sướng, người đi đầu trong thôn trồng cây khôi tía trong rừng vầu. Rừng vầu vẫn tốt, khôi tía cũng tốt và ông Sướng vẫn sung sức như hồi nào.