Nghệ An: Độc đáo mô hình du lịch cộng đồng ở huyện Con Cuông 

Phát triển mô hình du lịch cộng đồng đang là hướng đi của nhiều địa phương miền Tây xứ Nghệ. Tuy mô hình này đang khá lạ lẫm đối với nhiều nơi, thế nhưng đây lại là mô hình du lịch đầy tiềm năng trong việc xóa đói, giảm nghèo cho người dân địa phương trên địa bàn. Những năm gần đây, du lịch cộng đồng ở Con Cuông (huyện miền núi Nghệ An) thực sự khởi sắc, là điểm đến hấp dẫn không thể bỏ lỡ trong hành trình khámphá miền Tây xứ Nghệ. Với những du khách thích trải nghiệm thì đây là điểm đến không thể bỏ qua vào những dịp nghỉ lễ trong năm.

Điệu múa lam vông của những cô gái Thái ở điểm du lịch nhà sàn bản Nưa (Con Cuông).

So với nhiều điểm du lịch khác, du lịch cộng đồng ở Con Cuông có nhiều ưu điểm nổi bật chiếm lợi thế, các điểm du lịch còn mang nét hoang sơ, tự nhiên, thuần tuý chưa bị “du lịch hóa”. Nơi đây được thiên nhiên ưu đãi có nhiều danh thắng đẹp hoang sơ nhưng vô cùng đặc sắc.

Đây cũng là chiếc nôi lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Thái. Những phong tục tập quán, các làn điệu dân ca, dân vũ, nghề thủ công truyền thống, văn hóa ẩm thực, trang phục, kiến trúc nhà sàn… của bà con nơi đây đã thu hút sự quan tâm của lượng lớn khách du lịch đến từ trong và ngoài tỉnh, cũng như du khách đến từ quốc tế.

Đánh những điệu cồng chiêng để du khách múa hát bên chum rượu cần (Bản Nưa Con Cuông).

Ở Con Cuông có các điểm nghỉ mát hoàn toàn tự nhiên như thác khe Kèm, sông Giăng,khu rừng săng lẻ, khe nước Mọc, đập Phà Lài. Du khách đến thăm các địa danh du lịch ởCon Cuông sẽ ghé các bản như bản Nưa, bản Bảo Thành, bản Thái Hòa, bản Làng Xiêng của 4 xã: Bồng Khê, Yên Khê, Lục Dạ, Môn Sơn. Du khách sẽ tham gia chương trình giao lưu văn nghệ hát dân ca Thái, nhảy sạp, múa lăm vông, đánh cồng chiêng, uống rượu cần; được trải nghiệm ngủ nhà sàn của đồng bào Thái. Và đặc biệt khi du khách đến các điểm du lịch cộng đồng ở Con Cuông sẽ được thăm thú các di tích văn hóa, lịch sử, được tìm hiểu phong tục tập quán, văn hóa của 7 dân tộc anh em sống trên địa bàn huyện.

Hiện nay, huyện đang tập trung xây dựng mô hình tại 4 bản là bản Thái Sơn và bản Xiềng (xã Môn Sơn), bản Khe Rạn (xã Bồng Khê), bản Nưa (xã Yên Khê). Huyện đã tận dụng sự hỗ trợ của Dự án JICA Nhật Bản, Dự án VIE-028 Phát triển nông thôn miền núi Nghệ An để mở các lớp đào tạo nghề nấu ăn, chế biến các món ăn phục vụ du lịch, duy trì phát triển nghề dệt thổ cẩm - mây tre đan, cho bà con đi tham quan học hỏi cácmô hình du lịch cộng đồng ở các địa phương khác.

Đồng thời, đầu tư một số điểm homestay để du khách có thể ăn ở, sinh hoạt với đồng bào Thái. Du khách khi đến thăm các điểm du lịch cộng đồng sẽ được người dân dẫn đi tham quan làng bản, thăm nhà sàn Thái, nghe các tích chuyện của bản, của mường, được tìm hiểu về đời sống sản xuất, sinh hoạt hàng ngày của bà con, đi tham quan đồng ruộng, các vườn cam, vườn chè, đồi mét; được thưởng thức các món ăn truyền thống của dân tộc Thái như cơm lam, xôi ngũ sắc, gà nướng, cá nướng, thịt nướng, nộm hoa chuối,mọc, các loại bánh, canh bồi đọt mây, các món rau rừng…

Trao đổi với PV Dân Việt, chị Lô Thị Hoa ở bản Nưa, là một trong những người còn giữ được ngôi nhà sàn nguyên bản những nét truyền thống của dân tộc Thái cho biết: “Cái duyên làm du lịch của tôi cũng đơn giản lắm, chuyện bắt đầu từ một bữa ăn, hôm đó có khách dưới xuôi lên, trưởng bản có đến nhờ tôi nấu ăn đãi khách. Thực sự lúc đó tôi chẳng biết người Kinh họ thích ăn những món gì, liệu tôi nấu theo cách của dân bản địa trên này thì khách có dùng được không, tôi cứ đứng băn khoăn mãi, tự nhiên tay run lên vì lo lắng, tính đi tính lại mãi sau đó tôi quyết định chọn các món đặc sản của người Thái để đãi khách.

Rất mừng, là hôm đó trong đoàn có một người khách nước ngoài, họ đặc biệt thích cách đón tiếp, mời khách của bà con chúng tôi, họ thích những món ăn của chúng tôi nấu, và ăn uống một cách rất ngon miệng. Sau khi về nước, họ gửi thư qua Ban quản lý rừng quốc gia Pù Mát muốn chọn nhà tôi là một trong những điểm để làm du lịch cộng đồng”.

Bữa cơm mang đậm nét bản địa của người Thái.

Trao đổi với PV Dân Việt, ông Vi Văn Sơn- Chủ tịch UBND huyện Con Cuông cho biết: “Trước đây, người dân làm du lịch tự phát và mạnh ai nấy làm, chưa có sự liên kết, đồng bộ, chưa được đào tạo, hướng dẫn để làm du lịch chuyên nghiệp. Thế nên, mấy năm trở lại đây, huyện đã chỉ đạo các địa phương liên kết với nhau. Bên cạnh đó liên kết với Vườn quốc gia Pù Mát và các đơn vị có liên quan, các công ty lữ hành quốc tế để tạo những tour khám phá, trải nghiệm du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, du lịch cộng đồng hấp dẫn. Đẩy mạnh việc đào tạo kỹ năng phục vụ du lịch do người dân để du khách hài lòng khi lựa chọn Con Cuông là điểm đến…”.

Ông Nguyễn Xuân Nam, trưởng phòng Văn hóa huyện Con Cuông cho biết: “Sau gần 6 năm triển khai, đến nay đã có rất nhiều đoàn khách trong nước và quốc tế đến với Con Cuông, tham quan các điểm du lịch cộng đồng như Pù Mát, bản Nưa, cùng các địa danh du lịch khác trên địa bàn huyện và nghỉ lại. Đa phần đều tỏ ra thích thú và hào hứng với mô hình này. Đây là mô hình rất đặc sắc và riêng biệt. Tôi tin về lâu dài sẽ là thế mạnh của huyện Con Cuông nói riêng và của tỉnh Nghệ An nói chung”.

Những cô gái Thái nhảy sạp cùng du khách (ở Quỳ Hợp- Nghệ An).

Lượng du khách tới thăm quan huyện trong năm nay tăng vọt so với các năm trước. Một trong những địa điểm đầu tiên phải kể đến đó là bản Nưa (xã Yên Khê, huyện Con Cuông). Bà con bản Nưa đã biết tận dụng thế mạnh về du lịch cộng đồng để gắn kết, đưa nghề dệt của bản đi lên sau một thời gian dài gần như bị lãng quên. Các đoàn khác du lịch đến thăm quan đều giữ lại ấn tượng tốt đẹp với bà con nơi đây, nhiều du khách sau khi được xem các sản phẩm dệt thổ cẩm của bản Nưa, hào hứng diện thử bộ váy và mong muốn được hướng dẫn để tự tay dệt.

"Đồng thời, các du khách còn mua nhiều sản phẩm của bà con nơi đây như chân váy, khăn quàng, túi xách…để làm quà cho người thân. Xác định rõ, làm du lịch là lâu dài, không phải ngày một, ngày hai, phải làm thế nào để du khách muốn quay trở lại hoặc giới thiệu cho bạn bè, người thân đến Con Cuông. Huyện đang xây dựng lộ trình để đảm bảo tốt về cung cách phục vụ, giá cả, chất lượng, sự an toàn, thoải mái, tiện ích cho du khách đến tham quan. Đẩy mạnh hơn nữa việc quảng bá các thương hiệu về sản phẩm du lịch Con Cuông đến du khách trong và ngoài nước…", ông Sơn cho biết thêm.