Mỹ phủ quyết đề nghị Palestine trở thành thành viên LHQ, các nước phẫn nộ

Trong phiên họp Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc kéo dài nhiều giờ ở New York hôm thứ Năm 18/4, 12 quốc gia đã bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết, trong khi hai quốc gia khác – Anh và Thụy Sĩ – bỏ phiếu trắng.

Sau khi phủ quyết, phó đặc phái viên Mỹ tại LHQ, Robert Wood, cho biết Washington tin rằng không có con đường nào khác dẫn đến nhà nước Palestine ngoài thông qua các cuộc đàm phán giữa người Israel và người Palestine. Ông cho rằng việc bỏ phiếu là "hành động vội vàng ở New York".

Với sự phủ quyết của đồng minh trung thành nhất của Israel, nghị quyết được cho là sẽ thất bại.

Cuộc bỏ phiếu diễn ra hơn sáu tháng sau khi Israel tấn công Dải Gaza, khiến hơn 33.000 người Palestine thiệt mạng và khiến vùng đất ven biển này rơi vào thảm họa nhân đạo.

Nhà phân tích chính trị cấp cao Marwan Bishara của Al Jazeera cho rằng quyền phủ quyết của Mỹ chứng tỏ rằng Washington có chính sách "phải theo ý tôi hoặc dẹp đi" đối với người Palestine.

Bishara nói: "Palestine chỉ có thể là một quốc gia theo cách mà Mỹ nhìn nhận hoặc Israel nhìn nhận, chỉ vào thời điểm nó phù hợp với Mỹ cũng như trong phạm vi địa chính trị và lợi ích toàn cầu của Mỹ".

Ông nói thêm rằng Mỹ đang hy sinh "sự tự do của người dân Palestine vì những lợi ích ích kỷ và hạn hẹp của Mỹ và Israel".

Nhà nước Palestine hiện là quan sát viên phi thành viên tại LHQ. Nhưng đề nghị trở thành thành viên đầy đủ của LHQ cần phải được Hội đồng Bảo an và sau đó là ít nhất 2/3 Đại hội đồng chấp thuận.

Trước cuộc bỏ phiếu chiều qua, Ziad Abu Amr, đại diện đặc biệt của LHQ về nhà nước Palestine, đã kêu gọi sự ủng hộ.

Abu Amr nói với HĐBA: "Chúng tôi vẫn mong muốn thực hiện quyền tự quyết, được sống trong tự do, an ninh và hòa bình ở một quốc gia độc lập tương tự như các quốc gia khác trên thế giới".

Ông nói thêm, người Palestine "đã và tiếp tục hy sinh to lớn để đạt được mục tiêu này".

Abu Amr cũng bác bỏ tuyên bố rằng nghị quyết sẽ gây nguy hiểm cho các cuộc đàm phán chính trị và triển vọng hòa bình.

"Đối với những người nói rằng việc công nhận nhà nước Palestine phải diễn ra thông qua đàm phán chứ không phải thông qua nghị quyết của LHQ, chúng tôi nói: 'Nhà nước Israel được thành lập như thế nào? Đó không phải là thông qua một nghị quyết của LHQ là Nghị quyết 181 sao?'" - Abu Amr nói.

"Nghị quyết này sẽ không phải là giải pháp thay thế cho các cuộc đàm phán và giải quyết các vấn đề còn tồn tại. Nó sẽ mang lại hy vọng cho người Palestine về một nhà nước độc lập sau khi hy vọng này tan biến", ông nói thêm.

"Chúng tôi hy vọng các bạn sẽ cho chúng tôi cơ hội trở thành một phần không thể thiếu của cộng đồng quốc tế đang nỗ lực đạt được hòa bình và an ninh quốc tế".

Đại sứ Israel tại LHQ, Gilad Erdan, đã sử dụng bài phát biểu của mình trước HĐBA để cáo buộc cơ quan này bị chính trị hóa. Ông cũng mô tả nghị quyết này là "phần thưởng dành cho [những] kẻ khủng bố" liên quan đến vụ tấn công ngày 7/10 của nhóm Hamas đang quản lý Gaza.

Ngoài ra, Erdan còn gọi Chính quyền Palestine (PA) là "thực thể yêu thích nạn diệt chủng và không xứng đáng có bất kỳ địa vị nào" trong LHQ, vốn yêu cầu những người đăng ký mới phải là những quốc gia "yêu hòa bình".

Ông lập luận thêm rằng PA không có thẩm quyền đối với Gaza và một số khu vực ở Bờ Tây. "Vậy Liên Hợp Quốc sẽ công nhận ai? Ai sẽ là người chịu trách nhiệm?".

Phát biểu tại HĐBA, Đại sứ Nga Vassily Nebenzia nói rằng cuộc bỏ phiếu đã cho thấy rằng "đối với Washington, (người Palestine) không xứng đáng có được nhà nước riêng của mình".

"Việc phái đoàn Mỹ sử dụng quyền phủ quyết hôm nay là một nỗ lực vô vọng nhằm ngăn chặn tiến trình lịch sử không thể tránh khỏi. Kết quả của cuộc bỏ phiếu, nơi Washington thực tế bị cô lập hoàn toàn, đã tự nói lên điều đó", Nebenzia nói.

Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres đã khai mạc cuộc họp của HĐBA hôm 18/4 bằng cảnh báo rằng căng thẳng gia tăng về cuộc chiến ở Gaza và cuộc tấn công của Iran vào Israel có thể phát triển thành một "cuộc xung đột toàn diện trong khu vực".

"Trung Đông đang trên bờ vực thẳm. Những ngày gần đây đã chứng kiến sự leo thang nguy hiểm cả trong lời nói và hành động", ông Guterres nói.

Ông giải thích: "Một tính toán sai lầm, một thông tin sai lầm, một sai lầm, có thể dẫn đến điều không thể tưởng tượng được – một cuộc xung đột khu vực toàn diện sẽ gây thiệt hại nặng nề cho tất cả các bên liên quan", đồng thời kêu gọi tất cả các bên thực hiện "kiềm chế tối đa".

Guterres lên án cả vụ tấn công lãnh sự quán lẫn vụ tấn công bằng máy bay không người lái, nói rằng vụ tấn công sau đó đã tạo thành một "sự leo thang nghiêm trọng".

Ông nói: "Đã đến lúc chấm dứt chu kỳ trả thù đẫm máu. Đã đến lúc phải dừng lại".