Lời gan ruột để tiễu trừ nạn trộm cắp chó mèo ở Việt Nam

Loạt bài của chúng tôi điều tra và kiến nghị về vấn đề trên. Từ khi cơ bản đến khi đủ tài liệu, chúng tôi đã tố cáo sai phạm của các đường dây ăn trộm và buôn bán giết mổ chó mèo tới 2 nơi: Công an tỉnh và Chi cục Chăn nuôi, Thúy y và Thủy sản tỉnh Đồng Tháp. Câu chuyện của Chi cục trưởng Võ Bé Hiền dưới đây sinh động, chi tiết, rành mạch đến bất ngờ.

Đó là lý do chúng tôi muốn trích nguyên văn để lột tả bi kịch cũng như lối ra cho vấn đề chưa bao giờ tôi bỏng rẫy kể trên.

Thưa ông, là người sâu sát nhất vụ này (đơn vị cấp phép cho hàng của Quyền đem ra Bắc, đơn vị đứng ra tiêu hủy số thịt mèo vi phạm, kiểm dịch và theo dõi cho số mèo sống bị phát hiện…) ông đánh giá thế nào về thủ đoạn của những lái buôn chó mèo như Nguyễn Huy Quyền?

Ông Võ Bé Hiền: Nói thật sự với nhà báo, chỗ anh Quyền, anh ta vô đây cũng lâu rồi, cỡ trên dưới 5-6 năm rồi. Tức là, anh ta đặt các cơ sở ở mấy tỉnh khác chứ hổng riêng gì ở Đồng Tháp. Anh ta "quan hệ" rất là rộng luôn. Thậm chí, "địa phương" đứng ra xin phép cho để mở cơ sở giết mổ. Luật không cho phép giết mổ mèo như thế.

Quyền đã bị xử lý tới khoảng chục lần. Quy mô cuộc xử lý, có lúc là 4 đến 5 tấn một lần. Anh ta tự giết mổ mèo và trữ đông nhiều tấn hàng là sai. Vì, anh ta chỉ xin phép là nuôi nhốt mấy con mèo, mà giấy tờ nuôi nhốt đại trà mèo cũng chưa được cấp, chứ giết mổ mèo như thế còn sai nữa.

Nhưng, trước đây anh ta cũng nuôi nhốt mèo. Chúng tôi tiêm phòng cho đàn mèo đó, rồi kiểm dịch, cấp giấy cho anh ta vận chuyển đi. Việc này không có quy định nào cấm cả. Chúng tôi tiêm phòng, tiêm phòng dại rồi ký giấy để xuất đi. Vận chuyển đâu có cấm được.

Vả lại anh ta, giết mổ nhiều mèo quá, bà con thấy ô nhiễm môi trường nên đơn thư lên. Chúng tôi kiểm tra và đề nghị đóng cửa, sau khi Công an tỉnh phối hợp Công an huyện Lai Vung xử lý sai phạm. 

Chúng tôi là đơn vị quản lý về thú y, đem hàng vi phạm đi tiêu hủy và tiến hành phòng dịch cho số mèo sống. Trước ở huyện Tháp Mười, anh ta cũng bị công an xử lý tương tự.

Chắc lãi nhiều lắm nên anh ta mới làm nhiều năm như thế, nhỉ?

Ông Võ Bá Hiền: Tôi nói thực sự anh ấy không phải dùng mèo (xương) là để nấu cao đâu, chở đi đâu về đâu anh có biết không? Chở về tỉnh Quảng Ninh. Bán ra nước ngoài. Nghe nói, sang đó, thịt mèo không phải là thịt con mèo nữa mà nó làm thành thịt con chồn, con cầy rồi. Thành đặc sản rồi. Mỗi lần chở là một container, vừa rồi là hơn 1 tấn (bị thu giữ tiêu huỷ), là gần đầy một container.

Theo nguyên tắc, mua gom và nuôi mèo sống thì được. Tức là mèo còn sống chúng tôi phải tiêm phòng dại xong tôi mới xuất bán, vận chuyển đi được (có giấy kiểm dịch). Giấy tờ phải hợp thức hóa, tức là hợp lệ luôn là đi cả nước thôi. Còn làm thịt (cấp đông) rồi là không được. Không được cấp phép, không thể vận chuyển được. Nếu anh ta và người khác bán thịt mèo loại này chắc chắn chỉ là vận chuyển lậu thôi.

Ông có thể phân tích rõ hơn?

Ông Võ Bé Hiền: Không được phép giết mổ mèo? Đã không được phép giết mổ thì ông làm cái gì cũng không được, trong đó có trữ đông và vận chuyển.

Vậy là bây giờ khám phá ra được một kho đông lạnh thịt mèo ở bất kỳ đâu đều là sai phạm hết?

Ông Võ Bé Hiền: Ừ, sai hết. Lâu nay họ cứ mua trôi nổi; tất cả các quán thịt mèo, quán thịt chó đều mua hàng có nguồn gốc… sai hết. Không có ai cấp phép cho giết mổ và vận chuyển thịt chó mèo. Họ không có chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm, không có cấp phép giấy gì hết. Anh không có miếng giấy gì hết đó.

Anh cứ hễ mở quán thịt chó là bọn trộm chó thi nhau kéo đến… bán hàng!

Mấy hôm nay, tôi vừa đi với bọn ăn trộm mèo ở tại đây. Một đêm họ làm được mấy tạ ở Đồng Tháp. Thế thì bây giờ có người nói: gần như 100% mèo bán trên địa bàn Đồng Tháp và lân cận là mèo ăn trộm?

Ông Võ Bé Hiền: Ừ, họ mua trôi nổi. Bọn kia (bị xử lý), khai là mua trôi nổi. Tôi cũng nói thật luôn là tất cả các quán thịt chó, anh mở cứ quán thịt chó thì có ăn trộm chó tới đề nghị bán hàng (chó ăn trộm) cho anh rồi. Chứ chó nhà nuôi ai mà (tự nguyện đem đến đó) bán, trong Nam này, bà con rất là kỵ bán chó, mèo do mình nuôi.

À, tôi chưa hiểu hết về văn hóa ở đây.

Ông Võ Bé Hiền: Tức là văn hóa ở đây là rất là kỵ bán chó mèo cho người ta giết thịt. Thậm chí họ còn coi đó là cách làm "ác nhân". Thất đức mới… nuôi chó làm thịt (không ít người dân trong Nam quan niệm thế, chứ không phải là tất cả, không có ý chê bai ai - PV). Mà nuôi chó, ở đây người ta rất là cưng, hầu như khng có ai mà nuôi xong bán hết. Cũng không có ai nuôi mèo bán hết đó. Anh phải đi đặt bẫy xung quanh nhà người ta đó.

Suy ra, các anh đã biết như thế rồi mà mình còn cấp giấy "thú y" (kiểm dịch) cho họ vận chuyển hàng nghìn con mèo từ Nam ra Bắc, thì tức là mình cấp giấy cho các lô hàng cơ bản là đi ăn trộm?

Ông Võ Bé Hiền: Họ nói là thu gom mèo sống của dân, mình đâu có quyền hỏi họ mua của ai đâu.

Nếu đánh cả chuyến xe tải lớn, mà chỉ chở có mấy trăm con mèo từ đây ra Bắc, làm sao mà lời. Họ phải làm thịt, cấp đông lạnh mới có lời.

Một năm thì các anh cấp giấy thú y cho Quyền và những người khác chở mèo từ đây ra miền Bắc mấy lần?

Ông Võ Bé Hiền: Không không, từ đầu năm đến giờ, chúng tôi chưa cấp giấy phép nào cả. Còn năm 2022 cũng chỉ cấp khoảng 2-3 lần gì đó thôi.

Như các lần kiểm tra và tiêu huỷ, Quyền và cộng sự không có bất cứ giấy tờ gì về giết mổ, trữ đông, vận chuyển, kiểm dịch mèo sống mèo đã thịt cấp đông… Và những hình ảnh vi phạm của nhà Quyền đã được Quyền và mẹ Quyền đều thừa nhận. Theo đó, đang có tới cả chục tấn thịt mèo đông lạnh ở trong nhà, hiện nay chúng tôi đã gửi tài liệu đó lên cơ quan công an. Còn các đối tượng bắt trộm mèo. Một đêm bắt hàng mấy tạ.

Ông Võ Bé Hiền: Tôi nói với anh là họ gom rất nhiều nguồn, đặt hàng từ Cà Mau lên trên đó (theo Quyền, riêng anh ta có tới 12 "trạm" thu mua - PV). Từ Cà Mau đến các tỉnh miền Tây lên đây. Ngay cả các tỉnh miền ngoại ô cũng đưa về đây luôn, gom về tủ lạnh xong nó mới đem đi. Trong nhà của Quyền, có máy đánh lông (vặt lông) chó mèo luôn. Hiện đại lắm.

À vừa rồi các anh vừa giám sát việc tiêu hủy 4 tấn thịt mèo đông lạnh ra sao?

Ông Võ Bé Hiền: Chúng tôi trực tiếp làm luôn chứ. Múc hố lên, đào sâu xuống, chôn mấy tấn (hai lần chôn là 5,1 tấn -PV) thịt mèo đông lạnh hố sâu, đốt. Phải đổ cả thuốc trừ sâu vào để tránh bị người ta cố tình lấy thịt hay xương mèo lên sử dụng (ví dụ nấu cao).

Thưa anh, bây giờ những lái buôn như Nguyễn Huy Quyền tiếp tục buôn mèo thì Quyền phải có cái giấy tờ gì mới đủ điều kiện?

Ông Võ Bé Hiền: Anh ta xin phép thực hiện thu gom mèo sống, thủ tục đó phải được cơ quan thú y cấp phép. Anh ta cần có chỗ nhốt mèo. Chứ không được phép giết mổ mèo hay trữ đông thịt mèo. Càng không được vận chuyển thịt mèo đông lạnh.

Với mèo sống thì sao?

Ông Võ Bé Hiền: Anh ta có thể xin cấp giấy thú y, giá 100.000 đồng/lần cho một lô hàng. Chúng tôi đến kiểm tra xem đàn mèo có biểu hiện thế nào. Nhìn "lâm sàng" thôi, nhìn từng lồng một. Trước đó, khi gom mèo về, anh ta phải báo chúng tôi xuống tiêm phòng rồi theo dõi khoảng 15 ngày về dịch bệnh.

Thế tóm lại nạn trộm chó, mèo trên địa bàn bây giờ xử lý thế nào anh nhỉ?

Ông Võ Bé Hiền: Đâu ai xử được đâu. Dân mới giận quá đánh tới chết luôn đó. Ở đây người dân bức xúc (thường) đánh cho bị thương, hổng có chết. Thật ra những người ăn cắp chó mèo đưa ra công an, rồi công an cuối cùng phạt hành chính thôi, không đủ cơ sở để xử lý hình sự. Xử lý hành chính họ đâu có ngán.

Ở đây thì (bọn trộm chó mèo) cũng làm thường xuyên lắm. Chó của cơ quan ở đây nuôi cũng bị bắt trộm nữa. Ăn thịt chó của dân đánh bả, hiểm họa cho sức khoẻ.

Chó nhà anh có bị bắt không?

Ông Võ Bé Hiền: Chó nhà tôi cũng bị bắt luôn rồi. Chúng biết là ông già nhà tui sáng 5 giờ ổng mở cửa ổng đi sang hàng xóm uống trà. Con chó mới vừa ra là nhào dô nó bắt à. Nó bắt ổng đâu có ra kịp, ra nó chạy mất tiêu rồi. Rồi cái thằng ở xóm nó rượt. Rượt xong là bữa sau nó xách xe, xách dao xuống nó rượt cậu ở xóm đấy "đâu phải chó của mày đâu mà mày rượt tao". Ở nhà nhỏ con gái tui nuôi 3, 4 con mèo, mất hết trơn.

Dân mình cứ ăn đồ ăn trộm thế, sợ nó đánh chó mèo bằng bả, dân ăn vào có độc tố không anh?

Ông Võ Bé Hiền: Thật ra là chó ăn trộm thì nó bắn súng điện có, dùng thuốc độc (bả) có, rồi nó bắt sống cũng có. Dùng bả thì… chết chứ. Cái thuốc L.T.K rất độc vẫn còn sử dụng làm bả chó. Con chó mà nó ăn rồi nó chết là thuốc nó ngấm vào máu, vào bao tử chó. Mà nếu cái lượng độc nó nhiều, anh ăn thịt rất tai hại cho sức khoẻ.

Chân thành cảm ơn ông vì cuộc trò chuyện.