Loại rau dại mọc hoang trên rẫy, xưa dân Phú Yên ăn đỡ đói, nay là đặc sản, đi hái bán kiếm bộn tiền

Rau chua lẻ, một loài rau dại không phổ biến như một số loại rau trong vườn nhà như: rau muống, rau lang, rau dền… nhưng rau chua lẻ lại có sức sống rất mãnh liệt, có hương vị riêng độc đáo.

Rau chua lẻ là một loại rau dại, mọc hoang ở khắp nơi, từ vùng rừng núi cho đến đồng bằng, từ gò đồi cho đến bờ mương, bờ ruộng, bãi cỏ, ven sông... Chua lẻ, loại rau dân dã mà thân thương, gắn liền với những bữa cơm nhà đạm bạc ở chốn quê xưa. Suốt mùa hè, nắng như thiêu đốt khiến cho cỏ cây xơ xác, rau nào cũng còi cọc héo khô.

Theo bà Trần Thị Kim Oanh (trú tại xóm ga La Hai, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên), từ một loại rau dại mọc hoang trên rẫy xưa dân ăn cho đỡ đói, nay rau rau chua lẻ đã trở thành "đặc sản". Ảnh: PV

Đến khi những cơn mưa rào xuất hiện, đem đến không khí mát lành báo hiệu tiết trời đang chuyển mùa thu đông, chính là lúc nhiều loại rau dại, trong đó có rau chua lẻ mọc lên ở khắp nơi. Từng vạt cỏ xanh ven đường đồng, chen với nhiều thứ rau mọc hoang khác như rau má, rau trai, rau đắng...

chúng ta sẽ gặp một loại rau xanh mướt, chỉ cao độ một gang tay, lá có hình răng cưa, khi già sẽ có những chùm hoa tròn tròn, tim tím ở trên ngọn, đó chính là rau chua lẻ. Sở dĩ có tên rau chua lẻ bởi vì lá rau rất giòn và có vị chua như chính tên gọi của nó.

Rau chua lẻ mọc hoang tự nhiên trên vùng gò đồi, lá rau chua lẻ có màu xanh lợt, trong vị chua có mùi thơm. Ảnh: PV

Thuở đồng quê còn rộng mênh mông, cứ đi dọc bờ mương, bờ vùng hoặc những đám ruộng bỏ hoang đang chờ lấy đất sét để nung gạch, là gặp rất nhiều rau chua lẻ. Gần phía chân ruộng, bờ mương, nhờ đất tốt và có hơi nước nên rau tươi non hơn. Cứ thế hái về nấu canh, luộc chấm mắm hoặc là ăn sống.

Rau chua lẻ ăn sống rất ngon vì độ giòn, vị chua của nó. Nếu kết hợp với các loại rau khác như rau má, bồ ngót để nấu canh tập tàng cũng thú vị. 

Có khi đem luộc vừa chín tới, vớt rau ra đĩa, vẫn còn xanh mướt đang bốc khói mà chấm với mắm ớt hiểm, mắm ruột cá ồ thì ngon hết sẩy. Nhiều người cũng thích dùng rau chua lẻ làm gỏi nộm với bắp chuối hột, hoặc nấu canh với cua đồng và măng tre cũng rất ngon và bổ dưỡng.

Rau chua lẻ, được người dân bày bán ở chợ, trở thành loại rau "đặc sản" người dân huyện miền núi huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên. Ảnh: PV

 Anh Nguyễn Xuân Phương (trú tại thị trấn La Hai, huyện Đồng Xuân), chia sẻ: "Thời điểm này tôi vào rẫy, rau chua lẻ mọc nhiều lắm, hai vợ chồng tôi tranh thủ nhổ rau chua lẻ về bán với giá 5.000-7.000 đồng/bó. Nếu một ngày chăm chỉ nhổ, bố rồi đem ra chợ bán cũng kiếm 200.000-250.000 đồng. Nhờ tiền bán rau chua lẻ, cũng có khoản tiền mua thức ăn cho các con".

Chị Nguyễn Thị Tiết (thôn Phước Nhuận, xã Xuân Quang 3, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên), cho biết: "Mùa này, rau chua lẻ phát triển tốt, non xanh, tôi cùng vài chị em trong xóm rủ nhau đi hái. Tôi không đưa xuống chợ nên bán sỉ với giá 3.000-4.000 đồng/bó. Ngày  chăm chỉ nhổ cũng thu về 150.000 - 200.000 đồng".

Số tiền bán rau chua lẻ không phải lớn, nhưng đó cũng là nguồn thu nhập rất đáng quý đối với bà con nông dân huyện miền núi Đông Xuân, Phú Yên đang lúc nông nhàn và chưa đi làm gì thêm được vì mưa gió.

Dịp này, thời tiết mùa đông ở huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên ấm áp, không có bão lụt lớn, mưa nhiều nhưng có nắng xen kẽ thuận lợi cho loại rau chua lẻ, sinh trưởng mạnh.

Những bó rau chua lẻ bày bán ở chợ La Hai rất sạch, không phân thuốc, không sâu bọ, non mướt, xanh tươi khiến cho người đi chợ cũng cuốn hút mua vài bó về thưởng thức.

Rau chua lẻ là một loại rau dại, rau thường mọc hoang trên rẫy, rừng từ tháng 10 đến tháng 12 (Al). Ảnh: PV

Bà Nguyễn Thị Hương (người chuyên mua đi bán lại các loại rau củ quả ở chợ La Hai), bộc bạch: "Bà con hái, nhổ đem bán sỉ, tôi mua rồi bán lại mỗi bó 5000 đồng. Rau ngon nên bán rất nhanh, đi chợ trễ là không còn rau để mua đâu".

 "Từ trước giờ tôi chưa biết rau chua lẻ là gì, đến chợ nghe mọi người tấm tắc khen ngon nên mua thử về luộc. Ăn một lần rồi mê nó và mua miết vậy" - bà Trần Thị Kim Oanh (ở xóm ga La Hai, huyện Đồng Xuân), bật mí.

  Mặc dù rau chua lẻ mọc quanh năm, nhưng chỉ vào mùa đông xuân với khí hậu thuận lợi, rau chua lẻ mới tươi ngon. Hơn nữa. Đặc biệt, theo đông y, rau chua lẻ còn là dược phẩm quý, có vị đắng, tính mát, có khả năng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, chữa trị cảm sốt, viêm họng, ho khan, ngăn ngừa mụt nhọt, tiêu chảy, viêm đường tiết niệu, viêm thận cấp…Vì thế, rau chua lẻ không chỉ là thực phẩm ngon miệng mà còn bổ dưỡng, có lợi cho sức khỏe.

Phú Yên hiện đang trong mùa có nhiều rau chua lẻ. Riêng miền núi Đồng Xuân, diện tích rẫy rộng lớn nên rau chua lẻ mọc nhiều. Đây cũng là niềm vui của bà con ở huyện miền núi Đồng Xuân đối với một loài rau bình dị mà thân thương, đáng quý.