Lăng mộ cổ xưa, được ví như Taj Mahal ở Nam Ấn Độ

Tại thành phố Bijapur, thuộc bang Karnataka, miền nam Ấn Độ, có một trong những lăng mộ hoàng gia lớn nhất từng được xây dựng ở Ấn Độ. Được gọi một cách khéo léo là Taj Mahal của Nam Ấn Độ, công trình kiến trúc hùng vĩ này là nơi lưu giữ hài cốt của Mohammad Adil Shah, người từng là Sultan (vua xứ Hồi giáo) của Bijapur từ năm 1627 đến năm 1656 sau Công nguyên. 

Tên của nó là Gol Gumbaz (nghĩa đen là "Mái vòm tròn") xuất phát từ mái vòm khổng lồ của lăng mộ. Đây là một trong những mái vòm đứng tự do lớn nhất trên thế giới.

Mohammed Adil Shah là người cai trị thứ bảy của Bijapur, thuộc triều đại Adil Shahi. Ông lên ngôi vào năm 1627 sau cái chết của cha mình, ở tuổi mười lăm. Ở độ tuổi mà vị vua trẻ lẽ ra phải bận rộn với các cô gái và chơi bời, Mohammed Adil Shah lại có nỗi ám ảnh về cái chết. 

Lo sợ rằng sau khi chết, hài cốt của mình sẽ được chôn cất trong một ngôi mộ tầm thường, Mohammed Adil Shah đã bắt tay ngay vào việc xây dựng một ngôi mộ tráng lệ cho chính mình. Mohammed Adil shah dự định xây cho mình một lăng mộ có quy mô tương đương và có thể hoành tráng hơn Ibrahim Rauza, lăng mộ của cha ông, Ibrahim Adil Shah II.

Lăng mộ cổ xưa, được ví như Taj Mahal ở Nam Ấn Độ

Gol Gumbaz được lên kế hoạch như một cấu trúc phòng đơn và vẫn là một trong những công trình lớn nhất trên thế giới cho đến nay. Việc xây dựng lăng mộ tiếp tục trong suốt chế độ của Mohammed Adil Shah nhưng không thể hoàn thành do Sultan đột ngột qua đời vào năm 1656. Tuy nhiên, Sultan đã được chôn cất tại Gol Gumbaz, theo nguyện vọng của ông. Sau đó, hai người vợ của ông, Taj Jahan Begum và Aroos Bibi, tình nhân Rambha, con gái và cháu trai của ông cũng được chôn cất cùng ông trong lăng.

Ngôi mộ bao gồm một khối lập phương khổng lồ với đỉnh là mái vòm hình bán cầu. Khối lập phương có chiều dài mỗi cạnh là 47 mét, trong khi mái vòm có đường kính bên ngoài là 44 mét. Ở bốn góc của khối lập phương là bốn tháp hình bát giác, mỗi tháp chia thành bảy tầng và trên cùng là một mái vòm hình củ hành tây. Các tầng của tháp được đánh dấu bằng các mái vòm và có cầu thang bên trong.

Thiết kế của lăng mộ Gol Gumbaz. (Ảnh: Flickr).

Bên trong là một buồng đơn khổng lồ có chiều ngang khoảng 41 mét và cao 60 mét. Ở trung tâm của tầng buồng là một bệ nâng cao có tượng của Mohammad Adil Shah và mộ của các thành viên khác trong gia đình của ông. Ngôi nhà của Mohammad Adil Shah được bao phủ bởi một tán gỗ, mặc dù đây có thể là một thiết kế về sau.

Lăng được xây bằng đá bazan màu xám đen và mặt tiền được trang trí bằng thạch cao. Tuy nhiên, mái vòm được xây bằng gạch và xi măng với nhiều lớp vôi. Vào thời điểm xây dựng, Gol Gumbaz tự hào là mái vòm lớn nhất trong thế giới Hồi giáo.

Một tính năng thú vị khác của lăng là phòng trưng bày xung quanh chân của mái vòm có thể được tiếp cận thông qua cầu thang quanh co trong bốn tòa tháp. Nó được gọi là "phòng trưng bày thì thầm" vì âm thanh yếu nhất từ đây được nghe thấy qua mái vòm, do âm thanh phản xạ từ mái vòm.

Ngoài Gol Gumbaz, thành phố Bijapur (nghĩa đen là "thành phố chiến thắng") có một loạt các di tích lịch sử có tầm quan trọng về kiến trúc, hầu hết là những di tích được xây dựng dưới thời cai trị của triều đại Adil Shahi. 

Bao gồm Pháo đài Bijapur, Bara Kaman, Jama Masjid và tất nhiên là Gol Gumbaz. Ngoài ra, có vô số lăng mộ, nhà thờ Hồi giáo đang chống chọi sự tàn phá của thời gian. Chúng là bằng chứng phong phú về sự huy hoàng cổ xưa của nơi này.