Ký ức Hà Nội: Ở phố nhà binh

Nếu tôi nói rằng, lòng tôi đầy thương nhớ ngay cả khi đang ở trong lòng phố, bạn có tin? Thực sự, đúng là như vậy…

"Cô hôm nay đi làm muộn thế, nay trở trời, nấu được bát canh cá với măng chua thì hợp nhẽ?", nghệ sĩ nhiếp ảnh già cũng thuê nhà khu này luôn có cách chào hỏi rất ấm áp và đặc biệt. Có những ngày mùa xuân nồm ẩm, mưa bay mịt mờ như sương, tôi ốm yếu như con mèo hen nằm bên cửa sống ngóng ra ngoài. Từng tán hồng xiêm đang mùa đậu qua đan nhau đầy sức sống.

Những chậu cây, chậu rau các nhà cố gắng xếp đặt gọn gàng, xanh mướt mắt. Hoa quất, hoa chanh ở ban công đang nở, hương the the len lỏi giữa không gian lành lạnh như đóng băng. Chợt nhận ra rằng, trong chính sự cũ càng, sức sống vẫn trỗi lên như nhẽ đương nhiên phải thế.

Trước đây, từ căn phòng tầng bốn có ô cửa đối diện phòng chồng tôi làm việc ở cơ quan, cách nhau khoảng không chỉ vài ba mét, mỗi ngày cô con gái bé xíu đều đưa tay lên vẫy vẫy: "Bố ơi! Bố đâu rồi?", "Bố về ăn cơm bố ơi!". Dọc hành lang cũ kỹ, hơi ẩm, là những chậu cây bốn mùa xanh tốt.

Người hàng xóm tốt bụng, chăm chỉ luôn chăm sóc cẩn thận, không chỉ cây nhà mình mà cả các nhà chung quanh. Vẫn nhớ những ngày đầu tiên chuyển về khu nhà ấy, hàng xóm sang chào, vân vi đặt vấn đề xin gửi nhờ đồ đạc để sửa nhà.

Từ bấy thành ra thân quen, tới mức nhà này được "tín nhiệm" giữ luôn bộ chìa khóa cho nhà kia, thậm chí còn thay nhau giải quyết công việc của hàng xóm khi bên kia đi vắng. Những bữa cơm chung, những ấm trà khuya muộn, những tâm sự ắp đầy chia sớt sang nhau.

Mọi thứ thân thuộc, bình yên tới mức ta mặc nhiên coi đó như một gia đình, ta mặc định không bao giờ có sự thay đổi nào xen lẫn được. Ngay cả khi chúng tôi rời căn nhà ấy vì chủ nhà cần bán đi, xuống thuê ở tầng một, hàng xóm tầng bốn vẫn đi đi về về, ăn chung những bữa cơm, tặng hoa vào những ngày quan trọng…

Chúng tôi yêu khu phố bình lặng này, như chính mái nhà thật sự của mình đã nằm lọt thỏm vào trong đó. Sáng sớm, chợ cóc vỉa hè mọi thứ xanh tươi, mơn mởn, rộn ràng. Những người bán hàng mãi Sơn Tây, Hòa Bình đều tụ về đây, bán ngô, khoai, sắn, bầu bí, gạo, rau, gà, vịt… hệt phiên chợ quê.

Chỉ khác chỗ gọn ghẽ hơn, chóng vánh hơn, quá nửa buổi sáng là sạch bách. Người bán hàng nhớ từng gia đình, từng bếp ăn, sở thích. Nhà này hay nấu món này. Nhà kia thường thích món kia. Đôi khi, củ măng trái mùa, ngọn sắn muối chua, mớ rau tập tàng được những bà mẹ quê hái từ chiều hôm trước… người bán hàng cũng gói ghém theo, mang xuống phố, dúi cho vài nhà trong khu mà nết ăn nết ở họ đã thuộc làu làu.

Chợ có cậu bán hàng tên Thuận, khỏe mạnh, nhanh nhẹn, mỗi buổi chợ thi thoảng lại thấy vắng mặt, bởi loáng cái cậu đã tạt vào nhà nọ nhà kia làm gà làm vịt, còn cô vợ hiền lành sẽ đứng bán gạo, bán rau. Những ngày trái gió trở trời, vợ chồng Thuận mang theo cả tía tô, ngải cứu, trầu không, chanh đào… hái ở vườn nhà cho bà con khu phố, nhà nào có người cảm sốt vì đổi mùa.

Không đơn thuần là mối quan hệ giữa người bán, người mua nữa, tình cảm thân thuộc như gia đình, lối xóm. Lâu nay, tôi luôn nghĩ những người như vợ chồng Thuận đã thuộc về một phần phố nhỏ. Dáng dấp họ trong từng con ngõ, rẽ vào từng nhà, treo mớ rau, cân khoai lên cửa… mới mộc mạc nhường nào.

Giữa hè, bỗng trời đổi gió, từ khu tập thể nhìn xuyên qua từng khung cửa gắn với bức tường rêu bần thần gặp hoa đại trắng ngần rụng rơi, trải lớp thảm tinh khôi trên nền sân gạch cũ.

Ngước trông lên, càng ngạc nhiên gấp bội khi thấy hai thân cây già nua, xanh rêu, nhiều khúc đoạn đã mục ruỗng vẫn đơm tua tủa từng búp cành khỏe khoắn, mạnh mẽ, từng chiếc lá cứng cáp non xanh như những bàn tay thẳng hướng lên trời. Mầm xanh nhú sau cơn mưa, lá mới mở căng đến mọi phiến gân. Và hoa thì luôn nở.